گرمازدگی چیست ؟ علائم، پیشگیری و درمان سریع
گرمازدگی چیست ؟ علائم، پیشگیری و درمان سریع
وقتی که درجه حرارت بدن به طور غیر عادی بالا برود را گرمازدگی می نامند. بدن انسان بطور عادی، دارای یک مکانیسم تنظیمی گرمایی می باشد و بر هم خوردن تعادل در این مکانیسم به نحوی که درجه حرارت بدن به طور غیر عادی بالا برود را گرمازدگی می نامند.
گرمازدگی چیست ؟
در آب و هوای گرم و مرطوب عملکرد تعریق مختل و کند می شود و بدن دیگر قادر به خنک ساختن خود نمی باشد. فعالیت بدنی شدید و طولانی مدت در این آب و هوا سبب گرمازدگی می شود.
افرادی که به هر دلیلی دچار کاهش آب بدن گردیده اند (افراد در سنین بالا، بیماران قلبی عروقی، بیماری های مزمن، بیماری های روانی، معلولان، افراد چاق، ننوشیدن طولانی مدت آب)، این افراد پس از تماس طولانی با هوای گرم به دلیل عدم امکان تهویه مناسب دچار گرما زدگی می شوند.
انواع گرمازدگی
گرمازدگی از لحاظ شدت به سه نوع خفیف، متوسط و شدید تقسیم می شود که در صورت عدم درمان نوع خفیف، گرمازدگی به نوع متوسط و یا شدید منجر و تشنج و اغما را باعث شود.
گرمازدگی چیست ؟ علائم، پیشگیری و درمان سریع
علائم گرمازدگی عبارتند از:
دمای بدن حتی تا ۴١ درجه افزایش می یابد، تعریق شدید و رنگ پریدگی ایجاد می شود، پوست ابتدا قرمز شده و سپس رنگ پریده یا کبود، خشک و داغ می شود، حجم ادرار کاهش می یابد، تنفس کوتاه و سریع می شود.
فرد گرما زده اغلب خسته و گیج می شود و ممکن است دچار سر درد، گرفتگی عضلانی، تهوع و استفراغ، اختلال تکلم، افت فشار خون و نبض ضعیف، توهم و هذیان، رفتار پرخاشگرانه و بی حالی و در موارد پیش رفته عدم هوشیاری و تشنج و اغما و ایست قلبی شود.
راهکارهای پیشگیری از گرمازدگی (توصیه های برای پیشگیری از گرما زدگی در زمان مواجهه با موج گرما در تابستان):
- در طول روز پنجره ها را ببندید و در صورت تابش آفتاب به داخل منزل کرکره ها را پایین بکشید.
- در شب، هنگامی که درجه حرارت محیط بیرون کاهش می یابد پنجره ها را باز کنید.
- در خنک ترین اتاق خانه (مخصوصا در هنگام شب) اقامت کنید.
- اگر در محل زندگی شما دستگاه تهویه هوا روشن است، درها و پنجره ها را ببندید.
- پنکه های برقی کمی در فرار از گرما کمک کننده هستند ولی در درجه حرارت بالاتر از 35 درجه سانتی گراد ممکن است در پیشگیری از گرمازدگی خیلی مفید نباشند. در این حالت مصرف مایعات اهمیت زیادی دارد.
- در هوای گرم اگر از یک سیستم خنک کننده مثل پنکه، کولر و فن استفاده نمی کنید و تابش مستقیم آفتاب به داخل اتاق نیست، پنجره ها را باز کنید، هوای خنک در جریان یک موج گرما می تواند تا حد زیادی از گرمازدگی جلوگیری کند. حتی گذراندن چند ساعت در هوای مناسب به شما کمک می کند.
- موقعی از روز که هوا خیلی گرم است (مثل سر ظهر و بعداز ظهر) اگر مجبور نیستید، در منزل یا یک جای خنک استراحت کنید و بیرون نیایید.
- برای جلوگیری از گرمازدگی باید از پوشیدن لباس های ضخیم و غیر قابل نفوذ در فصل گرم که مانع تبخیر عرق و دفع گرما می شود، خودداری کرد.
- در هوای گرم لباس های گشاد، نازک با رنگ روشن بپوشید. این لباس ها نور را منعکس و خنک شدن پوست و تبخیر عرق را راحت تر می کند. لباس کتان از همه بهتر است، زیرا باعث می شود هوا به راحتی از آن عبور کند و عرق شما خشک شود.
