همه چیز درباره طب چینی
طب چینی را بشناسیم !
طب چینی که در طول عمر سه هزار ساله ی خود صد ها میلیون انسان را درمان کرده است در قرون 17 و 18 میلادی وارد ایالت متحده ی آمریکا شده و شواهد به کارگیری موفقیت آمیز این طب در طی دهه های بعد حتی در کتب مرجع بسیار معروف مانند آناتومی گریز چاپ 1901 و… به ثبت رسیده است. از نظر علم پزشکی مدرن مهمترین ویژگی طب چینی طرز نگرش متفاوت آن در مواردی از جمله ماهیت سلامت، عوامل مولد سلامت، بیماری و شیوه ی درمان و حتی گنجینه ی لغات مورد استفاده برای توصیف موارد فوق می باشد.
طب چینی در واقع یک واژه ی کلی در برگیرنده ی روش های درمانی متعدد، متفاوت و در عین حال مرتبطی می باشد که گردآوری آن ها در دوران سلسله هان در دو هزار سال پیش صورت گرفته است. مقطع زمانی مذکور دوران شکوفایی فلسفه، فرهنگ و پزشکی در تاریخ چین محسوب می شود و دستاورد مهم علم پزشکی آن دوران کتاب معروف طب داخلی امپراطوری زرد است. این کتاب حاصل تلاش 7 حکیم دانشمند چینی برای گردآوری مکاتب متنوع درمانی رایج در چین باستان می باشد به توصیف اصول درمانی متنوع و بعضا متناقض آن دوران می پردازد.
طب چینی یک طب الهام گرفته از طبیعت است که در آن از دنیای خارج از بدن و قوانین حاکم بر آن برای درک دنیای درون بدن استفاده می شود. در واقع فرد به صورت یک نمونه ی کوچک از جهان هستی در نظر گرفته می شود که به صورت یک زیست محیط جامع در دل زیست محیط بزرگتری (جهان هستی) قرار دارد و با اصول و قوانین مشابهی با آن اداره می شود.
یینگ و یانگ !
اساس طب چینی بر مفهوم یینگ و یانگ استوار است و حیات از نظر این طب تظاهر تعامل دو نیروی یینگ و یانگ می باشد. گاهی یینگ به عنوان نیروی زنانه و یانگ به عنوان نیروی مردانه در نظر گرفته می شود تمام پروسه های فیزیولوژیک و علایم بیماری، در قالب تئوری یینگ و یانگ (به عنوان نیروهای متضاد و در عین حال مکمل) قابل توصیف و بررسی هستند. به این ترتیب درمان های طب چینی که هدفی جز ایجاد تعادل و توازن در بین نیروهای اداره کننده ی بدن ندارند نیز از یکی از طروق تقویت یینگ، تقویت یانگ، حذف یینگ اضافی و یا حذف یانگ اضافی اعمال اثر می کنند.
همه چیز درباره طب چینی
نیروی حیات بخش !
یینگ و یانگ مکمل یک مفهوم کلیدی دیگر در طب چینی به نام “چی” هستند. این مفهوم هیچ معادل لغوی ندارد و معمولا به معنای نیروی حیاتی و یا فعالیت حیات بخش ترجمه می شود در حالی که “چی” بسیار فراتر از انرژی و نیرو از نوع متصور در دنیای امروزی است. “چی” نیروی غیر قابل لمسی است که به انسان جان می دهد و او را زنده نگه می دارد هر جانداری “چی” دارد و موجودات غیر زنده فاقد “چی” هستند.
با این که مکاتب متنوع طب چینی از الفاظ مختلفی برای توصیف اعمال و ویژگی های “چی” استفاده می کنند همگی بر این اصل استوارند که “چی” در کل بدن جریان دارد و به آن حیات می بخشد. سلامتی محصول یک جریان متعادل و متوازن “چی” در بدن است و بیماری زمانی رخ می دهد که یک عدم تعادل در جریان آن به وجود آید. علت این عدم تعادل می تواند کمبود، رکورد و یا توقف “چی” به علت وجود مانعی بر سر راه آن باشد.
در واقع بدن انسان مسیرهایی برای جریان “چی” دارد که در تمام بدن پخش هستند و از تمامی اعضا و جوارح عبور می کنند. هر مسیر با عضو خاصی در ارتباط است و سلامتی محصول حفظ تعادل و توازن جریان “چی” در شبکه ی اعضا و جوارح بدن است که از طریق مسیرهای ذکر شده به هم ارتباط دارند.
تظاهرات بیماری !
