انواع کم خونی تغذیه ای و مواد مغذی ضروری برای تولید گلبول های قرمز

انواع کم خونی تغذیه ای و مواد مغذی ضروری برای تولید گلبول های قرمز

کم خونی یا آنمی (Anemia) به میزان کمتر از حد نرمال گلبول های قرمز یا هموگلوبین اطلاق می شود که در اثر یک یا چند اشکال در سنتز یا بالغ شدن گلبول های قرمز به وجود می آید. عمدتا کم خونی بر اثر کمبود آهن است. از دیگر عوامل کم خونی خونریزی های طولانی مدت، بیماری هایی چون زخم معده یا سرطان، کمبود برخی مواد معدنی و ویتامین ها و بارداری نیز می باشد. در این مقاله با انواع کم خونی تغذیه ای و مواد مغذی ضروری برای تولید گلبول های قرمز را بررسی می کنیم.

انواع کم خونی تغذیه ای و مواد مغذی ضروری برای تولید گلبول های قرمز

انواع کم خونی تغذیه ای و مواد مغذی ضروری برای تولید گلبول های قرمز

گاهی کمبود بعضی از مواد مغذی که برای تولید گلبول های قرمز ضروری می باشند، باعث بروز کم خونی می گردد. مواد مغذی که در سنتز گلبول های قرمز نقش دارند عبارتند از:

• آهن
• پروتئین
• اسید فولیک
• ویتامین ب 12
• ویتامین ث
• کبالت

عمده ترین کم خونی هایی تغذیه ای

 کم خونی ناشی از کمبود مس (Copper Deficiency Anemia)

عنصر مس در تشکیل هموگلوبین و حرکت آن از محل های ذخیره آن در بدن ضروری است و در نبود آن آهن از محل های ذخیره خود آزاد نمی گردد، بنابراین، سطح سرمی آهن و هموگلوبین کاهش می یابد. این نوع کم خونی در نوزادانی که از شیر گاو تغذیه می کنند و یا نوزادانی که از فرمولاهای دارای مقادیر جزیی مس تغذیه می شوند، دیده می شود.

این بیماری در کودکان و افراد بالغی که دچار سندرم سوء جذب می باشند و یا برای مدت طولانی از فرمولاهای تغذیه با لوله (TPN) عاری از مس تغذیه شده اند نیز دیده می شود.

منابع غذایی مس عبارتند از: جگر، غلات کامل، آجیل، حبوبات، صدف خوراکی و حلزون.

کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید (Folic Acid Deficiency Anemia)

اسید فولیک نقش های موثری در سنتز پروتئین توسط اریتروسیت ها (یاخته های خونی که نقش رساندن اکسیژن را از شش ها به بافت ها دارند) به عهده دارد. ذخایر فولات در رژیم های فقیر از این ماده در عرض 2 تا 4 ماه تحلیل می روند ولی کمبود آن، می تواند در اثر اشکال در جذب (در عمل جراحی روده) و یا سوء جذب مادرزادی فولات، افزایش نیاز بدن به این ماده (بارداری و رشد) و یا در اثر مصرف بعضی داروهای ضد تشنج مثل متوتروکسات (Methotrexate) و قرص های ضد بارداری به وجود آید.

منابع غذایی از فولات عبارتند از: سبزیجات برگی شکل تیره، غلات کامل، حبوبات، آجیل و گوشت های احشایی.

کم خونی ناشی از کمبود آهن (Iron Deficiency Anemia)

علامت مشخصه این بیماری گلبول های قرمز کوچک و کم رنگ می باشد. علت این کم خونی عمدتا از دست دادن مزمن خون است. مثلا در قاعدگی طولانی مدتی که حجم زیادی خون دفع شود، بارداری های مکرر، عفونت های انگلی، دریافت ناقص آهن، اختلال در جذب آهن مثلا در آکلرهیدری، اسهال مزمن و افزایش حجم خون که در دوران طفولیت و بارداری به وجود می آید، این کم و خونی دیده می شود.

همچنین بخوانید:  فقر آهن زنگ خطر کم خونی

علایم کم خونی ناشی از کمبود آهن

علایم کم خونی کمبود آهن عبارتند از:

• رنگ پریدگی
• خستگی زودرس
• کاهش مقاومت بدن در مقابل عفونت ها
• ترشی دهان
• لرزش بعد از فعالیت

منابع غذایی غنی از آهن عبارتند از: جگر، گوشت گوساله، تخم مرغ، برگه ها، نخود و لوبیا خشک، آجیل، سبزیجات برگی شکل سبز، غلات کامل

کم خونی تغذیه ای ناشی از کمبود پروتئین (Protein Deficiency Anemia)

در این نوع کم خونی سوء تغذیه پروتئین دیده می شود و گلبول های قرمز ماکروسیتیک (گلبول های قرمز بزرگ) می باشند. در این کم خونی معمولا علایم کم خونی های دیگر مثل کمبود آهن، ویتامین ب 12 و اسید فولیک نیز دیده می شود.

