خواص گیاه هوکس – خاس را بدانیم
خواص گیاه هوکس – خاس را بدانیم.
گیاهی است که در کتب قدیم با نام های هوکس، طیم، عودالخیر، راج، شرابه و شرابه الراعی آمده است. این گونه بومی اروپا است و در مناطق جنگلی فرانسه و ایتالیا و شمال آفریقا در الجزیره و در مناطقی از آسیا و آسیای ضغیر، قفقاز و بیشتر در اراضی سیلیسی به طور وحشی دیده می شود. به هندوستان نیز وارد شده در باغ ها به عنوان درخت زینتی کاشته می شود. واریته ای از این گونه به ایران وارد شده و در بعضی از باغ ها به عنوان درختچه زینتی کاشته می شود زیرا برگ های آن ابلق است و باغبان ها آن را خاس ابلق می نامند.
گونه دیگری از این گیاه اصولا بومی ایران است و از درختچه های جنگلی جنگل های شمال ایران می باشد. به طور کلی نام آن خاس است و در نقاط مختلف شمال با نام های محلی مختلفی شناخته می شود، از جمله در دیلمان خاس و خاش، در گیلان و شهسوار، کنگه، اطراف رشت و طوالش چخ و خج، آستارا هس، نور و کجور آلاش، گرگان منزول و در مازندران ورگه تلی نامیده می شود.
مشخصات گیاه هوکس – خاس
درختچه ای است که بلندی آن در نقاط مناسب تا 15 متر می رسد و دور تنه آن در مقابل سینه تا 1/5 متر است. ساقه راست آن تا چند سال رنگ پوست سبز خود را حفظ می کند و لیز و براق است ولی پس از چند سال به تدریج خاکستری می شود. برگ های آن بیضی، دارای دندانه های درشت منتهی به خار است. روی برگ ها سبز تیره براق و پشت برگ ها سبز روشن مات و معمولا در طول مدت زمستان خزان نکرده و سبز روی درخت باقی می مانند.
خواص گیاه هوکس – خاس را بدانیم
گل های آن کوچک و سفید، میوه های آن کروی یا تخم مرغی شکل به رنگ سرخ براق است. ابعاد برگ ها 1 – 3، 2 – 6 سانتیمتر و ابعاد میوه 8 – 9، 6 – 8 میلیمتر است. در واریته خاس ابلق که در برخی از باغ ها در ایران به عنوان درختچه زینتی کاشته می شود حاشیه برگ ها سفید مایل به زرد است. گونه ای از این درخت نیز در پاراگوئه می روید که از گیاهان دارویی است و در باغ های مناطقی از آسیا و اروپا و آمریکا به عنوان درخت زینتی کاشته می شود.
درختچه هوکس و خاس خیلی بطی الرشد است و دارای عمری دراز می باشد و به این علت چوب آن بسیار سخت است و در نجاری زینتی به جای آبنوس مصرف دارد. رنگ چوب آن سفید است. تکثیر درختچه هوکس و خاس با کاشت بذر آن صورت می گیرد و نهال کوچک آن را با رقمی از خاس که مورد نظر است پیوند می زنند.
ترکیبات شیمیایی گیاه هوکس – خاس
از نظر ترکیبات شیمیایی وجود گلوکوزید و یک ماده تلخ تایید شده است. در گزارش تجزیه دیگری آمده است که در برگ های هوکس علاوه بر تانن، دو هتروزید یافت می شود، یکی از آن ها یک ساپونین است با اثر همولیتیک و دومی یک گرد بی شکلی می باشد. به علاوه در برگ های آن یک ماده رنگی زرد متبلور و ماده ایلیکسانتین و ایلکسیک اسید نیز گفته می شود. ایلیسین، کافئیک اسید، دکستروز، کلسیم مالات، یک رزین و استرول وجود دارد. در برگ های گونه هوکس پاراگوئه مواد کافئین دارای همچون تانن و رزین و آلکالوئید تریگونلین به مقدار 0/49 – 0/51 درصد و همچنین مواد تئوبرومین و تئوفیلین مشخص شده است و به علاوه دارای مقدار قابل ملاحظه ای ویتامین می باشد.
همچنین بخوانید: کمک به کودکان تیزهوش برای شناخت خود
خواص و کاربرد هوکس – خاس
در هند از برگ های هوکس به عنوان مدر و نرم کننده و از میوه های آن به عنوان مسهل و قی آور و مدر استفاده می شود. در آرژانتین و پاراگوئه برگ های هوکس را به عنوان چای دم کرده و به عنوان مسهل می خورند. مقدار خوراک از گرد برگ های خشک و ساییده گیاه 10 گرم است که معمولا با سرکه رقیق مخلوط کرده و می خورند. خوردن میوه آن چندان معمول نیست زیرا اثر آن شدید است و در مورد کودکان ممکن است منجر به مرگ شود.
جوشانده خاس : 20 گرم برگ خاس را در 400 گرم آب بجوشانند تا 250 گرم باقی بماند و صاف کرده در سه دفعه بخورند.
به علت داشتن مقدار قابل ملاحظه ای ویتامین ث دم کرده برگ هوکس پاراگوئه به سرماخوردگی و آنفولانزا می تواند کمک کند. برای تهیه دم کرده یک قاشق مرباخوری برگ خشک هوکس پاراگوئه را در یک پیمانه آب جوش 15 دقیقه باید خیس کنند و تا 3 پیمانه 200 گرم در روز بخورند. نوشابه تلخ مطبوعی می باشد و می توان آن را با عسل و یا آب لیمو ترش تازه مخلوط کرد و خورد. این گیاه به کودکان زیر دو سال نباید داده شود و برای کودکان بزرگتر و افراد مسن تر از 65 سال با مقدار کم آغاز و به تدریج مصرف آن تا حد مجاز با نظر پزشک افزایش داده می شود.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
صمغ مصطکی را با خواص درمان گرفتگی گوش، تقویت حافظه، تقویت قلب و اعصاب، درمان سرفه، رفع بوی بد دهان، تسکین درد مفاصل و شکستگی، ضد سرطان، بدون هيچ اسانس و افزودني شيميايي، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.