تظاهرات بیماری در واقع نشانگر نا به سامانی های جریان “چی” در جایی از مسیر آن در بدن می باشند. به همین علت تنها برطرف کردن علایم و تظاهرات بیماری مانند این است که فرد، چراغ روی صفحه ی نمایش اتومبیل خود را که در صورت وجود مشکل در سیستم اتومبیل چشمک می زند به علت آزار دهنده بودن نور آن از بین ببرد. بنابراین تظاهرات بیماری مانند تب و درد و … تنها به عنوان اجزای یک تصویر بزرگ تر در نظر گرفته می شوند و تلاش طب چینی بر آن است که توضیح واحدی برای توجیه علایم به ظاهر غیر مرتبط به هم ارائه دهد که بیانگر وضعیت “چی” و جریان آن در کل بدن باشد.
این نحوه ی برخورد به کلی مغایر با طب مدرن می باشد که برای توجیه علایم مختلف بیماری در بخش های مجزای بدن متوسل به تخصص های گوناگون می شود. به عبارتی یک بیمار در مراجعه به متخصص طب چینی به درمانگری می رسد که می داند مشکل کمر، اتساع شکم، خشکی چشم و احساسات تهاجمی او چگونه به همدیگر مرتبط هستند، در حالی که طب مدرن عموما از ارائه ی یک تصویر کلی و تشخیص واحد در چنین مواردی ناتوان است.
همچنین بخوانید: نکته های کلی و کلیدی در طب سنتی
درمان بیماری !
زمانی که یک بیماری بروز می کند طبیب متخصص طب چینی ابتدا به ویژگی های مختلف “چی” در بیمار و اتفاقات محتمل در مسیرهای عبوری آن توجه می کند مانند اینکه “چی” در جایی از بدن دچار توقف، رکود، نقصان و یا حتی تجمع و ازدیاد شده است. او سپس بر اساس این یافته ها به اصطلاح جریان “چی” می پردازد الفاظ رایج برای این شیوه های درمانی که مستقیما با جریان “چی” سر و کار دارند عبارتند از تقویت، ادغام، بازسازی، التیام، متفرق کردن، تصفیه کردن، نیرو بخشی و هماهنگ سازی در واقع اهداف این درمان ها بسیار نزدیک به آنچه هستند که در طب مدرن، تقویت سیستم دفاعی بدن نامیده می شود.
نگرش در مورد بیماری های دنیای مدرن !
بیشتر بیماری های دنیای مدرن بیماری های نقصان “چی” محسوب می شوند که به علت عدم نگهداری و تقویت یک زیست محیط متوازن درونی رخ می دهد. به طور مثال استرس مزمن و تنش، منابع درونی حیات را تخلیه می کند و جریان “چی” را در شبکه اعضا مختل می کند. همچنین تغذیه ی نامناسب و ناکافی، موجب کمبود موارد مورد نیاز برای حفظ سلامت ارگان های بدن می شود و نقش آن ها را در حفظ تعادل و توازن محیط درونی بدن دچار اشکال می سازد. شیوه ی زندگی کم تحرک نیز از طریق ایجاد اختلال در جریان گردش خون منجر به رکود و سکون نیروی حیاتی و تجمع سموم در بافت ها می شود.
زمانی که “چی” فرد تخلیه و یا دچار مانعی در مسیر جریان خون شود فرد نه تنها مستعد به عفونت با ویروس، باکتری و سایر میکروب ها می شود بلکه بیشتر به بیماری های مربوط به سنین بالاتر نیز دچار می گردد که علت این امر افزایش آسیب پذیری او به پروسه های تحلیل برنده ی قوای بدن می باشد. علاوه بر مکانیسم های مذکور استرس، تغذیه ناکافی و عدم تحرک، تعامل دائمی فرد با محیط اطراف او را در معرض بحران های اکولوژیک متعدد قرار می دهد و حفظ سلامت او را بیش از پیش مشکل می سازد انسان چگونه می تواند در حالی که در دریایی از سموم زندگی می کند سلامت خود را حفظ کند ؟!
همه چیز درباره طب چینی
انواع طب چینی را بشناسیم !
طب چینی روش ها و مکتب متنوع و متعددی دارد. از آن جا که این روش ها و مکاتب از ابعاد بسیاری با هم متفاوتند هیچ راه سیستماتیکی برای دسته بندی آن ها وجود ندارد. به طور مثال با این که برخی از انواع طب چینی بر اساس روش مورد استفاده در آن ها تعریف می شوند، انواع دیگر بر اساس عوامل جغرافیایی، قومی و حتی سیاسی از بقیه انواع متمایز می گردند.
