معرفی اگیر ترکی و خواص آن

اگیر ترکی و خواصش را بشناسید

اگیر ترکی ساقه زیرزمینی یا بیخ گیاهی است که در بازار دارویی ایران به نام اگر ترکی و اگیر ترکی گفته می شود و در کتب طب سنتی با نام های وج، عود الوج و در برخی کتب اکسیر ترکی آورده شده است. این گیاه علفی با بیخ ضخیم مفصل دار و گرده دار که ریشک ها به آن اتصال دارند و خوشبو می باشد. شاخه گل دهنده آن در قسمت پایین سه وجهی است. گیاه اگر ترکی دارای خواص درمانی بسیاری است و از آن به عنوان مقوی معده، بادشکن، ضد نفخ، اشتها آور و ضد التهاب پوستی استفاده دارویی می شود و به عنوان آرامبخش مصرف سنتی دارد. حال در این مقاله به معرفی اگیر ترکی و خواص آن خواهم پرداخت.

مشخصات ظاهری اگر ترکی

اگیر ترکی (Acorus Calamus)، گیاهی است علفی از خانواده شیپوری (Aracaceae) که برگ های آن متناوب، دراز، موجدار و کم و بیش شبیه برگ زنبق است و گل ها زرد رنگ آن نیز مشابه گل زنبق است. این گیاه به حالت خودرو در کنار رودخانه ها و جریان های آب می روید. از مشخصات اگیر، این است که ریزوم (ساقه زیرزمینی) افقی و استوانه ای شکلی دارد که در سطح فوقانی آن اثر برگ های آن متناوب، غلاف دار، باریک و دراز به طول ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر و دارای ۲ لبه نسبتا تیز است. گل هایی نر-ماده، به رنگ زرد و مجتمع به صورت سنبله ای موسوم به اسپادیس دارد. میوه اش پوشینه، دارای ۳ سطح مشخص، محتوی ۳ دانه و محصور در کاسه گل است.

معرفی اگیر ترکی و خواص آن

محل رویش و پراکنش گیاه اگیر ترکی

اگر ترکی بیشتر در مناطق مختلف مرکز و شرق اروپا، آسیا و شمال آمریکا پراکنده است و در کشورهای شرق اروپا، هندوستان و ژاپن کشت و بهره برداری می شود. در فلورا ایرانیکا از وجود این گیاه گزارش شده است ولی تاکنون هیچ گیاه شناس ایرانی آن را جمع آوری نکردهه است و احتمال انقراض آن در ایران وجود دارد.

ترکیبات شیمیایی اگیر ترکی

در ساقه زیرزمینی گیاه گلوکوزیدی به نام آکورین و یک آلکالوئید و مقداری اسانس به رنگ زرد و معطر وجود دارد. از ساقه زیرزمینی خشک آن در حدود 1/5 تا 3/5 درصد اسانس معطر زرد رنگی گرفته می شود. در اسانس روغنی معطر آن مواد کالمن، کالامنول، کالامئون و آسارون یافت می شود.

اسانس گونه هندی آن دارای مقدار بیشتری آسارون است. علاوه بر آسارون دارای مقدار کمی نیز چند سسکی ترپن، سسکی ترپن الکل است. بوی خوش اسانس آن مربوط به وجود یک جز نامشخصی در آن است. برگ های تازه گیاه دارای 0/78 درصد اکسالیک اسید و 0/006 درصد کلسیم است و در برگ های خشک آن در حدود 2 درصد اکسالیک اسید و 0/18 درصد کلسیم می باشد.

در گزارش بررسی دیگری در مورد ترکیبات شیمیایی ساقه زیرزمینی گیاه چنین آمده است : در ساقه زیرزمینی اگر ترکی مواد آسارون و پاراسارون و کالامن، آساریل آلدئید، سسکی ترپن، تیل وژنول، کالامئون، ترکیبات تلخ گلیکوزیدی (اکورین)، اوژنول، کالامنول، ان هپتی لیک اسید، تانن ها (0/6 تا ۱ درصد) و موسیلاژ یافت می شود.

اندام قابل مصرف اگر ترکی

اندام مصرفی اگیر ترکی شامل ساقه های زیر زمینی یا ریزوم های استخوانی به طول تا ۲۰ سانتی متر و قطر حدود 1/5 سانتی متر، با بوی شرابی و گره های فراوان به رنگ قهوه ای مایل به زرد یا قرمز است که بر روی آن تعداد زیادی نقاط کوچک سفید رنگ که محل ریشه های فرعی است، دیده می شود. در یک طرف این ریزوم ها باقی مانده برگ های گیاه به صورت فلسی و فیبری مشاهده می شود. تکه های ریزوم ها بیشتر به شکل مربعی، نامنظم، سبک، نرم و به رنگ زرد مایل به قهوه ای یا قرمز روشن هستند. ریزوم‌ها مزه ای مطبوع و تلخ و بوی کمی مطبوع و نامشخص دارند، همچنین پودر آن به رنگ قهوه ای مایل به قرمز است.

همچنین بخوانید: خواص گیاه اگیر ترکی

خواص اگیر ترکی

در سرتاسر مناطق خاور دور ساقه زیرزمینی این گیاه معطر و تلخ به عنوان یک دارویی محرک، مقوی معده، تونیک، بادشکن، در مقدار زیاد ضدعفونی کننده، قی آور و خشک کننده، ضد تب، ضد اسپاسم و مسکن استفاده می شود. معروف است که این دارو خاصیت جلوگیری کننده یا آرام کننده آریتمی قلب دارد و شبیه داروی کی نیدین ضد تشنج است.

خواص اگیر ترکی در طب سنتی

• جوشانده یا دم کرده ساقه زیرزمینی گیاه وج برای دفع نفخ و سرماخوردگی، سوء هاضمه و ناراحتی های معده خیلی مفید است.
• مخلوط با سینکونا (عصاره گنه گنه) برای قطع تب های نوبه ای اثر مفید دارد.
• جوشانده تمام گیاه برای سرماخوردگی، سرفه و شستن جوش های چرکی به کار می رود.
• در استعمال خارجی ضماد ساقه زیرزمینی آن برای لومباگو و روماتیسم کاربرد دارد.
• استحمام با جوشانده آن برای تسریع جریان و گردش خون نافع است. جوشانده ساقه زیر زمینی آن خواص حشره کش دارد و برای کشتن ساس، کک، بید و شپش موثر است.
• از عصاره ریزوم و یا از گرد آن برای زخم هایی بد نظیر خیارک کشاله ران، کری گوش و زخم چشم استفاده می شود و پس از وضع حمل به بدن زائو می مالند.
• جوشانده این گیاه مایع شست و شوی موثری برای رفع جوش، کورک و ناراحتی های پوست است. همچنین، برای بواسیر مفید است.
• گرد اگیر ترکی برای قطع خونریزی لثه نافع است.
• اسانس زرد رنگ ریشه گیاه در عطرسازی کاربرد دارد و مصرف داخلی آن کمی سرطان زا می باشد.

از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.

برای خرید اگیر ترکی کلیک کنید

ریشه اگیر ترکی را با خواص درمان ورم طحال و کلیه بیماری های مربوط به طحال، درمان کننده دردهای مفاصل، ضد نفخ، قاعده آور، درمان جوش های پوستی، درمان بی اشتهایی، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.

ارتباط آنلاین در تلگرام