گیاه چریش و خواص درمانی آن

گیاه چریش و خواص درمانی آن را بشناسیم

به فارسی در بندرعباس و چابهار با نام های محلی چریشک، سریش و چریش نامیده می شود.

مشخصات چریش

چریش درختی است با قامتی متوسط برگ های آن سبز، کناره برگ دارای بریدگی و شبیه دندانه نامنظم است، برگ های آن شبیه برگ زبان گنجشک می باشد. نوک برگ ها خیلی تیز و کشیده تر از برگ های زیتون تلخ می باشد ولی شکل کلی درخت شبیه درخت زیتون تلخ است به همین جهت اغلب اشتباها یا عمدا برگ ها و ریشه آن را به جای او یا مخلوط با برگ ها و پوست و ریشه زیتون تلخ در بازار عرضه می نمایند.

درخت چریش بومی هند شرقی است و تا مغرب چین و شرق جاوه انتشار دارد و در بعضی مناطق کاشته می شود. به ایران وارد شده و کاشته می شود و از گیاهان بومی شده است. در حال حاضر در چابهار، بندرعباس و سایر نقاط جنوب کشور می روید.

گیاه چریش و خواص درمانی آن

ترکیبات شیمیایی چریش

از نظر ترکیبات شیمیایی چریش دارای یک روغن تلخ و مارگوزیک اسید است. روغنی که از دانه های آن گرفته می شود دارای دو نوع ماده تلخ است. در دانه های آن در حدود 45 درصد روغن وجود دارد. مواد تلخی که از روغن چریش جدا شده است عبارتند از نیمبین و نیمبی نین و نیم بیدین که ماده عامل عمده آن را تشکیل می دهد، شامل سولفور می باشد. از شکوفه های چریش یک گلوکوزید به نام نیم بوسترین در حدود 0/005 درصد و اسانس روغنی فرار با بویی نامطبوع در حدود 0/5 درصد و نیم بوسترول و نیم بستین و اسیدهای چرب جدا شده است.

در گل های آن یک ماده تلخ و اسانس تلخ و تحریک کننده وجود دارد. در میوه های آن ماده تلخ با کایانین یافت می شود. از پوست تنه درخت در حدود 0/04 درصد ماده نیمبین و در حدود 0/01 درصد ماده نیمبینین و در حدود 0/4 درصد ماده نیم بیدین و در حدود 0/02 درصد اسانس جدا شده است.

در گزارش دیگری در مورد ترکیبات شیمیایی گیاه چریش چنین آمده است :

در پوست درخت نیمبین، نیمبی نین، نیم بوسترول و سوجیول و نمبیول یافت می شود. در روغن تصفیه شده آن پالمتیک اسید، استئاریک اسید، اولئیک اسید، لینولئیک اسید، آراشیدیک اسید و مقدار کمی میریستیک اسید وجود دارد. روغن دانه های آن منبع غنی از اولئین و استثارین است. مهمترین عامل موثر اصلی روغن آن نیم بیدین است که مقداری سولفور در آن یافت می شود. در برگ های آن مارگوزین وجود دارد.

همچنین بخوانید: خاصیت های گیاه سریش

خواص و کاربرد چریش

خواص پودر درخت چریش

• در هند پوست درخت چریش تلخ مقوی و تونیک است و قابض و تب بر می باشد.
• در برمه پوست درخت را به عنوان مقوی و تونیک و برگ، گل و روغن آن به عنوان محرک موضعی و حشره کش مصرف می شود.
• در هند و چین تنتور پوست درخت برای اشخاص مبتلا به مالاریای مزمن یا یرقان و خستگی عمومی تجویز می شود و به علاوه برای اشخاصی که پس از جراحت های تب کرده اند نیز توصیه می شود.
• جوشانده رقیق ریشه گیاه با اجزای دیگری به عنوان ضد صفراوی و تونیک برای معالجه سل و ناراحتی های کبد مصرف می شود.
• همچنین پوست ریشه و میوه های نارس آن نیز تونیک و مقوی و تب بر است.

خواص برگ چریش

• برگ های له شده آن را به صورت ضماد برای فروکش کردن جوش و کورک روی محل مبتلا می گذارند.
• جوشانده برگ های آن را به عنوان ضد عفونی کننده برای ضدعفونی کردن زخم ها و اگزما به کار می برند.
• برگ های له شده آن را به صورت ضماد روی جرب و تاول های تر برای التیام می گذارند.
• از تنتور برگ درخت به عنوان محرک اشتها و با ریواس به عنوان تونیک استفاده می شود. به علاوه از این تنتور به صورت مالش روی اعضای شکسته و یا از جا در رفته و برای تسکین دردهای عضلات به کار می برند.
• همچنین اهالی کامبوج برای برگ های جوان و گل های درخت خاصیت تصفیه خون و خون سازی قایل اند.
• از له شده برگ ها و گل های آن ضمادی درست کرده و با انداختن روی پیشانی برای معالجه هذیان تب استفاده می شود.
• جوشانده پوست گل و برگ آن به صورت کمپرس برای التیام زخم ها و جراحت ها کاربرد دارد.
• گل های خشک آن تونیک و مقوی به خصوص مقوی معده است.
• صمغ آن نرم کننده و مقوی و گل های آن برای تقویت معده مفید است.
• میوه های آن مسهل است و برای کشتن کرم معده به کار می رود، ضمنا نرم کننده نیز می باشد.

خواص روغن چریش

• روغن آن محرک، ضد عفونی کننده و به عنوان پادزهر برای مارگزیدگی و عقرب زدگی مصرف می شود.
• از روغن برگ های آن برای معالجه دردهای روماتیسمی و مالیدن آن برای رفع اگزمای مزمن استفاده می شود.
• در اندونزی از جوشانده برگ ها و یا از روغن دانه آن به عنوان ضد عفونی کننده روی زخم ها می مالند.
• روغن دانه آن به عنوان ضد انگل و پارازیت برای معالجه بیماری های پارازیتی پوست نظیر بیماری اسکابیز مالیده می شود.

این درخت در هند درختی مقدس است و در تشریفات مذهبی هندوها به کار می رود. له شده پوست آن بوی ملایم می دهد و صمغ درخت شبیه صمغ عربی است.