از طرفی از آن جایی که طب چینی پیش از ورود به دنیای غرب در آسیا رواج یافته است در طی مدت هزاران سال در فرهنگ های مختلفی نفوذ کرده و از آن ها تاثیر پذیرفته است. به همین علت انواع طب چینی بخشی از فرهنگ ژاپنی، کره ای و بسیاری از فرهنگ های آسیای جنوب شرقی می باشد و واژه ی طب شرقی برای مکاتب درمانی مختلفی که ریشه های تاریخی آن به طب چینی بر می گردد استفاده می شود، انواع مهم طب چینی رایج در دنیای مدرن به شرح زیر هستند.
طب چینی سنتی!
در دهه های 1940 و 1950 میلادی دولت کمونیست چین اقدامی برای گردآوری انواع مکاتب طب چینی در قالب واحدی به نام طب چینی سنتی به عمل آورد، هدف از این اقدام کاملا کاربردی استفاده از نیروی کار عظیمی از اطبای سنتی در بیمارستان هایی بود که با شیوه ی طب مدرن اداره می شدند تا از این طریق مراقبت های پزشکی ارزان و شناسایی برای جمعیت عظیمی از مردم فراهم شود.
بر خلاف یدک کشیدن عنوان طب سنتی در واقع یک سیستم مدرن پزشکی است و در ایجاد آن هیچ تلاشی برای محافظت از سنت و مکتب خاصی از طب چینی صورت نگرفته است. بنیان فلسفی طب سنتی چینی بر 8 اصل استوار است، این اصول به صورت 4 زوج از اجزای متضاد ولی مکمل دسته بندی شده اند تا حالات مختلف عدم هماهنگی های ممکن در فرد را توصیف کنند، به طور خلاصه این اجزا عبارتند از
- داخلی / خارجی که اشاره به محل عدم هماهنگی در بدن دارد.
- سرد / گرم که اشاره به ویژگی های بیماری مانند تب و تشنگی و در برابر احساس سرما و تمایل به نوشیدن مایعات گرم دارد.
- پر / خالی که اشاره به حاد و مزمن بودن بیماری دارد که با پاسخ قوی و یا ضعیف بدن در ارتباط است.
- یینگ/ یانگ که به کلیه ی اجزای قبلی افزوده می شود و قبلا در موردش توضیح داده شد.
طب سنتی چینی تاکید ویژه ای بر ترکیبی از طب گیاهی و طب سوزنی دارد، با این که استفاده از طب گیاهی به تنهایی برای بسیاری از مردم عملی است و نیاز آن ها را به ویزیت های مکرر رفع می کند اما شیوه ی درمان ایده آل در طب سنتی چینی تلفیقی از این درمان و طب سوزنی است.
همچنین بخوانید: درمان با طب سوزنی
طب سوزنی پنج عنصری !
طب سوزنی پنج عنصری یا طب سوزنی کلاسیک قدیمی ترین نوع طب چینی در خارج از چین می باشد، بر اساس فلسفه ی این طب، طب سوزنی به تنهایی یک سیستم درمانی جامع و مانع است و به خودی خود به قدری پیچیده است که تبحر در آن نیاز به زمان و تجربه ی زیادی دارد به طوری که آموختن و کسب تجربه در طب سوزنی و گیاه درمانی به همراه همدیگر شاید در طول عمر طبابت یک فرد میسر نباشد.
تئوری پنج عنصر شامل آتش، خاک، فلز، آب و چوب در فلسفه، آموزه ها و روش های عملی طب سوزنی کلاسیک یا همان پنج عنصری جریان دارد. این پنج عنصر تنها به عنوان عناصر تشکیل دهنده ی ماده در نظر گرفته نمی شوند و در واقع قوای پویای طبیعت هستند که توصیفی از حالات انرژی “چی” در چرخه ی حرکتی آن می باشند. در حالی که “چی” در بدن در حال جریان است بنا به ترتیب خاصی تحت تاثیر این عناصر پنج گانه قرار می گیرد به طوری که این عناصر همدیگر را به ترتیب زیر تولید و تقویت می کنند:
- چوب مولد آتش است
- آتش خاک را تولید می کند
- خاک آهن را می سازد
- آهن مولد آب است
- آب مجددا به چوب تبدیل می شود.
سلامتی حاصل یک تعامل چرخه ای متوازن بین این عناصر است و تنها در صورتی حفظ می شود که جریان انرژی در میان این عناصر به صورت شفاف و حیات بخش برقرار باشد.
از سویی دیگر هر یک از اجزای بدن با یک عنصر خاص در ارتباط بوده و نمادی از آن می باشد. به طور مثال قلب و روده ی کوچک با آتش، طحال و معده با خاک، ریه و روده ی بزرگ با فلز، کلیه و مثانه با آب و کبد و کیسه ی صفرا با آب در ارتباطند. تلاش طبیب نیز مبتنی بر برقراری توازن بین این عناصر به منظور تقویت و ایجاد تعادل در عمل اعضای مربوطه می باشد.
