آشنایی با گیاه گون کتیرا و خواص صمغ کتیرا
با گیاه گون کتیرا و خواص صمغ کتیرا آشنا شوید
صمغ کتیرا در واقع از ترشحات هیدروکلوئیدی (صمغ یا شیره) گیاه گون کتیرا یا گون کتیراده بدست می آید. جنس گون Astragalus حدود 800 گونه دارد که اغلب آن ها گونه های انحصاری ایران هستند. از آنجایی که این جنس بسیار بزرگ و تعداد گونه های آن متعدد است و شناسایی آن ها دشواری زیادی در پی دارد. برای سهولت رده بندی، آن ها را در هشت زیر جنس و حدود 85 بخش قرار می دهند. یکی از با ارزش ترین زیر جنس های گون، subgenus tragacanth است که گونه های تیغی و کتیراده را در بر می گیرد. این گونه ها با نام های فارسی گون پنبه، گون زرد، گون سفید، گل پنبه، گومر و پنبه قوچو مشخص می شوند و نام های علمی متعددی از آن ها گزارش شده است. در ادامه این مطلب با گیاه گون کتیرا و خواص صمغ کتیرا آشنا شوید.
آشنایی با گیاه گون کتیرا و خواص صمغ کتیرا
مشخصات ظاهری گیاه گون کتیرا
گون ها گیاهانی علفی از خانواده نخودیان یا باقلائیان (Fabaceae) هستند که به صورت بوته هایی خاردار یا بدون خار دیده می شوند. این گیاهان عموما برگ هایی مرکب از برگچه های متعدد دارند ولی در بین آن ها بندرت گیاهانی با برگ های ساده نیز یافت می شود. گل های آن ها به رنگ های صورتی، قرمز، آبی، بنفش، زرد و سفید دیده می شود و مجتمع به صورت گل آذین های مختلف خوشه یا سنبله می روید. بعضی از آن ها نیز گل هایی واقع در محور ساقه دارند. بوته های تیغی گون به صورت کوسنی شکل در نقاط مختلف ایران گسترش فراوان دارد و همراه با درمنه پوشش گیاهی بخش عظیمی از ایران را تشکیل می دهد.
همچنین بخوانید: مزایا و عوارض گیاه گون
محل رویش و پراکنش گیاه گون کتیرا
گونه های کتیراده در اکثر نقاط ایران، به ویژه از ناحیه مرکزی به طرف غرب کشور پراکنده است و علاوه بر ایران در سوریه، عراق و ناحیه آناتولی نیز پراکنش دارد. حدود ۹۰ درصد کتیرای دنیا را کشور ایران تامین می کند.
صمغ کتیرا
کتیرا را در اثر تیغ زدن قسمت های ضخیم ساقه و ریشه گونه های کتیرادار گون، به وسیله کاردک های مخصوص به دست می آورند. کار تیغ زدن بوته ها در اواخر اردیبهشت ماه هر سال شروع و هر پانزده روز یکبار تکرار می شود. صمغ کتیرا عبارت از قطعاتی است مفتولی و سفید رنگ با ورقه ای و زرد رنگ یا زرد متمایل به قهوه ای، بدون بو و کمی شیرین که به سرعت آب را جذب می کند و متورم می شود. این قطعات مواد صمغی هستند که با نام های کتیرا مفتولی (نوع سفید) و کتیرا خرمنی (نوع زرد) در بازار گیاهان دارویی عرضه می شود. پودر کتیرا به رنگ سفید تا زرد، بدون بو و کمی شیرین است. این صمغ دارای ترکیبات پلی ساکاریدها است که تنها مقداری از آن ها در آب محلول هستند.
خواص صمغ کتیرا
از خواص صمغ کتیرا می توان به تقویت مو سر، درمان شوره سر، نرم کننده مو، ضد چین و چروک، درمان گرمازدگی و کاهش دمای بدن، افزایش میل جنسی آقایان، درمان بی اختیاری ادرار و سنگ مثانه، خشکی پوست، رفع خارش پوستی، و درمان دیابت اشاره کرد. همچنین، این صمغ دارای خاصیت خلط آوری بوده و برای رفع خلط سینه، درمان سرفه، خشکی سینه و گرفتگی صدا نیز مفید است.
امروزه نیز کتیرا به فرآورده های دارویی کاهش دهنده وزن بدن یا فرآورده های دارویی ضد یبوست (به عنوان ملین افزاینده حجم) اضافه می شود. همچنین به عنوان نرم کننده و تسکین دهنده در فرآورده های آرایشی-بهداشتی و به عنوان سوسپانسیون کننده و امولسیون کننده و به هم چسباننده در صنایع دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.
توجه: کتیرا و پودر کتیرا را نباید با صمغ گیاهان Sterculia (مانند کتیرای هندی یا کارایا) که از بعضی گونه های این گیاهان مانند urens Sterculia و vilosa Sterculia تهیه می کنند، همچنین با صمغ عربی اشتباه کرد. صمغ های استرکولیا فاقد نشاسته و دارای بویی شبیه اسید استیک هستند.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
گل گون را با خواص مفید برای کبد چرب، تقویت سیستم ایمنی بدن، ضد استرس، ضد اگزما، تصفیه کننده خون، بدون هیچ اسانس و افزودنی شیمیایی، از فروشگاه عطارک تهیه نمایید.
