گیاه عشقه و خواص درمانی آن
با گیاه عشقه و خواص درمانی آن آشنا شویم !
گیاه عشقه برای بهبود عملکرد ریه ها و سلامت دستگاه تنفسی به ویژه برای افرادی که از آلرژی و آسم رنج می برند بسیار مفید است. به همین علت برخی از پزشکان شربت گیاهی عصاره گیاه عشقه را برای درمان و بهبود سرفه یا تنگی نفس (مخصوصا در زمان شیوع کرونا) تجویز می کنند؛ علاوه بر این گیاه عشقه، یکی از بهترین گیاهان تصفیه کننده هوا است که در بسیاری از مطالعات ثابت شده است می تواند ترکیبات آلی پرخطر مانند بنزن، تولوئن، اکتان و تری کلرواتیلن را حذف کند. اگر توجه کرده باشید در خیلی از پارک ها و یا ساختمان ها از گیاه عشقه برای زیبا شدن محیط و همچنین بهره مندی از خواص آن استفاده می شود که همان طور که متوجه شدید بی دلیل نیست؛
شاید بخواهید بدانید گیاه عشقه چیست و چه خواصی دارد؛ پس با ما همراه باشید تا شما را با خواص گیاه عشقه و روش های استفاده از آن آشنا کنیم.
معرفی گیاه عشقه
عشقه یا عشبه با نام علمی Hedera helix، گیاهی است از خانواده عشقه (Araliaceae)، از گیاهان رونده همیشه سبز است که سه گونه آن در جنگل های شمال ایران وجود دارد و ارقام ابلق و زینتی آن نیز در باغ های شهرها کاشته می شود. به طور کلی در فارسی، عشقه و انواع آن را پاپیتال و دار دوست می نامند. دمبرگ آن بلند و پهنه برگ چرمی، تخم مرغی و برگ کامل است. گل های آن چتری زرد مایل به سبز، میوه های آن ریز و سیاه رنگ است. این گیاه علاوه بر زیبایی بی نظیرش، فواید درمانی بسیاری دارد. از این گیاه بیشتر در درمان بیماری های تنفسی به عنوان خلط آور و ضد اسپاسم، استفاده می شود و در درمان دردهای رماتیسمی، عصبی و بیماری های پوستی، مصرف سنتی دارد.
معرفی گیاه عشقه و خواص درمانی آن
اسامی دیگر گیاه عشقه (پاپیتال)
نام های محلی عشقه در مناطق شمالی ایران عبارت اند از:
- در آستارا و گرگان دار دوست
- در رامسر ولگان
- در شفارود توی جلی
- در گیلان در نور، کجور
- در مازندران دولگ، ولگم و بلگم
- در بعضی نقاط گیلان تبج
- در لاهیجان لشک
- در گرگان بالو، ولو و بلوا
- در تهران پاپیتال جز نام های محلی این گیاه است.
- دربخشی از هند در فصل بهار آن را لباب می نامند.
- در کتب طب سنتی نیز با نام های عشقه و حبل المساکین و بقله البارده و اخفاک آمده است.
مشخصات ظاهری گیاه عشقه
عشقه، گیاهی است زینتی، زیبا و خزنده كه تا ارتفاع 20 متر از تكیه گاه بالا می رود. این گیاه دارای ریشه های ساده قلاب مانند است كه به تكیه گاه می چسبد و به سهولت از آن بالا می رود. برگ های آن به رنگ سبز تیره، چرمی، ضخیم، شفاف و همیشه سبز است. شكل ظاهری برگ ها بر دو نوع متفاوت است، به نحوی كه برگ های كلی گیاه، پهنكی مركب از 5 لوب زاویه دار با ظاهر مشخص دارد، ولی برگ های واقع بر روی شاخه های گلدار آن، ظاهر ساده یا كنار موجدار و نوك تیز و باریك در دو انتها دارد. زمان گل دادن آن پاییز است و میوه آن در زمستان می رسد.
گل ها رنگ مایل به سبز دارد و به صورت گل آذین چتر ساده، مجتمع می گردد. میوه اش سته گوشتدار، به اندازه یك نخود كوچك و به رنگ بنفش مایل به سبز است ولی پس از رسیدن كامل، رنگ سیاه مایل به آبی پیدا می كند. در داخل میوه آن، 3 تا 5 دانه جای دارد.
محل رویش و پراکنش گیاه عشقه
عشقه بومی غرب، جنوب و مركز اروپا و نواحی مدیترانه است و به نقاط دیگر جهان برده شده است. بیشترین بهره برداری از آن، در كشورهای شرق اروپا انجام می شود. امروزه عشقه را به صورت رایج در پارك ها، منازل و باغ های ایران می كارند و در جنگل های شمال ایران از آستارا تا رامیان گرگان انتشار دارد. تزریق عشقه از طریق خوابانیدن شاخه های گیاه و یا از طریق قلمه است که در مورد گونه های مختلف انتخاب می شود.