همه چیز درباره طب چینی
طب سوزنی پزشکی!
این طب در واقع یک طب کاملا چینی نیست و محصول ورود طب سوزنی به سیستم پزشکی مدرن می باشد. این نوع طب سوزنی در قرون 18 -17 میلادی در اروپا و در نتیجه ی ورود متون پزشکی چینی و نیز انجام تکنیک های طب سوزنی توسط بازرگانان و مبلغین مذهبی که در رفت و آمد به چین بودند شکل گرفت. البته این نوع طب سوزنی همگام با طب مدرن در اروپا متحول شده است و همراه با آن در زمینه های پزشکی مختلفی استفاده می شود. بیشتر پزشکان این نوع طب سوزنی در واقع متخصصین پزشکی مدرن هستند که از طب سوزنی همراه درمان های اصلی استفاده می کنند.
طب چینی سنتی قومی !
این شاخه از طب چینی تعریف مشخصی ندارد و در واقع یک طب چینی عمومی است که توسط اقوام مختلف چینی استفاده می شود. به همین دلیل نیز فاقد یک تئوری جامع مانند هشت اصل یا پنج عنصر می باشد. البته در طب چینی قومی، هم از طب سوزنی و هم از گیاه درمانی استفاده می شود و حتی برخی از اطبا از تحریک الکتریکی سوزن ها نیز استفاده می کنند.
طب سوزنی ژاپنی !
این شاخه از طب سوزنی به سرعت در حال گسترش است. سوزن های طب سوزنی ژاپنی بسیار باریک تر از انواع سنتی هستند که طبیعتا این امر برای بیماران بسیار مطلوب تر است. به همین علت شاخه های دیر طب سوزنی نیز به استفاده از این سوزن ها روی آورده اند. گیاه درمانی در فلسفه ی طب سوزنی ژاپنی جایگاهی ندارد و تکنیک های سوزن گذاری ژاپنی، تاکید ویژه ای بر دستیابی طبیب به حساسیت لمسی بسیار بالای انگشتان برای تعیین نقاط سوزن گذاری دارد.
این امر به طبیب اجازه می دهد که در جریان “چی” و موانع موجود بر سر راه آن ها را دقیقا از طریق لامسه احساس کند که مسلما این کار توسط دست های بی تجربه امکان پذیر نیست با استفاده از این مهارت پزشک می تواند بیشترین آثار درمانی را با کمترین میزان سوزن گذاری به دست آورد.
طب سوزنی گوشی !
این نوع طب سوزنی منحصرا روی گوش تاکید دارد، نقاط سوزن گذاری از طرق مختلف مانند لمس نقاط حساس روی گوش، سنجش مقاومت الکترودی در مناطق مختلف آن و حتی نبض گیری قابل شناسایی هستند. بسیاری از اطبای این شاخه از طب سوزنی آن را یک سیستم کامل پزشکی برای درمان بیماری های عملکردی و آلرژی ها می دانند و گاهی از آن به عنوان تنها روش درمانی در این موارد استفاده می کنند.
از این روش همچنین برای کنترل درد و کاهش علایم ترک اعتیاد استفاده می شود. در واقع استفاده از طب سوزنی گوشی برای ترک اعتیاد، ابتدا در دهه ی 1970 در هنگ کنگ آغاز شد و به علت اثر بخشی بالای آن در حال گسترش در سایر کشور ها می باشد. امروزه شاخه ای از طب مدرن به نام پزشکی گوشی و یا گوش درمانی نیز رواج یافته که توسط یک متخصص فیزیولوژی اعصاب فرانسوی به نام پل نژیر ابداع شده است و اصول درمانی آن بر پایه ی تئوری های عصبی – هورمونی و مفاهیم طب چینی استوار است.
طب چینی تلفیقی !
احتمالا بیشتر پزشکان غیر چینی که از طب چینی استفاده می کنند خود را جز این دسته می دانند. این افراد با برگرفتن ابعاد غنی و منحصر به فرد انواع مدل های طب چینی روش های تلفیقی مخصوصی ایجاد کرده اند که بنابر تجربه ی آن ها بیشترین اثربخشی را دارد.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
نمک هندی را با خواص درمان یبوست و نفخ، درمان اختلالات مفصلی، کمک به کاهش وزن، کمک به درمان مشکلات تنفسی، درمان مشکلات باد روده، درمان سوزش معده، کنترل کلسترول، پیشگیری از پوکی استخوان، درمان اسپاسم های عضلانی و گرفتگی ها، پیشگیری از افسردگی، کنترل دیابت، جلوگیری از ریزش مو، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.
