گیاه توله چیست؟

با گیاه توله (پنیرک گل ریز) و خواص درمانی آن آشنا شوید

گیاه توله یا پنیرک گل ریز (Malva parviflora) نام گیاهی علفی از خانواده پنیرکیان (Malvaceae) و سرده پنیرک (Malva sylvestris ) است. این گیاه در مناطق جنوبی ایران از جمله خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، کرمانشاه، فارس، شوشتر و اندیمشک به صورت علفی خودرو در مزارع پنبه، چغندر قند و سبزی و صیفی می روید و به عنوان سبزی در غذاها مصرف می شود. اگرچه گیاه توله با پنیرک های معمولی به لحاظ ظاهری متفاوت هستند، اما از لحاظ دارویی، خواص یکسانی دارند. در ادامه با گیاه توله و خواص درمانی آن آشنا شوید.

گیاه توله چیست؟

مشخصات ظاهری گیاه توله (پنیرک گل ریز)

گیاه توله، گیاهی زمستانی، علفی، یک یا دو ساله است که به صورت خودرو در در زمین های زراعی، بایر و حتی آبروها می روید. برگ های این گیاه بزرگ دمبرگ دار، ساده تا قلبی شکل و دارای حاشیه دندانه ای است و به طور متناوب بر روی ساقه های استوانه ای قرار گرفته اند. گل های آن کوچک تر از نوع پنیرک معمولی است. و رنگ آن معمولا سفید تا صورتی و در نمونه خشک شده آن کمی متمایل به بنفش است.

اندام مصرفی و موارد استفاده از گیاه توله (پنیرک گل ریز)

اندام مصرفی گیاه توله شامل گل، برگ، ساقه و ریشه آن می باشد. بهترین زمان جمع آوری برگ های آن بهار و گل های آن اوایل تابستان است. این گیاه در مناطق جنوبی و جنوب غربی ایران به صورت خام و یا پخته مصرف می شود. اگرچه در ایران گل پنیرک به عنوان یک داروی گیاهی شناخته شده است، اما گل و برگ این گیاه خواص مشابهی دارند، با این تفاوت که اثرات گل آن بیشتر و کامل تر است. از نظر طب سنتی، گیاه توله معتدل و طبع آن تا حدودی سرد و تر است. این گیاه به صورت خام (سبزی) یا پخته (بورانی توله) استفاده می کنند.

ترکیبات شیمیایی موثر در گیاه توله (پنیرک گل ریز)

ترکیبات شیمیایی موثر موجود در گیاه توله عبارتند از: ترکیبات پلی ساکاریدها، مواد موسیلاژی (بیشتر از 10 درصد)، آنتوسیان ها و آنتوسیانین ها می باشد.

خواص درمانی گیاه توله (پنیرک گل ریز)

درمان سرفه

گیاه توله یا پنیرک گل ریز یک خلط آور طبیعی است و به دلیل داشتن موسیلاژ (لیزاب)، برای درمان سرفه بسیار مناسب می باشد. دمنوش برگ این گیاه برای زکام، آنژین، التهاب لوزه، برونشیت، التهاب گلو و گرفتگی صدا بسیار مفید است.

درمان بیماری های مجاری ادراری و تناسلی

گیاه توله دارای خاصیت دیورتیک (ادرار آور) است، به همین دلیل برای سیستم ادراری و تناسلی مفید است. ااستفاده از گل و برگ این گیاه به رفع مشکلاتی نظیر سوزش مجاری ادراری و عفونت مثانه، کمک می کند. همچنین، در درمان بسیاری از بیماری های کلیوی، مثانه و عفونت های دستگاه تناسلی موثر واقع می شود. علاوه بر این، دمنوش گل توله مقوی رحم بوده و برای التهاب دستگاه تناسلی زنان و ورم پروستات سودمند است.

همچنین بخوانید:  با خواص گل ختمی آشنا شویم

رفع اختلالات گوارشی

دمنوش پنیرک گل ریز برای رفع اختلالات گوارشی استفاده می شود. دمنوش برگ و گل توله، به عنوان یک مسهل و ملین، یبوست را از بین می برد. همچنین، دمنوش گل آن به درمان اسهال، التهاب روده، زخم معده، سوء هاضمه، التهاب معده و دل پیچه کمک می کند. علاوه بر این، استعمال خارجی از جوشانده آن نیز برای بواسیر و شقاق مقعد موثر واقع می شود.

تقویت کبد

گیاه توله به دلیل داشتن خاصیت ادرار آوری، سبب دفع مواد زائد و سموم از بدن می شود و به پاکسازی کبد و تقویت آن کمک می کند. استفاده از این گیاه برای درمان زردی (یرقان) نیز موثر واقع می شود.

رفع مشکلات پوستی

استعمال خارجی از این گیاه برای درمان آفتاب سوختگی، جوش ها و زخم های پوستی بسیار سودمند است. ترکیب این گیاه با روغن های گیاهی به نرمی و لطافت پوست کمک می کند. استفاده از ضماد برگ و ریشه پنیرک گل ریز برای سر باز کردن دمل یا کورک نیز موثر است.

سایر خواص درمانی گیاه توله (پنیرک گل ریز)

• کلاهک پنیرک برایکیسه صفرا بسیار مناسب است.
• پودر پنیرک در ترکیب با روغن های گیاهی و همچنین، روغن پنیرک یک ضد درد قوی می باشند.
• کمپرس گرم پنیرک برای تورم پلک چشم مفید است.
• بخور این گیاه، درد گوش را کاهش می دهد.
• مالش پنیرک و یا غرغره دمنوش آن، زخم ها و تاول های دهان را از بین می برد.

طریقه مصرف گیاه توله (پنیرک گل ریز)

دمنوش

برای تهیه دمنوش پنیرک، یک الی دو قاشق گیاه تازه پنیرک را در یک فنجان آب سرد به مدت 8 ساعت خیس کنید، سپس با حرارت بسیار کم گرم کنید و نگذارید بجوشد و روزانه دو الی سه بار از آن بنوشید.

برای تهیه دمنوش، می توانید دو گرم از پودر خشک شده گل پنیرک را در یک لیوان آب سرد ریخته و اجازه دهید 5 دقیقه بجوشد. همچنین، می توانید این مقدار گیاه را در یک لیوان آب جوش ریخته و اجازه دهید به مدت 15 دقیقه باقی بماند، سپس آن را صاف کرده و میل نمایید.

استعمال خارجی

برای تهیه عصاره پنیرک 50 گرم از گیاه تازه پنیرک را در یک لیوان آب داغ برای دو الی سه ساعت خیس کنید و برای چند لحظه با حرارت کم آن را جوش دهید و برای شستشو دست و صورت و استعمال خارجی از آن استفاده کنید.

نکته: مصرف خام گل پنیرک سبب بروز اسهال، دل درد و ورم معده می شود، لذا از مصرف خام گل و همچنین، استفاده بی رویه از سایر اندام های این گیاه، اجتناب کنید.

از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.

برای خرید گل پنیرک کلیک کنید

پنیرک (ختمی خبازی) را با خواص نرم کننده، ضد سوختگی، ضد سرفه، کاهش آبریزش بینی، ملین، پادزهر قوی گزش، صاف کننده صدا، خلط آور، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.

ارتباط آنلاین در تلگرام