توصیه های غذایی برای بیماران تالاسمی

توصیه های غذایی برای بیماران تالاسمی که باید بدانید !

اگر چه بیشتر اضافه آهنی که در خون افراد دچار تالاسمی وجود دارد به علت تزریق مکرر خون می باشد اما افزایش جذب آهن مواد غذایی نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. فقط قسمت کوچکی از آهنی که در رژیم غذایی وجود دارد جذب بدن می شود اما وقتی که هموگلوبین خون کم باشد جذب آهن افزایش پیدا می کند.

افرادی که هموگلوبین خون شان کم باشد می توانند با رژیم غذایی شان سازگار شوند به طوری که نه تنها رژیم غذایی آنها آهن کمتری دارد بلکه آهن خون شان هم پایین می باشد. دو نوع آهن در رژیم غذایی وجود دارد آهنی که در گوشت قرمز وجود دارد که اصطلاحتا به آن آهن گوشت گفته می شود و آهنی که در سایر مواد غذایی وجود دارد و به آن آهن غیر گوشت گفته می شود.

آهن گوشت !

آهن گوشت را می توان در گوشت قرمز (گوشت گاو و گوسفند) بعضی از قسمت های مرغ (مثل ران) و در غذاهای دریایی مثل ساردین یافت. جگر منبع سرشاری از آهن است. سعی کنید که از این مواد غذایی کمتر استفاده کنید و به جای آن از پروتئین سویا مصرف نمایید. با این حال لازم نیست که گوشت قرمز، مرغ و ماهی را به طور کامل از رژیم غذایی تان حذف نمایید زیرا آن ها دارای مواد مغذی مهم دیگری هستند که به خصوص برای کودکان لازم هستند. از قسمت های سفید مرغ می توانید به جای گوشت قرمز استفاده نمایید زیرا حاوی مقادیر کمتری آهن است.

بعد از هر وعده غذایی گوشت قرمز حدود 35 درصد آهن آن جذب بدن می شود. با این حال بر اساس این که آیا در وعده غذایی شیر یا لبنیات وجود داشته باشد یا نه این مقدار جذب آهن می تواند از 10 تا 40 درصد متغیر باشد. کلسیمی که در شیر، پنیر، ماست و خامه وجود دارد باعث کاهش جذب آهن گوشت می شود.

سعی کنید تا همراه با غذاهای گوشتی تان یک لیوان شیر هم مصرف نمایید و یا اینکه از شیر در پختن غذاها استفاده کنید تا آهن کمتری جذب بدنتان شود. روزانه حداقل نیم لیتر شیر (2 لیوان) مصرف کنید زیرا به غیر از این که باعث کم شدن جذب آهن می شود از پوکی استخوان نیز جلوگیری می کند. اگر از اضافه شدن وزن تان بر اثر مصرف شیر نگران هستید از شیر کم چربی استفاده نمایید چون همان مقدار کلسیم که در شیر پر چرب وجود دارد در شیر کم چرب نیز موجود می باشد.

توصیه های غذایی برای بیماران تالاسمی

آهن غیر گوشت !

آهن غیر گوشت را می توان در تخم مرغ، شکلات، غلات، سبزیجات، میوه ها، سیب زمینی، عدس و لوبیا یافت. جذب آهن غیر گوشت به بدن خیلی کمتر از آهن گوشت می باشد. غذاهایی که باعث افزایش جذب آهن می شوند، میوه ها و سبزیجات سرشار از ویتامین، گوشت، ماهی، مرغ، ترشی جات، سرکه و الکل می باشند.

پرهیز از خوردن آهن غیر گوشت مشکل می باشد زیرا در اکثر غذاها وجود دارد. با این حال در رژیم غذایی باید بیشتر از غذاهایی که جذب آهن را کاهش می دهند و کمتر از غذاهایی که جذب آهن را افزایش می دهند استفاده نمود.

غذاهایی که جذب آهن غیر گوشتی را کاهش می دهند !

غلاتی همچون گندم، ذرت، جو، برنج و سویا باعث کاهش جذب آهن به بدن می شوند و با اثر ویتامین ث مبارزه می کنند. خوب است که از غلات به میزان زیادی در رژیم غذایی استفاده شود اما به خاطر داشته باشید که از مصرف غذاهای سرشار از ویتامین ث مثل آب پرتقال همراه آن ها خودداری نمایید. سعی کنید که غذاهایی از ترکیب لبنیات و غلات مصرف نمایید مثل ساندویچ پنیر و یا ماکارونی با پنیر، پروتئین سویا می تواند باعث کاهش جذب آهن به بدن شود و می توان از آن در بسیاری از وعده های غذایی استفاده نمود.

چای، قهوه و ادویه جاتی همچون مرزنجوش باعث کاهش جذب آهن به بدن می شوند. روزانه به مقدار زیادی چای و قهوه مصرف نمایید به خصوص همراه با غذا، اگر شیر هم به آن اضافه نمایید خیلی بهتر خواهد شد. چای همچنین منبع خوبی از آنتی اکسیدان ها می باشد.