همچنین بخوانید: 9 روش سم زدایی طبیعی بدن که نمیدانستید
ترکیبات شیمیایی موثر در گیاه عشقه
از نظر ترکیبات شیمیایی در هر کیلوگرم برگ گیاه در حدود 0/225 میلی گرم اکسید ارسنیک وجود دارد. در برگ های آن در حدود 10 درصد ساپونین و آلفا – هدرین وجود دارد. از عصاره میوه های ریز سیاه آن گلوکوزید هلیکسین گرفته می شود. همچنین این گیاه حاوی تركیبات شیمیایی نظیر فلاونوئیدها و اسانس نیز می باشد.
نکته: به واسطه وجود ترکیبات سمی در این گیاهان، نباید از گونه های دیگر یا اندام های دیگر این گیاهان استفاده دارویی کرد. به غیر از برگ آن سایر اندام های آن سمی بوده و میوه های آن نیز مسهل می باشد، بنابراین در مصرف خودسرانه و بی رویه آن اجتناب کنید.
خواص و کاربرد گیاه عشقه در طب سنتی
- اندام مصرفی این گیاه برگ آن می باشد اما، در چین از ساقه های نازک و سبز آن جوشانده ای درست می کنند که با آن یکی دو گیاه دیگر نیز ترکیب می کنند و برای رفع سردرد و سرفه می خورند.
- علاوه بر این، جوشانده گیاه معرق بوده و در باز کردن عادت ماهیانه موثر است.
- میوه های ریز و سیاه آن مسهل است و جوشانده گیاه از برگ ها و میوه آن به عنوان معرق، محرک و مسهل تجویز می شود. در مورد میوه آن حداکثر 10 تا 12 عدد می توان مصرف نمود.
- گیاه عشقه از ترکیباتی مانند ساپونین ها و فلاونوئیدها و مقداری از پلی ساکاریدها تشکیل شده است. این ترکیب دارای اثر تسکین دهنده است، زیرا دارای خواصی است که با تشکیل یک لایه محافظ، غشاهای مخاطی را تسکین می دهد. بنابراین، استفاده از این گیاه روی پوست می تواند به تورم، سوختگی و درد عصبی یا مفاصل کمک کند. برای استفاده از آن، زخم های خود را تمیز و ضد عفونی کنید، گیاه را له کنید و مانند اسانس پوست روی سطح بمالید.
- از برگ های له شده عشقه مخلوط با کمی قند و دارچین و گرد زغال مرهمی درست می کنند که در زخم های دردناک آثار مفید دارد.
- خیسانده برگ عشقه در سرکه برای کچلی به عنوان ضماد در صورتی که به طور مکرر تا یک هفته گذارده شود خیلی مفید است.
- جوشانده برگ عشقه خاصیت پاک کننده دارد و اگر پارچه های چرک تیره رنگ در آن جوشانیده و شسته شود خیلی خوب تمیز می شود.
- در استعمال داخلی در دم کرده ها و جوشانده ها حداکثر 4-5 گرم برگ عشقه در یک لیتر آب مصرف می شود.
- از گرد میوه آن به عنوان مسهل 0/5 – 1/5 گرم مخلوط با عسل در یک پوسیون (شربت دارویی) خوشمزه مصرف می شود.
نحوه مصرف و مقدار مصرف
چندین راه مختلف برای استفاده از گیاه عشقه وجود دارد، از جمله مصرف کپسول های عصاره عشقه و شربت های ضد سرفه برگ عشقه که در داروخانه ها یافت می شود و همچنین مصرف دمنوش تهیه شده از برگ عشقه تازه یا خشک.
از آنجا که میزان اثرگذاری هر محصول برای هر فرد متفاوت است، برای اطلاع از دوز مناسب مصرف، بهتر است با نظر متخصصین طب سنتی مصرف شود. یک توصیه کلی برای بزرگسالان استفاده حدوداً 300 تا 800 میلی گرم در روز است که به صورت دمنوش آماده و مصرف شود.
اگر می خواهید چای عشقه را در خانه درست کنید، برای هر فنجان آب از یک مشت برگ تازه (یا یک چهارم فنجان برگ خشک) استفاده کنید. روزانه حدود یک تا دو فنجان از این چای را مصرف کنید و با مقدار کمی شروع کنید تا واکنش بدن و میزان اثرگذاری را ارزیابی کنید.
آیا مصرف مکمل های عشقه در کودکان بی خطر است؟
مصرف عصاره عشقه در کودکان نه تنها بی خطر است بلکه بسیار هم مفید است. یک مطالعه نشان داد که عصاره برگ عشقه به شکل شربت و قطره یک درمان موثر و ایمن برای سرفه در کودکان است.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
گیاه عشقه را با خواص رفع سردرد، درمان سرفه، باز کردن عادت ماهانه، التیام زخم و درمان التهابات پوستی، درمان آرتروز و درمان دردهای مفصلی، درمان سرماخوردگی، کاهش فشار خون ، بدون هیچ اسانس و افزودنی شیمیایی، از فروشگاه عطارک تهیه نمایید.
