علل، علائم، راه های تشخیص و درمان سرطان روده بزرگ (کولون)
با علل، علائم، راه های تشخیص و درمان سرطان روده بزرگ (کولون) آشنا شوید
سرطان روده بزرگ (Colorectal cancer) که در اصطلاح انگلیسی به آن کولون (سرطان رکتوم) و در طب سنتی ایران قولون گفته می شود، جزیی از دستگاه گوارش تحتانی است که با طولی حدود ۱۲۰ سانتی متر، روده کوچک را به مقعد وصل می کند. البته وقتی می گوییم روده بزرگ، منظورمان تمامی لوله ارتباطی فوق است در حالی که این لوله در قسمت های مختلف، نام های مختلفی را به خود می گیرد. سرطان روده بزرگ از نظر شیوع، در بسیاری از کشورها، دومین سرطان پس از سرطان ریه در مردان و سومین آن ها پس از پستان و ریه در زنان می باشد. حال در این مطلب به معرفی علل، علائم، راه های تشخیص و درمان سرطان روده بزرگ (کولون) پرداخته شده است.
علل و عوامل خطرساز سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ یا کولون را از دیرباز مربوط به کشورهای غربی با رژیم غذایی خاص می دانستند و توجه چندانی به پیگیری یا تشخیص زودرس آن ها نمی شد. متاسفانه با گذشت سال های طولانی و تغییراتی که در رژیم های غذایی کشور ما به وجود آمده در کنار سایر فاکتورهای خطرساز، سرطان روده بزرگ را به یکی از مشکلات عمده بهداشتی تبدیل کرده است. علاوه بر ارث که یک فاکتور مهم خطرساز برای سرطان روده بزرگ می باشد، عوامل دیگری را به عنوان فاکتور خطرساز می شناسیم که عبارتند از:
1- رژیم غذایی
رژیم های غذایی حاوی چربی حیوانی، همچنین غذاهایی که دارای چربی های گیاهی اشباع شده باشند، یک فاکتور خطرساز به حساب می آیند، در حالی که رژیم های غذایی دارای فیبر زیاد که باعث نرم شدن اجابت مزاج و همچنین افزایش تعداد اجابت مزاج در روز می شوند به عنوان یک عامل محافظت کننده در برابر سرطان روده بزرگ به حساب می آیند.
2- برخی از بیماری های ارثی
بیماری های ارثی که می توانند یک زمینه برای سرطان روده بزرگ باشند خود در دو گروه بیماری های دارای پولیپ و همچنین سرطان های ارثی بدون پولیپ (مانند سندرم لینچ) تقسیم بندی می شوند.
3- بیماری های التهابی روده
بیماری های التهابی روده می توانند زمینه ساز سرطان روده بزرگ باشند. خطر اضافه شدن سرطان بر روی این نوع اختلالات دستگاه گوارش به دو عامل اصلی بستگی دارد که عبارتند از:
1- میزانی از روده که در بیماری کولیت اولسراتیو یا کولیت زخمی گرفتار شده اند. هر چه طول روده بیشتر درگیر باشد، احتمال اضافه شدن سرطان بیشتر است.
2- مدت زمانی که از شروع بیماری التهابی روده گذشته است.
4- استعمال دخانیات
استعمال دخانیات به خصوص اگر مدت زمان مصرف آن بیشتر از ۲۰ تا ۳۰ سال باشد، زمینه ساز سرطان روده بزرگ خواهد بود.
توجه: توضیح این نکته ضروری است که میزان تاثیر هر کدام از فاکتورهای خطرساز ذکر شده در بیماران مختلف، متفاوت است.
همچنین بخوانید: علل، علائم و راه های درمان سرطان معده
علائم سرطان کولون (روده بزرگ)
علائم بالینی ایجاد شده به علت سرطان کولون تا حدود زیادی به محل رشد سرطان و همچنین مرحله ای که کشف شده است، دارد. مجموعه علائمی که می توانند به علت ابتلا به سرطان روده بزرگ ایجاد شوند عبارتند از:
- خونریزی گوارشی
- تغییر در عادات اجابت مزاج
- کم خونی
- دردهای مبهم شکمی
- کاهش وزن
- بی اشتهایی
- بی حالی و ضعف
- زورپیچ و احساس دفع مدفوع
- بزرگی شکم ناشی از رشد تومورهای سرطانی
- علائم متاستاز (دست اندازی تومور به سایر نقاط بدن مثل کبد)
راه های تشخیص سرطان روده بزرگ
با مراجعه به پزشک و معاینات اولیه همچنین آزمایشات نظیر آزمایشات اولیه خون و مدفوع، کولونوسکوپی، ارزیابی ماده آنتی ژن کارسینوامبریونیک، رادیوگرافی، تنقیه باریم، آندوسکوپی، سی تی اسکن، اسکن PET و … تشخیص این سرطان امکان پذیر می شود.