منابغ غذایی سرشار از پروتئین عبارتند از: انواع گوشت ها، سفیده تخم مرغ، لبنیات و حبوبات.

کم خونی که به درمان با ویتامین ب 6 پاسخ می دهد (vitamin B6-responsive Anemia)

در این نوع کم خونی سطح بالای آهن سرم، افزایش درجه اشباع پروتئین متصل به آهن و رسوب هموگلوبین در مغز استخوان و کبد دیده می شود. این کم خونی از نوع میکروسیتیک ( گلبول های قرمز کوچک) و هایپوکرومیک است و به درمان با پیریدوکسین (ویتامین ب 6) جواب می دهد.

منابع غذایی غنی از ویتامین ب 6 عبارتند از: جگر، گوشت، ماکیان، غلات کامل و حبوبات

انواع کم خونی تغذیه ای و مواد مغذی ضروری برای تولید گلبول های قرمز

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ب 12 (Vitamin B12 Deficiency Anemia)

علت اصلی به وجود آمدن این نوع کم خونی فقدان فاکتور داخلی است که برای جذب ویتامین ب 12 ضرورری است اما علل دیگری مثل کاهش جذب (گاسترکتومی)، رشد بیش از اندازه باکتری ها در روده کوچک، آکلرهیدری، ابتلا به کرم نواری ماهی و بیماری هایی که قسمت انتهایی ایلئوم را تحت تاثیر قرار می دهند (انتریت موضعی، برش ایلئال و بای پس ایلئال)، گاهی بروز این نوع کم خونی می گردند. علایم این کم خونی مشابه کم خونی ناشی از اسید فولیک است ولی در کمبود ویتامین ب 12 ملیناسیون ناکافی اعصاب باعث پارستزی (بی حسی)، ناهماهنگی عضلات، ضعف حافظه و توهم می شود.

منابع غذایی سرشار ویتامین ب 12 عبارتند از: جگر، گوشت، ماهی، ماکیان، شبر و تخم مرغ.

کم خونی تغذیه ای ناشی از کمبود ویتامین ث (Vitamin C Deficiency Anemia)

عمل اصلی ویتامین ث در خونسازی جذب آهن و اسد فولیک به شکل فعال آن یا اسید فولیک است. از نظر شکل گلبول های قرمز در این کم خونی ماکروسیتیک (گلبول های قرمز برزگ) می باشند.

منابع غذایی سرشار از ویتامین ث عبارتند از: مرکبات، خربزه، کلم، فلفل قرمز، گوجه فرنگی، توت فرنگی و طالبی.

کم خونی که به درمان با ویتامین ای پاسخ می دهد (vitamin E-responsive Anemia)

در این کم خونی گلبول های قرمز دارای منشا غیر طبیعی و شکننده می باشند و به این نوع کم خونی، کم خونی همولیتیک هم می گویند، این کم خونی در نوزادانی که از چربی های PUFA در تغذیه آن ها استفاده می شود و غذای آن ها با ویتامین ای تکمیل نمی شود، دیده می شود.

در کم خونی همولیتیک مرفولوژی گلبول های قرمز میکروسیتیک و هیپوکرومیک است چون در این حالت گلبول های قرمز شکسته شده و آهن از گلبول ها خارج شده و مقدار آن کم می شود که در نتیجه به این نوع کم خونی منجر می شود.

برای تشخیص کمی خونی همولیتیک از تست بیوشیمیایی لاکتات دهیدروژناز سرم (LDH) استفاده می شود. چون در این نوع کم خونی، در اثر شکسته شدن گلبول های قرمز آنزیم LDH به درون خون می ریزد.

منابغ غذایی خوب ویتامین ای عبارتند از: روغن های گیاهی، روغن های PUFA مثل روغن دانه های سویا و ذرت، پنبه دانه و کانولا. این ویتامین در گوشت ماهی، چربی حیوانی، میوه ها و سبزیجات نیز به مقدار کمی وجود دارد.

از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.

برای خرید ریشه جنتیانا کلیک کنید

جنتیانا را با خواص اشتهاآور،مقاوم کننده بدن در برابر بیماری ها، محرک اعمال تغذیه و خون ساز، تحلیل برنده ورم طحال و مفید برای نارسایی اعمال کبد، ضد افسردگی و برطرف کننده خستگی های روحی، ضد نقرس و مقوی کبد، ضد تب و صفرابر، مسکن دردهای سیاتیک و افزاینده خون عادت ماهیانه، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.

ارتباط آنلاین در تلگرام