لبنیات ها، شیر، پنیر و ماست باعث کاهش جذب آهن به بدن می شوند. کلسیم موجود در لبنیات برای پیشگیری از پوکی استخوان مفید می باشد و بنابراین تا آنجا که می توانید در رژیم غذایی تان لبنیات را قرار دهید. شیر یا پنیر کم چربی نیز به همان اندازه ای کلسیم دارند که انواع پر چربی آن دارند بنابراین اگر نگران اضافه شدن وزن تان هستید می توانید از انواع کم چربی استفاده نمایید.

همچنین بخوانید: انواع تالاسمی چه علائم و درمانی دارند

غذاهایی که باعث افزایش جذب آهن غیر گوشتی به بدن می شوند !

ویتامین در میوه ها، آب میوه ها و سبزیجات یافت می شود. بهتر است که از نوشیدن آب میوه ها مثل آب پرتقال همراه با غذا یا در هنگام خوردن صبحانه پرهیز نمایید. به جای آن یک فنجان چای یا قهوه بعد از صرف غذا باعث می شود که جذب آهن کاهش یابد و یا این که می توانید یک لیوان شیر به جای آن مصرف نمایید. با این حال میوه و آب میوه ها منبع خوبی از آنتی اکسیدان ها هستند و می توان از آن ها در فواصل بین وعده های غذایی استفاده نمود. سبزیجات پخته شده حاوی مقادیر کمتری ویتامین ث هستند زیرا ویتامین آن ها وارد آب می شود.

گوشت، مرغ، ماهی و غذاهای دریایی نه تنها دارای آهن گوشتی هستند بلکه باعث می شوند که آهن غیر گوشتی نیز بیشتر جذب بدن شود. با این حال غیر عاقلانه است که تمام آن ها را از رژیم غذایی تان حذف نمایید زیرا آن ها دارای مواد مغذی حیاتی می باشند که به خصوص برای کودکان و نوجوانان مهم می باشند.

ترشیجات و سرکه باعث افزایش جذب آهن به بدن می شوند.

آنتی اکسیدان ها در رژیم غذایی !

وجود آنتی اکسیدان ها در رژیم غذایی از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا همانطور که از نام آن ها پیداست از صدمات اکسیدتیو در بدن جلوگیری می نماید. به همین دلیل نقش مهمی در پیشگیری از بیماری هایی مثل بیماری عروق قلب و سرطان بازی می کنند.

در بیماری تالاسمی به خاطر افزایش آهن در بدن خطر زیادی برای پیدایش صدمات اکسیداتیو وجود دارد. چهار ماده آنتی کسیدان یعنی ویتامین ای، ویتامین ث، کاروتینوئیدها و فلانوئیدها را بررسی می کنم.

توصیه های غذایی برای بیماران تالاسمی

ویتامین ای !

ویتامین ای مهمترین آنتی اکسیدان موجود در رژیم غذایی است. تحقیقات نشان داده است که در خون بسیاری از بیماران مبتلا به تالاسمی، ویتامین ای کمتری نسبت به سایر افراد وجود دارد. این امر می تواند هم به این خاطر باشد که در رژیم غذایی آن ها ویتامین ای کمتری وجود دارد و هم به این دلیل است که نیاز آن ها به ویتامین ای بیشتر از سایرین است. در بسیاری از تحقیقات دیده شده است که وقتی داروی ویتامین ای به این افراد داده می شود میزان ویتامین ای خون شان بهتر می گردد. با این حال حتی اگر پزشک یا متخصص تغذیه به شما توصیه می کنند که از داروهای مکمل ویتامین ای استفاده نمایید بهترین راه برای رساندن انواع ویتامین ها به بدن مصرف غذاهای حاوی آن ویتامین ها می باشد.

از آنجایی که ویتامین ای یک ویتامین محلول در چربی است این ویتامین را می توان در غذاهای پر چرب یافت و بهترین منبع ویتامین ای روغن های گیاهی مثل روغن زیتون، روغن آفتابگردان و روغن سویا می باشد. احتمالا بهترین آن ها روغن زیتون می باشد زیرا نوع چربی موجود در آن می تواند به پیشگیری از بیماری های قلبی کمک نماید. در کشورهای مدیترانه مثل ترکیه، یونان، پرتقال، اسپانیا و ایتالیا که از روغن زیتون به مقدار زیادی استفاده می شود، بیماری های قلبی کمتر از کشورهای شمال اروپا می باشد. با این حال به خاطر داشته باشید که این ویتامین در هنگام پختن و سرخ کردن غذا به تدریج از بین می رود. بنابراین بهترین راهی که می توانید مقدار بیشتری ویتامین ای از روغن زیتون به دست آورید ریختن روغن زیتون در اواخر پخت غذا و یا حتی بعد از آن می باشد.

