مشکلات شایع در دوران شیردهی و راه های درمان آن
مشکلات دوران شیردهی و راه های درمان آن
امروزه ثابت شده است که شیر مادر بهترین ماده مغذی برای نوزادان است. شیر مادر بدن نوزاد را از بسیاری از بیماری ها مصون می دارد و سبب رشد کودک می شود. اما در دوران شیردهی مشکلاتی پیش می آید که ممکن است روند شیردهی را با مشکل رو به رو کند. در این مقاله سعی شده است که مشکلات شایع در دوران شیردهی و راه های درمان آن را شرح دهیم.
مشکلات دوران شیردهی و راه های درمان آن
احتقان یا پر شدن سینه ها
در شروع شیردهی گاهی مادر احساس پری در پستان ها داشته و چنانچه شیر به اندازه کافی تخلیه نشود باعث متورم شدن پستان ها و دردناکی آن ها می گردد که به این حالت احتقان پستان (Engorgement) می گویند. آغاز شیردهی بلافاصله بعد از زایمان و ادامه مکرر شیردهی از بروز احتقان سینه جلوگیری می نماید. ماساژ پستان ها برای خروج شیر، استفاده از کیسه آب گرم و دوشیدن شیر به وسیله پمپ های مخصوص این کار نیز در کاهش و رفع درد پستان ها موثرند.
نكته: شیر دوشیده شده را می توان تا حدود 48 ساعت در یخچال و تا حدود سه ماه 3 ماه در فریزر نگهداری کرد. شير مادر هرگز نبايد در مايكروفر گرم شده و مورد استفاده قرارگيرد.
دردناكی و ايجاد زخم در نوک پستان ها (شقاق پستان)
شايع ترين علت بروز چنين مشكلي بد مكيدن پستان ها به وسيله نوزاد است كه در اثر باز نشدن دهان نوزاد در حد كافي فقط نوك پستان مكيده مي شود. براي پيشگيري از بروز چنين حالتي بايد قبل از شيردهي فك پايين كودك را به وسيله انگشت به سمت پايين حركت داد و سپس نوك پستان را در دهان او گذاشت. در چنين حالتي ماليدن چند قطره شير پس از پايان شيردهي بر روي پستان ها قرار دادن، نوك پستان ها در معرض آفتاب و استفاده از گرماي ملايم سشوار مي توانند موثر باشند، اما استفاده از كرم هاي حاوي لانولين توصيه نمي شود زيرا علاوه بر طعم بد، اين كرم ها باعث بروز حساسيت در افرادي مي شود كه به پشم حساسيت دارند.
وجود زخم، خارش و سوزش از نوك پستان ها بعد از چند هفته شيردهي گاهي نشان دهنده عفونت هاي قارچي يا برفك دهان (Thrush) در نوزادان است كه چنانچه پزشك عفونت قارچي را تاييد نمايد، حتي در صورت عدم بروز علايم كلاسيك در نوزاد بايد مادر و كودك هر دو تحت درمان قرار گيرند.
نكات ضروری برای جلوگيری از زخم پستان و درمان آن
- آموزش تكنيك هاي شير دادن و قرار گرفتن نوزاد
- شستشوي نوك پستان ها به وسيله آب خالص بعد از هر بار شيردهي
- خشك كردن پستان ها به طور كامل و در معرض نور و هوا قرار دادن نوك پستان ها
- استفاده از آنتي بيوتيك هاي مناسب با نظر پزشك
- درمان مادر و نوزاد در صورت ابتلا به برفك دهان در نوزاد
نوك پستان فرو رفته يا صاف (Retracted Flat Nipples)
بعد از تشخيص چنين حالتي زن باردار از ماه هفتم بارداري تا هنگام زايمان مي تواند از پوشش هاي سينه (Breast Shields) استفاده نمايد. بهتر است این پوشش ها از جنس نرم و سیلیکون انتخاب شوند تا مشکلات جدیدی به وجود نیاورند.
همچنین بخوانید: توصیه غذایی برای مادران شیرده
انسداد مجاری شیری (Plugged Duct)
بعضی اوقات لخته شدن شیر در پستان های مادر باعث مسدود شدن مجاری شیر می شود که اغلب با قرمز شدن و دردناکی پستان ها همراه است. استفاده از سوتین های تنگ و تخلیه ناکافی پستان ها می توانند از علل بروز چنین حالتی باشند. اعمال زیر می توانند در صورت بروز چنین مشکلی کمک کننده باشند.
- شروع شیردهی از پستان دردناک تا تخلیه کامل آن
- تشویق مادر به شیردهی مکرر و طولانی برای پیشگیری از بروز عفونت و انسداد
- تغییر وضعیت در هنگام شیردهی برای کاهش فشار بر یک نقطه خاصی از پستان
- استفاده از لباس های راحت و حوله گرم بر روی پستان ها
عفونت پستان
چنانچه سفت شدن و دردناکی پستان ها با تب و علایمی شبیه آنفولانزا همراه شود، در اغلب موارد با عفونت پستان (Mastitis) روبرو هستیم. به جز تب و لرز، بی قراری و درد ار علایم دیگر التهاب و عفونت پستان ها می باشد.در صورت بروز چنین مشکلی توصیه های زیر کمک کننده می باشند.
- ادامه شیردهی برای تخلیه پستان ها
- استراحت کافی در منزل و کمپرس پستان ها به وسیله حوله گرم
- استفاده از سینه بند محکم برای بالا نگه داشتن پستان ها
- استفاده از آنتی بیوتیک زیر نظر پزشک
ضمنا ادامه شیردهی برای نوزاد خطرناک نیست زیرا لانه گزینی عفونت در بافت های پستان انجام می گیرد و بر شیر تولید شده تاثیری ندارد. اما چنانچه عفونت پستان با تجمع چرک همراه شود و آبسه پستان (Breast Absces) را به وجود آورد، توصیه می شود که تا درمان کامل به وسیله آنتی بیوتیک و گاهی اوقات جراحی از پستان چرکی شیردهی انجام نشود (آبسه پستان معمولا فقط در یک طرف بروز می کند). عوامل به وجود آورنده التهاب پستان عمدتا باکتری های گونه های استافیلوکوک اورئوس می باشند که در درمان آن ها از داروهای دیکوزاسیلین و سفالوسپورین ها استفاده می شود. به یاد داشته باشید چنانچه به هر دلیل التهاب پستان ها منجر به آبسه در پستان ها شود باید شیردهی قطع شده و تخلیه پستان ها به روش های معمول انجام گیرد.
عدم رشد کافی نوزاد در طی شیردهی
این مشکل شیوع زیادی ندارد زیرا مکیدن پستان ها به وسیله نوزاد باعث تولید شیر کافی می گردد. از طرفی چنانچه نوزاد در طول شبانه روز 6 تا 8 پوشک خیس کند و دفع مدفوع نیز ببه طور مکرر انجام گیرد نشان دهنده کفایت شیر مادر برای تغذیه کودک می باشد.
اجبار به قطع شیردهی
بیماری هایی که در صورت ابتلا به آن ها باید شیردهی را قطع نمود عبارتند از:
- ایدز
- وجود عفونت هرپس در پستان های مادر
- سل درمان نشده فعال مادر
- اجبار در مصرف داروهایی که در زمان بارداری منع مصرف دارند.
در این دوران نظافت و مراقبت از سینه ها از اهمیت زیادی برخوردار است. توجه داشته باشید در صورت بروز هر یک از مشکلات فوق به پزشک مراجعه کنید.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
معجون شيرافزا را با خواص زياد کننده شير مادران، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.