- در روز های بسیار گرم مرتب آب بنوشید. (یعنی منتظر نباشید تا احساس تشنگی کنید و سپس آب بنوشید). بیشتر از آن حدی که فکر می کنید نیاز به آب دارید آب و مایعات بنوشید، مخصوصاً وقتی که خیلی عرق کرده اید. اگر مقدار ادرارتان کم شده، میزان آب دریافتی را زیادتر کنید.
- هنگام فعالیت شدید بدنی به قدر کافی مایعات بنوشید، فعالیت بدنی خود را در مناطق یا ماه های بسیار گرم به تدریج طی ٣ تا ۴ هفته به منظور عادت کردن بدن به گرما افزایش دهید.
- از مصرف مایعات شیرین (مانند انواع شربت و آب میوه مصنوعی) پرهیز کنید و بجای آن از آب خنک سالم و بهداشتی، آب میوه طبیعی، میوه های آبدار و غذاهای پرآب (انواع خورش بجای غذاهای سرخ کرده و تنوری) استفاده کنید.
- از مصرف نوشابه های گاز دار بعلت شیرینی زیاد (که بعلت گاز آن ممکن است احساس نشود) و افزایش ادرار و در نتیجه کاهش آب بدن خود داری کنید.
- از نوشیدن مکرر چای به ویژه چای غلیظ بعلت خاصیت ادرار آور آن (و در نتیجه کاهش آب بدن) خودداری کنید.
- از مصرف آب یخ زده در بطری های پلاستیکی یک بار مصرف خودداری کنید و بجای آن از ظروف مخصوص نگهداری آب خنک (مانند قمقمه حاوی یخ) استفاده کنید.
- زمان خروج از منزل حتما بطری آب و یا قمقمه آب خنک همراه داشته باشید و بطور مکرر آب بنوشید.
- از استفاده مکرر بطری پلاستیکی آب مصرف شده، خودداری کنید.
- از زیاده روی در مصرف مایعات خودداری کنید زیرا مصرف زیاد مایعات هم مانند کمی مصرف آن می تواند برای بدن خطرناک باشد و بدن را با خطر کاهش غلظت الکترولیت های بدن که برای واکنش های بدن و هوشیاری ضروری هستند، مواجه می نماید.
- سالمندان بیش از سایر افراد در معرض خطر هستند زیرا احساس تشنگی با افزایش سن کاهش مییابد و این افراد به موقع و به میزان لازم مایعات مصرف نمی کنند. کاهش آب بدن در این سنین سبب کاهش آب بدن، کاهش هوشیاری و حتی مرگ این افراد می شود.
- در درجه حرارت متعادل محیط، به سالمندان مصرف حدود 10 لیوان مایعات در روز توصیه میشود. در شرایط گرمای شدید هوا به سالمندان و بیماران مقداری بیش از این میزان (با تاکید بر آب) توصیه می شود.
- کودکان نوپا نیز بعلت عدم توانایی در بیان تشنگی خود و یا غفلت اطرافیان در معرض کاهش آب بدن و به خطر افتادن سلامتشان هستند و باید مورد توجه والدین قرار گرفته و آب سالم در دسترس آنها قرار گرفته و مرتبا به آنها خورانده شود.
- در مورد نوزادان و شیر خواران زیر 6 ماه نیز لازم است برای جلوگیری از گرمازدگی، علاوه بـر نگهداشتن آنها در محیط خنک منزل و بیرون نبردن آنها، مرتبا شیر مادر برای رفع عطش به آنها خورانده شود.
- کمتر جلوی نور خورشید بایستید.
- وقتی جلوی آفتاب کار می کنید، روی سرتان کلاه بگذارید که بهتر است لبه دار باشد تـا روی صورتتان سایه ایجاد کند. سر شما نسبت به گرما حساس است.
- در صورتی که ورزشکار هستید، سعی کنید تمرینات شدید را صبح زود که هوا خنک است یا هنگام عصر انجام دهید.
- در آب و هوای گرم یا مرطوب فعالیت شدیدی انجام ندهید و حرکات خود را تا حد امکان محدود کنید، به خصوص اگر به این آب و هوا عادت ندارید.
- اگر در هوای گرم ورزش می کنید، سعی کنید بدنتان به این آب و هوا عادت کند. ابتدا تمرینات کوتاه مدت انجام دهید و به تدریج و در طی دو هفته مدت آن را افزایش دهید.