سایر غذاهایی که حاوی ویتامین ای می باشند عبارتند از لبنیات، غلات، خشکبار، تخم مرغ و گوشت، وجود لبنیات در رژیم غذایی بسیار مفید می باشد زیرا نه تنها حاوی ویتامین ای می باشد بلکه جلوی جذب آهن سایر مواد غذایی به بدن را می گیرند و همچنین بخاطر داشتن کلسیم در پیشگیری از بروز پوکی استخوان موثر می باشند. شما می توانید در پخت غذاهایتان از شیر استفاده کنید و یا اینکه همراه با غذایتان یک لیوان شیر بخورید. شیر کم چربی دارای ویتامین ای کمتری می باشد اما مقدار کلسیم آن هیچ فرقی با شیر پر چربی ندارد.

توصیه های غذایی برای بیماران تالاسمی

ویتامین ث !

ویتامین ث باعث افزایش جذب آهن غیر گوشتی به بدن می شود. بنابراین گرچه ویتامین ث آنتی اکسیدان خوب و قوی می باشد اما مصرف غذاهای حاوی ویتامین ث همراه با غذاهایی که آهن غیر گوشتی دارند باید محدود شود. این امر به خصوص در افراد مبتلا به تالاسمی اینترمدیا که به طور منظم تزریق خون ندارند بسیار مهم می باشد.

به خاطر داشته باشید که آهن غیر گوشتی به طور گسترده ای در رژیم غذایی ما وجود دارد و می توان آن را در تخم مرغ، شکلات، غلات، سبزیجات، میوه ها، سیب زمینی، عدس و لوبیا یافت. ویتامین ث به مقدار زیادی در میوه ها، آب میوه ها و سبزیجات وجود دارد. بهتر است میوه یا آب میوه خودتان را در فواصل بین وعده های غذایی و نه همره یا بلافاصله پس از خوردن غذا مصرف نمایید. متخصصین تغذیه توصیه می کنند که روزی 5 وعده از میوه و سبزیجات استفاده شود. منظور از هر وعده میوه و سبزیجات را می توان با این مثال ها روشن کرد مثلا یک لیوان آب میوه، یک عدد میوه مثل سیب، پرتقال یا موز، نصف خوشه انگور، یک عدد گوجه فرنگی، یک عدد هویج و یک ظرف سالاد کوچک، ویتامین ث یک ویتامین محلول در آب است، بنابراین اگر سبزیجات را در آب بجوشانیم این ویتامین از سبزیجات به خارج نشت می کند.

کمی بخار پز کردن سبزیجات می تواند باعث حفظ ویتامین ث موجود در آن ها شود. پخت سبزیجات همراه با روغن زیتون و لیمو می تواند غذای خوشمزه ای ایجاد کند. ویتامین ای و ویتامین ث اگر با هم مصرف شوند اثر بهتری خواهند داشت بنابراین بخاطر داشته باشید که به سبزیجات خود روغن زیتون اضافه نمایید.

همچنین بخوانید: معالجه کم خونی با گیاه کوشاد

کاروتینوئیدها !

منابع کارتینوئیدها در رژیم غذایی عبارتند از هویج، گوجه فرنگی، ذرت، پرتقال و سبزیجات دارای برگ های سبز تیره، از آنجایی که اکثر این غذاها حاوی ویتامین ث به مقدار زیادی می باشند همان توصیه هایی که در بالا گفته شد در اینجا نیز به کار بسته می شود. این نکته ارزشش را دارد که بگوییم جذب کارتینوئیدها از رژیم غذایی به بدن وقتی که این غذاها حاوی روغن یا چربی باشند بسیار بیشتر خواهد شد. بنابراین به این غذاها نیز روغن زیتون اضافه نمایید. کارتینوئیدها در حرارت بالا از بین می روند بنابراین در هنگام پختن غذا تا آنجایی که می توانید از حرارت کم و زمان کوتاه تر استفاده نمایید.

فلاوونوئیدها !

فلاوونوئیدها در چای، میوه ها و سبزیجات وجود دارند. همراه با غذایتان یک فنجان چای مصرف نمایید. چای نه تنها حاوی مقادیر زیادی آنتی اکسیدان ها می باشد بلکه از جذب آهن غذاهایی که خورده اید جلوگیری می کند به خصوص اگر همراه با شیر خورده شوند. سعی کنید که روزانه چند فنجان چای مصرف کنید. به خاطر داشته باشید که همه افراد باید روزی 8 لیوان مایعات مصرف کنند تا بدن آن ها از نظر مایعات دچار کمبود نشود.

 در آخر فراموش نکنید !

بعد از هر وعده غذایی گوشت قرمز حدود 35 درصد آهن آن جذب بدن می شود حتما همراه گوشت قرمز چای، قهوه یا چای و شیر مصرف کنید تا به تعادل برسید و بعدا دچار مشکل نشوید. کلسیمی که در شیر، پنیر، ماست و خامه وجود دارد باعث کاهش جذب آهن گوشت می شود. چای، قهوه و بعضی از ادویه جات مثل مرزنجوش باعث کاهش جذب آهن به بدن می شوند. ویتامین ای مهمترین آنتی اکسیدان موجود در رژیم غذایی است این محلول را می توان در روغن هایی همچون سویا و … یافت.

از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.

برای خرید معجون خون ساز کلیک کنید

معجون خون ساز را با خواص درمان کم خونی، تامین هموگلوبین خون، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.

ارتباط آنلاین در تلگرام