بیماری مشمشه و شبه مشمشه چیست؟ (علل، علایم و راه های درمان)
بیماری های مشمشه و شبه مشمشه چیست؟ (علل، علایم و راه های درمان)
بیماری مشمشه یا گلاندرز (Glanders) و بیماری شبه مشمشه یا ملیوئیدوز (Melioidosis) هر دو از بیماری های باکتریایی واگیردار و خطرناکی هستند که هر دو بیماری مشترک بین انسان و دام است. عوامل ایجاد کننده بیماری گلاندرز باکتری بورخولدریامالئی و عامل بیماری ملیوئیدوز باکتری بورخولدریا سودومالئی می باشد. هر دو باکتری باسیل های گرم منفی با ظاهری شبیه به سنجاق قفلی هستند. هر دو باکتری از طریق تنفس، انسان و حیوانات را آلوده می کنند. حال با علل، علایم و راه های درمان بیماری های مشمشه (گلاندرز) و شبه مشمشه (ملیوئیدوز) آشنا شوید.
بیماری های مشمشه و شبه مشمشه چیست؟ (علل، علایم و راه های درمان)
تاریخچه بیماری های مشمشه (گلاندرز) و شبه مشمشه (ملیوئیدوز)
طی جنگ جهانی اول، آلمانی ها عامل بیماری را عمدا در بین احشام ارتش روسیه شیوع دادند. این کار حرکت توپ های روسی را که توسط اسب ها و قاطرها صورت می گرفت، فلج کرد. طی جنگ جهانی دوم، ژاپنی ها به طور آزمایشی اسب ها، افراد غیر نظامی و اسیران جنگی را با باکتری بورخولدریامالئی آلوده کردند.
قابلیت انتقال اندک بیماری از اسب ها به انسان با توجه به این واقعیت آشکار شد که طی جنگ جهانی دوم در چین بیماری بندرت دیده می شد. در مغولستان نیز 5 تا 25 از اسب های آزمایش شده به عامل بیماری آلوده بودند ولی موارد انسانی بیماری اندک بود. بورخولدریامالئی در طبیعا تنها در میزبان های حساس آلوده وجود دارد و در آب، خاک یا گیاهان دیده نمی شود.
در مقابل، باکتری بورخولدریا سودومالئی به فراوانی در آب و خاک به خصوص در مناطق گرمسیری دیده می شود. با توجه به اینکه واکسنی علیه بیماری وجود ندارد و میزان مرگ و میر بالای حاصل از بیماری (حتی با وجود درمان آنتی بیوتیکی) این باکتری به عنوان عامل بیولوژیک بالقوه محسوب می شود. میزان مرگ و میر ناشی از فرم شدید و سپتی سمیک ملیوئیدوز در صورت عدم درمان به صد درصد و در صورت درمان به 40 درصد می رسد، و در اشکال لوکالیزه، بیماری تنها در 4 تا 5 درصد موارد به مرگ منجر می شود.
باکتری شناسی بیماری های مشمشه و شبه مشمشه
هر دو باکتری باسیل هایی گرم منفی هستند که قطری بین سه دهم تا پنج دهم میکرومتر دارند. بورخولدریامالئی طولی بین 3 تا 6 میکرومتر دارد ولی بورخولدریا سودومالئی اغلب کوتاه تر است. رنگ آمیزی اغلب نامنظم و رنگ پذیری دو قطبی دیده می شود. زمانی که باکتری ها با سودان سیاه (Sudan Black) رنگ آمیزی شوند، در هر باکتری در دو قطب دانه های پلی بتاهیدروکسی بوتیرات مشاهده می شود.
همچنین بخوانید: بیماری تب کیو چیست؟(علل، علایم، راه های درمان و پیشگیری آن)
علایم بیماری های مشمشه و شبه مشمشه
هر دو بیماری گلاندرز و ملیوئیدوز می توانند به صورت اشکال لوکالیزه، به صورت یک عفونت حاد ریوی یا یک سپسیس برق آسا و کشنده بروز نمایند. در موارد انسانی ممکن است ترکیبی از این سندروم ها نیز دیده شود.
دوران نهفتگی بین 10 تا 14 روز متغیر است که به دز استنشاق شده و ویرولانس سویه به کار رفته بستگی دارد. فرم سپتی سمیک بیماری به طور ناگهانی با تب، خشکی پوست، تعریق، درد عضلانی، درد سینه، زخم های گرانولوماتوز یل نکروز، سرخی عمومی پوست، زردی، فتوفوبی، ریزش اشک از چشم و اسهال آغاز می شود. یافته های فیزیکی ممکن است شامل تب، افزایش ضربان قلب، آدنوپاتی نزدیک گردن، هپاتومگالی (بزرگی کبد) یا اسیلنومگالی (بزرگی طحال) خفیف باشد. کشت خون تا قبل از مرگ بیمار منفی است. لوکوسیتوز خفیف که گاهی به لوکوپنی (کاهش تعداد گلبول های سفید) تبدیل می شود، نیز دیده می شود. میزان مرگ و میر برای فرم سپتی سمیک حاد بیش از 90 درصد است.
علایم فرم های دیگر بیماری های مشمشه و شبه مشمشه
فرم تنفسی ممکن است به دنبال استنشاق عامل بیولوژیک یا از طریق انتشار خونی عامل بیماری رخ دهد. البته علایم ریوی شبیه به سل دیده می شود.
عفونت حاد دهان، بینی و یا مخاط بویایی می تواند موجب ترشحات مخاطی چرکی خون آلود از بینی شود که با زخم های مخاطی یا پوستی آغاز می شود، راش های پاپولار و یا پوسچولار دیده می شوند که ممکن است با آبله اشتباه گرفته شوند.
شواهد انتشار این عفونت ها شامل وجود پوسچول های (جوش های چرکی) پوستی، آبسه اندام های داخلی همچون کبد و طحال و زخم های ریوی است. این نوع بیماری موارد زیادی مرگ و میر را به دنبال دارد. فرم مزمن اغلب بیش از 14 روز پس از حمله بروز می کند و شامل آبسه های پوستی و ماهیچه ای بر روی دست و پاها است.
درمان بیماری های مشمشه و شبه مشمشه
رژیم های دارویی مورد استفاده در فرم لوکالیزه بیماری عبارتند از: آموکسی سیلین کلاولانات یا تتراسایکلین و یا تری متوپریم سولفامتاکسازول. برای فرم لوکالیزه بیماری که با توکسیسیتی خفیف همراه باشد، ترکیب دو رژیم، از رژیم های دارویی فوق به مدت 30 روز و سپس درمان تک دارویی با آموکسی سیلین کلاولانات یا تری متوپریم سولفامتاکسازول به مدت 60 تا 150 روز توصیه می شود. برای فرم های شدید و یا سپتی سمیک بیماری، داروی انتخابی سفتازیدیم است که همراه با تری متوپریم سولفامتاکسازول برای مدت دو هفته استفاده می شود.
پیشگیری بیماری های مشمشه و شبه مشمشه
پیشگیری دارویی
دارویی که برای پیشگیری پس از در معرض قرار گرفتن با هر یک از این عوامل بیولوژیک توصیه می شود، تری متوپریم سولفامتاکسازول است.
واکسن
هیچ واکسنی برای محافظت انسانی وجود ندارد.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
پنیرک را با خواص نرم کننده، ضد سوختگی، ضد سرفه، کاهش آبریزش بینی، ملین، پادزهر قوی گزش، صاف کننده صدا، خلط آور، بدون هيچ اسانس و افزودني شيميايي، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.
