از خواص درخت توس چه می دانید؟
از خواص درخت توس چه می دانید؟
از خواص درخت توس چه می دانید؟
این درخت را در دره شهرستانک و در ارتفاعات دره تالار توس می نامند. و در کتب طب سنتی و کتب قدیم با نام های سندر و غان و قان و غوش و غوشه و به عربی شجره التامول و تیس یاد شده است.
مشخصات توس را بشناسیم.
درختی است از نظر ارتفاع متوسط و به ندرت قطر تنه آن از 60 سانتیمتر و بلندی آن را 25 متر تجاوز می نماید و معمولا 100-120 سال عمر می کند. پوست تنه آن سفید درخشان و براق است که با ورقه های نازکی پوشیده شده است. شاخه های جوان آن ناهموار و زگیل دار و نازک و آویزان است. برگ های آن ساده و متناوب و گل های آن به صورت نر و ماده جداگانه به صورت شتون می باشد. گل ها معمولا در اوایل بهار ظاهر می شوند و میوه درخت پس از چند ماه رسیده و دانه های آن بین ماه های تیر تا آبان ماه همراه فلس هایی که از شاتون کنده می شود به اطراف پراکنده می شود.
چون نگهداری دانه ها تا بهار خیلی مشکل است بهترین راه این است که دانه ها را بی درنگ پس از برداشت در محل اصلی یا در خزانه بکارند. این درخت در زمستان های سرد خوب مقاومت می کند و باید در محل با نور کامل کاشته شود.
درخت توس بومی عرض های بالای نیمکره شمالی است و تا ارمنستان و قفقاز و ایران پیش می رود. در جنگل های اروپا به خصوص در جنگل های فرانسه نیز انتشار دارد. در ایران بیشه هایی از توس در ارتفاعات طالقان و دره غربی شهرستانک که به جاده چالوس و کرج منتهی می شود و جنگل های توس در ارتفاعات 2700 متر از سطح در دره تالار و حد بالای جنگل بین زیر آب و شهمیرزاد وجود دارد.
معروف است که چون از پوست این درخت و همچنین از آب درخت غان یا شیره درخت غان برای مداوای نقرس استفاده می شود شاید استفاده از ییلاق های شهرستانک برای استراحت تابستانی سلطان قاجار که مبتلا به نقرس بود به دلیل وجود بیشه هایی از توس در آن منطقه بوده است. روایت دیگر این است که در ارتفاعات شهرستانک گیاه سورنجان یا گل حسرت نیز که از پیاز آن برای نقرس استفاده می شده است فراوان است و ممکن است علت انتخاب این محل وجود گیاه سورنجان باشد.
همچنین بخوانید: خواص دارویی درخت توس یا غان
ترکیبات شیمیایی توس
از نظر ترکیبات شیمیایی در پوست و برگ درخت توس وجود اسانس روغنی فرار و ماده رزینی بتولین تایید شده است. سابقا در روسیه معمول بود که از پوست درخت غان پس از تخمیر و تقطیر نوعی قطران گیاهی به دست می آورند به نام قطران توس و این قطران را با انواع دیگر قطران که از کاج گرفته می شد مخلوط و مورد استفاده قرار می دادند. از قطران توس با تقطیر جز به جز اسانس توس گرفته می شده است و به این علت نام روغن روسی به این اسانس گذارده اند. اسانس توس زرد رنگ با کمی چسبندگی و بویی مطبوع است.
مقدار ماده بتولین در پوست درخت در حدود 12 درصد به علاوه حدود 12 درصد تانن و کمی گلوکز و یک هتروزید به نام بتولوزید در پوست درخت مشخص شده است. در برگ های آن کمی اسانس و ساپونین یافت می شود.
برای گرفتن شیره درخت توس که به آب درخت توس در محل معروف است. در بهار سوراخ کوچکی در تنه درخت در بلندی برابر سینه انسان ایجاد کرده و ساقه باریک نی مانند ساقه غلات را در آن قرار می دهند که مثل ناودان شیره گیاهی را که از طریق این سوراخ ترشح می شود به خارج برای ریختن در ظرفی که آنجا گذارده شده هدایت می کند. البته پس از گرفتن آب درخت توس باید این سوراخ با ماستیک باغبانی بسته و مسدود شود تا باکتری ها در آن رخنه ننمایند و موجبات فاسد شدن درخت فراهم نشود.
معمولا از درختی که قطر برابر سینه آن حدود نیم متر باشد در مدت 4-5 روز می توان در حدود 3 کیلوگرم یا کمی کمتر یا بیشتر آب توس یا شیره گیاهی گرفت، این شیره کمی شیرین است.
خواص توس
در استعمال خارجی از آب درخت توس برای بیماری های پوستی نظیر لکه های قرمز خارشدار در پوست و در استعمال داخلی برای کنترل روماتیسم و نقرس و التهاب مثانه استفاده می شود. به علاوه برای درمان بیماری افزایش درصد اوره در خون که معمولا در اثر یرقان یا علل دیگری پیش می آید و رفع سردرد و سرگیجه و دردهای عصبی ناشی از آن نیز از آب درخت توس یا از جوشانده 30 گرم پوست درخت در هزار گرم آب استفاده می شود.
جوشانده پوست درخت توس برای تصفیه خون مفید است و دم کرده برگ درخت توس برای گریپ و سرماخوردگی اثر شفا بخش دارد. برای این کار معمولا از برگ درخت توس و گل بنفشه و گل زیرفون از هریک 15 گرم در 500 گرم آب جوش دم کرده و در موقع خواب می خورند. در استعمال خارج از جوشانده پوست درخت که کمی غلیظ باشد یعنی 60 -50 گرم پوست در هزار گرم آب استفاده می شود و برای قطع پا و شست و شوی زخم ها و جراحات و عوارض اگزما و سودا به کار می رود.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
عرق گشنيز را با خواص بادشکن، ضد آفت و جوش، ضد کرم و باکتري معده و روده، نيرودهنده، مفيد در بيماري هاي عفوني، بدون هيچ اسانس و افزودني شيميايي، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.
