گیاه دارویی خربق سفید و خواص آن

گیاه دارویی خربق سفید و خواص آن را بشناسیم

ساقه زیرزمینی یا بیخ گیاهی است که به فارسی خربق سفید و در کتب طب سنتی با نام خربق ابیض نام برده شده است.

مشخصات خربق سفید

گیاهی است علفی چند ساله ساقه قائم، نسبتا بلند که تا یک متر بلندی آن می رسد و در تمام طول ساقه برگ های آن شبیه برگ بارهنگ، بزرگ، سبز رنگ و بیضی، نوک تیز، بی دندانه با برگ های موازی بدون دم برگ به ساقه چسبیده اند. گل های آن به رنگ سفید مایل به سبز به شکل خوشه هایی در دوران تابستان از بغل برگ ها بیرون می آیند. ساقه زیرزمینی آن که قسمت مستعمل آن در طب سنتی است و در بازار عرضه می شود ضخیم ولی سبک و خاکستری رنگ و مغز آن سفید است. طعم آن ابتدا شیرین و بعدا کمی تلخ و تند می شود. این گیاه در ایران دیده نشده است. موطن آن کوهستان های اروپای مرکزی است و معمولا قطعاتی از آن را از سوئیس می آورند و در بازار می فروشند. تکثیر خربق سفید از طریق کشت بذر آن و یا قطعاتی از ساقه زیرزمینی آن صورت می گیرد.

گیاه دارویی خربق سفید و خواص آن

ترکیبات شیمیایی خربق سفید

از نظر ترکیبات شیمیایی در اعضای زیر زمینی گیاه شش آلکالوئید برای کاهش فشار خون وجود دارد. آلکالوئیدهای عمده موجود در ساقه زیرزمینی و ریشه گیاه خربق سفید عبارت اند از وراترین، ژرمرین، پروتووراترین، جروین، روبی جروین و پزودوجرین جمع مقدار آلکالوئیدها در ساقه زیرزمینی در حدود 1 – 25/0 درصد می باشد. به علاوه یک گلوکوزید تلخ به نام وراترامین و مواد دیگری نظیر قند و اسیدهای آلی و رزین و … در گیاه یافت می شود. آلکالوئید وراترین در دانه گیاه دیگری به نام سیوالیدل نیز یافت می شود. نام مشابه دیگر این آلکالوئید سوادین است.

خواص و کاربرد خربق سفید

در کره در استعمال خارجی خربق سفید به عنوان حشره کش و کرم کش مصرف می شود. در چین از ریشه گیاه به عنوان عطسه آور، کرم کش و تخلیه کننده و قی آور استفاده می شود، نظیر خربق سیاه و از جوشانده گیاه و ریشه آن به عنوان ضد تب نوبه استفاده می شود و از عصاره آن در سرکه برای معالجه ضربه و ضایعه ای که در اثر عوامل مکانیکی و فیزیکی ایجاد شده کاربرد دارد.

ساقه زیرزمینی خربق سفید از نظر طبیعت طبق رای حکمای طب سنتی گرم و خشک است و از نظر خواص معتقدند که مسهل بلغم و صفرای غلیظ، اخلاط لزج، بازکننده انسداد و گرفتگی مجاری و پاک کننده معده می باشد. برای فلج و سرسام و صرع بلغمی و سایر بیماری های سرد دماغی و ناراحتی ها و دردهای مفاصل و خرد کردن سنگ مثانه نافع است. قاعده آور است و برای کشتن جنین و اخراج جنین به کار می رود.

همچنین بخوانید: گیاه ژابوراندی ریزش مو را درمان می کند

گرد آن عطسه آور است. شیاف آن در مهبل خطرناک است و باعث سقط جنین زن باردار می شود. اگر گرد آن را با سرکه مخلوط کرده و به پوست بمالند برای بیماری های پوست نظیر جرب و برص و یا لکه های سفید پوست نافع است. در مواردی که طبق تجویز پزشک و به مقدار مجاز قصد خوردن آن را دارند توصیه می شود که قبلا آن را مشوی نمایند و به عبارت دیگر آن را با حرارت اصلاح و تعدیل کنند و برای این کار خربق سفید را در جوف خمیری گذارده و آن را می پزند و یا مخلوط با آرد جو و روغن بادام و یا مخلوط با آویشن و مصطکی نمایند.

بهتر است که آن را ناشتا نخورند و بعد از غذا بخورند و هیچ گاه بیش از حد مجاز نخورند. اسراف در خوردن آن و خوردن زاید بر حد مجاز مهلک و خطرناک است و ایجاد تشنج و حتی خفگی و مرگ می نماید.

روش تهیه گرد خربق سفید:

ساقه زیرزمینی خربق سفید را به مقدار کافی گرفته خرد کرده در گرم خانه 40 درجه سانتی گراد می خشکانند و نرم ساییده و از الک ابریشمی سرپوش دار داروسازی رد می کنند. این گرد مسهل قوی و قی آور است و در اقسام استسقا کاربرد دارد. مقدار خوراک آن 1 -4 دسی گرم در 24 ساعت است. مصرف گرد آن به تنهایی چندان معمول نیست.

تنطور خربق سفید، ساقه زیرزمینی خربق سفید نیم کوب 1 واحد، الکل 80 درجه 5 واحد، مدت ده روز در الکل بخیسانند و گاه به گاه به هم بزنند و با فشار از پارچه گذرانیده و با کاغذ صاف کنند. این تنطور از عوامل قی آور و مسهل است. در حال حاضر استعمال آن معمول نیست ولی اگر طبق تجویز پزشک برای موارد خاصی قصد مصرف باشد 10 -30 قطره آن در 24 ساعت مصرف می شود.

پماد خربق سفید، 20 گرم گرد ریشه خربق سفید را با 80 گرم پیه ذوب شده مخلوط نموده و 2 گرم اسانس لیمو به آن اضافه می کنند. این پوماد را برای رفع دفع جرب پوست مدت دو هفته مرتبا به پوست بمالند بسیار موثر است.

توجه!

خربق ها به علت داشتن ماده وارترین و سایر آلکالوئیدهایی که دارند سم مهلکی می باشند و در مصرف آن ها باید نهایت دقت و احتیاط بشود و بدون توصیه و نظارت پزشکی از استعمال آن خودداری شود. به طور کلی چون خربق سفید دارای آلکالوئید سمی وراترین است از عوامل مسهل شدید و قی آور محسوب می شود و در خوردن آن باید نهایت احتیاط به عمل آید و طبق تجویز و زیر نظر پزشک باشد.

از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.

برای خرید ریشه خربق کلیک کنید

ریشه خربق را با خواص  قاعده آور، ضد کرم معده، مقوی قلب، دفع رطوبت، درمان و رفع بیماری استسقا و بیماری های سرد، بدون هیچ اسانس و افزودنی شیمیایی، از فروشگاه عطارک تهیه نمایید.

ارتباط آنلاین در تلگرام