جنبه های رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﭼﺎﻗﯽ دوران ﮐﻮدﮐﯽ
با جنبه های رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﭼﺎﻗﯽ دوران ﮐﻮدﮐﯽ آشنا شوید…
درﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺧﻄﺮات ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ ﭼﺎﻗﯽ دوران ﮐﻮدﮐﯽ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺪﮐﯽ در ﺧﺼﻮص ﻋﻮاﻣﻞ رواﻧﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ وزن در دوران ﮐﻮدﮐﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﻨﺪ، اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﮐﻪ آﯾﺎ اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮزا ﯾﺎ ﭘﯿﺎﻣﺪ ﻫﺎی اوﻟﯿﻪی ﭼﺎﻗﯽ دوران ﮐﻮدﮐﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﻃﻼﻋﺎت اﻧﺪﮐﯽ وﺟﻮد دارد. ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت روی ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﭼﺎﻗﯽ دوران ﮐﻮدﮐﯽ ﺑﻪ دو دﻟﯿﻞ ﻋﻤﺪه اﻫﻤﯿﺖ دارد.
- ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺸﮑﻼت روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ (ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ و زورﮔﻮﯾﯽ، اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﭘﺎﺋﯿﻦ، اﻓﺴﺮدﮔﯽ و اﺧﺘﻼﻻت ﻏﺬاﯾﯽ) ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭼﺎﻗﯽ، اﺣﺘﻤﺎﻻً روی زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻮدﮐﺎن ﭼﺎق اﺛﺮات ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ.
- ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ (ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮی ژﻧﺘﯿﮑﯽ) ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻣﻬﻤﯽ روی ﮔﺴﺘﺮش و ﻣﺎﻧﺪﮔﺎری ﭼﺎﻗﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻋﻮاﻣﻞ روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ اﯾﻔﺎ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، ﺗﻌﺪﯾﻞ و اﺻﻼح آنﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﻋﻮاﻣﻞ رواﻧﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭼﺎﻗﯽ دوران ﮐﻮدﮐﯽ ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻮرد اﺷﺎره ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪﮔﺮﻓﺖ. ﻋﻮاﻣﻞ رواﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭼﺎﻗﯽ ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی اﺿﺎﻓﻪ وزن ﯾﺎ ﭼﺎﻗﯽ دوران ﮐﻮدﮐﯽ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ.
وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ
در اﻓﺮاد ﺑﺰرﮔﺴﺎل، ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﮑﻮس و ﺷﺪﯾﺪی ﺑﯿﻦ وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ (Socioeconomic status) SES و ﭼﺎﻗﯽ در زﻧﺎن (ﻧﻪ در ﻣﺮدان) وﺟﻮد دارد، ﺑﻄﻮریکه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی از زﻧﺎن از ﻃﺒﻘﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮدﻧﺪ. در ﻣﻘﺎﺑﻞ، در ﮐﺸﻮرﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﺜﺒﺖ و ﺷﺪﯾﺪی ﺑﯿﻦ وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﭼﺎﻗﯽ در زﻧﺎن، ﻣﺮدان و ﮐﻮدﮐﺎن وﺟﻮد داﺷﺖ.
راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﭼﺎﻗﯽ در ﮐﻮدﮐﺎن ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮوری اﻧﺠﺎم ﺷﺪه روی ﮐﻮدﮐﺎن ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺣﺪود 40 درﺻﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت راﺑﻄﻪ ای ﺑﯿﻦ وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﭼﺎﻗﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﮔﺰارش ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و در 40 درﺻﺪ ﻣﻮارد راﺑﻄﻪ ﻣﻌﮑﻮس و در 20 درﺻﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت راﺑﻄﻪ ﻣﺜﺒﺘﯽ ﺑﯿﻦ وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﭼﺎﻗﯽ ﮔﺰارش ﻧﻤﻮدﻧﺪ. اﮔﺮ ﭼﻪ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮوری، ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻗﺒﻠﯽ ﺑﻄﻮر ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﭼﺎﻗﯽ ﮐﻮدﮐﺎن ﺑﻮﯾﮋه در ﻣﯿﺎن دﺧﺘﺮان راﺑﻄﻪ ﻣﻌﮑﻮﺳﯽ وﺟﻮد دارد.
در ﯾﮏ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻃﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﺪت 10 ﺳﺎل ﺑﺎ ﻫﺪف ﭘﯿﮕﯿﺮی روﻧﺪ ﭼﺎﻗﯽ ﮐﻮدﮐﺎن 9 ﺗﺎ 10 ﺳﺎﻟﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﻋﻮاﻣﻞ وﯾﮋه اﻗﺘﺼﺎدی – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻄﻮر ﻣﻌﮑﻮس ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ وزن ﮐﻮدﮐﺎن در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ راﺑﻄﻪ دارﻧﺪ، از ﻗﺒﯿﻞ ﺗﺤﺼﯿﻼت و ﺷﻐﻞ واﻟﺪﯾﻦ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﮐﻠﯽ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ (ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺿﻌﯿﻒ واﻟﺪﯾﻦ و ﻧﻈﺎﻓﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺿﻌﯿﻒ) راﺑﻄﻪ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻌﻨﯽ داری ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ وزن در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ داﺷﺘﻨﺪ. ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﺮای اﺿﺎﻓﻪ وزن در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ ﺣﺘﯽ ﺑﻌﺪ از ﮐﻨﺘﺮل ﺗﺤﺼﯿﻼت و ﺷﻐﻞ واﻟﺪﯾﻦ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺴﮑﻦ ﮐﻮدﮐﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ. اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺮوم ﺷﻬﺮ، ﺧﻄﺮ اﺿﺎﻓﻪ وزن را ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ از زﻧﺪﮔﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ.
جنبه های رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﭼﺎﻗﯽ دوران ﮐﻮدﮐﯽ
