خواص گیاه هوکس – خاس را بدانیم
خواص گیاه هوکس – خاس را بدانیم.
گیاهی است که در کتب قدیم با نام های هوکس، طیم، عودالخیر، راج، شرابه و شرابه الراعی آمده است. این گونه بومی اروپا است و در مناطق جنگلی فرانسه و ایتالیا و شمال آفریقا در الجزیره و در مناطقی از آسیا و آسیای ضغیر، قفقاز و بیشتر در اراضی سیلیسی به طور وحشی دیده می شود. به هندوستان نیز وارد شده در باغ ها به عنوان درخت زینتی کاشته می شود. واریته ای از این گونه به ایران وارد شده و در بعضی از باغ ها به عنوان درختچه زینتی کاشته می شود زیرا برگ های آن ابلق است و باغبان ها آن را خاس ابلق می نامند.
گونه دیگری از این گیاه اصولا بومی ایران است و از درختچه های جنگلی جنگل های شمال ایران می باشد. به طور کلی نام آن خاس است و در نقاط مختلف شمال با نام های محلی مختلفی شناخته می شود، از جمله در دیلمان خاس و خاش، در گیلان و شهسوار، کنگه، اطراف رشت و طوالش چخ و خج، آستارا هس، نور و کجور آلاش، گرگان منزول و در مازندران ورگه تلی نامیده می شود.
مشخصات گیاه هوکس – خاس
درختچه ای است که بلندی آن در نقاط مناسب تا 15 متر می رسد و دور تنه آن در مقابل سینه تا 1/5 متر است. ساقه راست آن تا چند سال رنگ پوست سبز خود را حفظ می کند و لیز و براق است ولی پس از چند سال به تدریج خاکستری می شود. برگ های آن بیضی، دارای دندانه های درشت منتهی به خار است. روی برگ ها سبز تیره براق و پشت برگ ها سبز روشن مات و معمولا در طول مدت زمستان خزان نکرده و سبز روی درخت باقی می مانند.
خواص گیاه هوکس – خاس را بدانیم
گل های آن کوچک و سفید، میوه های آن کروی یا تخم مرغی شکل به رنگ سرخ براق است. ابعاد برگ ها 1 – 3، 2 – 6 سانتیمتر و ابعاد میوه 8 – 9، 6 – 8 میلیمتر است. در واریته خاس ابلق که در برخی از باغ ها در ایران به عنوان درختچه زینتی کاشته می شود حاشیه برگ ها سفید مایل به زرد است. گونه ای از این درخت نیز در پاراگوئه می روید که از گیاهان دارویی است و در باغ های مناطقی از آسیا و اروپا و آمریکا به عنوان درخت زینتی کاشته می شود.
درختچه هوکس و خاس خیلی بطی الرشد است و دارای عمری دراز می باشد و به این علت چوب آن بسیار سخت است و در نجاری زینتی به جای آبنوس مصرف دارد. رنگ چوب آن سفید است. تکثیر درختچه هوکس و خاس با کاشت بذر آن صورت می گیرد و نهال کوچک آن را با رقمی از خاس که مورد نظر است پیوند می زنند.