- کودکان یا سالمندان را در وسیله ی نقلیه پارک شده خاموش، نگه ندارید.
- باید از افراد سالمند و بیمارانی که تنها زندگی می کنند حداقل روزانه یکبار عیادت کرد.
- دوش یا حمام آب سرد بگیرید.
- بجای حمام یا دوش آب سرد می توانید از کیسه آب سرد یا حوله یا اسفنج حاوی آب سرد و شستشوی پاها استفاده کنید.
- در هوای گرم سعی کنید وعده های غذایی تان را سبک و به مقدار کم کنید.
- از مصرف غذاهای چرب و دیر هضم در هوای گرم خودداری کرده و از انواع سبزیجات و میوه جات استفاده شود.
- در صورتی که دارو مصرف می کنید، از پزشک خود سوال کنید که آیا این دارو با تنظیم دمای بدن شما تداخل می کند یا خیر ؟
- باید از علائم خطر گرمازدگی آگاه باشید تا هنگام بروز علائم، اقدامات لازم را انجام دهید.
همچنین بخوانید: گرمازدگی و راه های درمان آن
اقدامات و نوع برخورد با فرد گرمازده (درمان گرمازدگی):
گرمازدگی یک فوریت پزشکی است. اگر کسی دچار گرمازدگی شود باید فورا به نزدیک ترین مرکـز درمـانی انتقـال یابد. تا آن زمان می توان اقدامات زیر را برای بیماری انجام داد:
- اولین کار کاهش دمای بدن فرد است. باید تلاش برای کاهش حرارت بدن به سرعت انجام گیرد،
- بیمار را به مکان خنک و سایه انتقال داده و لباس هایش را از تن خارج کنید.
- روی دست ها و پاها آب خنک ریخته و بیمار را در معرض باد قرار داده و یا توسط پنکه و یا باد بزن اقدام به خنک نمودن وی کنید.
- یا یک ملحفه خیس را دور بدن فرد گرما زده بپیچید.
- وقتی بدن فرد خنک شد باید دمای بدنش حدود 5/37 درجه سانتیگراد حفظ شود.
- پس از این کار باید پاهای فرد بالاتر از بدن او قرار گیرد تا جریان خون بیشتر به طرف سر او برود.
- اگر شخص هوشیار است باید کم کم آب یا یک نوشیدنی خنک بنوشد تا کمبود آب بدنش جبران گردد.
در صورتی که احساس گیجی، ضعف، اضطراب، تشنگی شدید یا سردرد می کنید:
- سعی کنید از دیگران کمک بگیرید.
- در اسرع وقت به مکان خنکی بروید و درجه حرارت خود را اندازه بگیرید.
- مقداری آب یا آب میوه طبیعی برای آبرسانی به بدن خود بنوشید.
- اگر به دنبال تمرینات ورزشی مداوم در طول یک روز گرم احساس گرفتگی عضلانی دردناك (اغلب در ران، بازوها یا شکم) می کنید سریعاً در محیط خنکی استراحت کنید و از محلول های خوراکی ORS استفاده کنید. اگر گرفتگی عضلات بیش از یک ساعت ادامه پیدا کند لازم است که زیر نظر پزشک، مداوا صورت گیرد.
اگر یکی از اعضاء خانواده شما یا فردی که تحت حمایت شما قرار دارد، پوست خشک و داغ داشت یا دچار هذیان، تشنج و یا عدم هوشیاری شد:
- سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
- در مدت زمانی که منتظر رسیدن کمک پزشکی هستید، فرد را به محل خنکی ببرید و او را در وضعیت خوابیده و پاها و لگن او را در سطحی بالاتر قرار دهید. لباس های او را از تن خارج کنید.
- آب سرد (25 تا 30 درجه سانتیگراد) را به بدن او اسپری کنید.
- درجه حرارت بدن او را اندازه بگیرید.
- او را خنک کنید: کیسه آب سرد را روی گردن، شانه و کشاله ران او قرار دهید، مرتبا او را باد بزنید واز دادن هرگونه داروی تب بر مانند استامینوفن به فرد خود داری کنید.
- اگر فرد فاقد هوشیاری است، اورا به پهلو بخوابانید.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
زرشک سیاه را با خواص کمک به کاهش وزن، تقویت حافظه، دفع سنگ صفرا، درمان قطعی جوش صورت، برطرف کننده ناراحتی های دهان مانند آفت ، برفک ، مقوی کبد و پیشگیری از ابتلا به کبد چرب و … بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.