مرحله بندی سرطان کولون
همانند سایر قسمت های لوله گوارش، روده بزرگ نیز از داخل به خارج شامل لایه های زیر است:
1- لایه مخاطی
2- لایه زیر مخاطی
3- لایه عضلانی
4- لایه پوشاننده (سروز)
مرحله بندی سرطان کولون بر اساس میزان نفوذ سرطان در لایه های مختلف است. اگر تومور محدود به لایه مخاطی یا زیر مخاطی باشد به آن مرحله یا (A) I Stage می گویند. اگر تومور به لایه عضلانی نفوذ کرده باشد مرحله II (B) نامیده می شود. اگر تومور غدد لنفاوی اطراف روده را درگیر کرده باشد مرحله III (C) و اگر به نقاط دور دست متاستاز داده باشد مرحله IV (D) گفته می شود. (متاستاز به معنی انتقال سلول های سرطانی به مناطق دور از تومور اولیه)
این تقسیم بندی ها که در مورد سرطان های روده بزرگ پس از جراحی و در سرطان های رکتوم توسط سونوگرافی داخل رکتال انجام می شود، نقش بسزایی در انتخاب نوع درمان کمکی برای سرطان های روده بزرگ و انتخاب نوع درمان برای سرطان های رکتوم دارد.
راه های درمانی سرطان کولون یا روده بزرگ
سه اقدام اساسی برای درمان سرطان کولون:
- جراحی
- شیمی درمانی
- رادیوتراپی (تابانیدن اشعه)
درمان ها با توجه به مرحله سرطان استفاده می شود. درمان می تواند شامل یک یا ترکیبی از دو و سه نوع اقدام درمانی باشد. پس از تشخیص این سرطان، و در صورتی که متاستازهای متعدد نداشته باشد، بیمار تحت عمل جراحی درمانی (کوراتیو) قرار می گیرد. هنگام جراحی غدد لنفاوی موضعی هم خارج می شوند تا پس از انجام آسیب شناسی به تعیین مرحله بیمار کمک کنند.
پیشگیری از سرطان کولون
علاوه بر رعایت رژیم های غذایی، قطع سیگار، کاهش وزن و ورزش کافی که می توانند نقش مهمی در حفاظت از فرد داشته باشند، انجام اقدامات جلوگیری کننده زیر می توانند کمک کننده باشند که عبارتند از:
- افزایش مصرف سبزیجات، میوه جات و فیبرهای غذایی (نخود، لوبیا و …)
- مصرف روزانه ۳ گرم کربنات کلسیم
- مصرف فولیک اسید روزانه
- مصرف ویتامین های ضد سرطان مثل ویتامین ای، ویتامین آ و ویتامین ث
- مصرف روزانه ۳۲۵ میلی گرم آسپرین
- استفاده از داروهای ضد التهاب غیرکورتونی مثل دیکلوفناک سدیم
نکته: توصیه می شود افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، تحت معاینه پزشک و آزمایشات قرار بگیرند. همچنین، افرادی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند، باید دقیقا به توصیه های پزشک مبنی بر مراجعه منظم و مکرر جهت پیگیری بیماری خود (معاینه، آزمایش و کولونوسکوپی) عمل کرده و پزشک را از وضعیت جسمانی خود آگاه کنند.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
اذخر مکی را با خواص درمان تب، سرفه و سرماخوردگی، درمان سرطان، رفع مشکلات گوارشی، درمان کم خونی، درمان درد و التهاب مفاصل، افزایش کارایی مغز، جلوگیری از عفونت های قارچی یا باکتریایی، بدون هیچ اسانس و افزودنی شیمیایی، از فروشگاه عطارک تهیه نمایید.