فتق مغبنی چیست؟ چه علائم و نشانه های دارد و چگونه آن را درمان کنیم؟

فتق مغبنی چیست؟ (علل و راه های درمان)

از نظر تعریف به مرز مشترک بین ران و شکم، ناحیه مغبنی یا اینگوینال (Inguinal) گفته می شود و در همین ناحیه یک طناب نسبتا سفت و محکم متشکل از غلاف عضلات شکم و نیام های شکمی وجود دارد که رباط مغبنی (Inguinal Ligament) خوانده می شود. از زیر رباط مغبنی اعصاب، عروق و عضلات و از روی آن طناب اسپرم بر عبور می کند (در زنان به جای طناب اسپرم بر، معادل آن یعنی رباط گرد عبور می کند و در نهایت به لب بزرگ فرج متصل می شود). به فتق هایی که دهانه آن ها بالای رباط مغبنی قرار دارند، فتق مغبنی گفته می شود.

فتق مغبنی (کشاله ران) چیست؟( علل و راه های درمان)

سن بروز فتق مغبنی

تقریبا فتق های شکمی می توانند در هر سنی بروز کنند. اما بر حسب عامل بوجود آورنده، سن شایع بروز فتق نیز تا حدودی متفاوت است. به طوری که فتق هایی که در اثر ضعف و نقص مادرزادی جدار شکم به وجود می آیند اکثرا در دوران کودکی تا 20 سالگی ظاهر می شوند ولی فتق های اکتسابی معمولا در میانسالی و پیری بروز می کنند، فتق ها در طرف راست کمی شایع تر هستند. فتق مغبنی در مردان شایع تر از زنان است. به طوری که بیش از 97% فتق های کشاله های ران در مردان و حدود 65% فتق های کشاله های ران در زنان را تشکیل می دهند (در کل، 25% مردان و 2% زنان در طول زندگی خود دچار فتق مغبنی می شوند).

علایم و نشانه های فتق مغبنی

در بسیاری از موارد قبل از اینکه برآمدگی و فتق ظاهر شود برای مدتی شخص هر از گاهی دچار درد نسبتا تند و تیزی در محل فتق می شود و آن مواقعی است که فشار داخل شکم افزایش می یابد (نظیر سرفه کردن، اجابت مزاج، زور زدن، بلند کردن اجسام سنگین و …) با بزرگتر شدن دهانه فتق و امکان عبور روده از آن، بتدریج در ناحیه مربوطه یک برآمدگی (به اصطلاح توده) به وجود می آید و این توده یا برآمدگی زمانی ظاهر می شود که فشار وارد بر دهانه فتق افزایش یابد.

یعنی در موقع ایستادن، زور زدن یا سرفه کردن و امثال آن ناحیه باد کرده و برآمده می شود. در این مرحله معمولا درد وجود ندارد و فقط شخص ممکن است احساس سنگینی یا فشار و گاهی درد گنگ و مبهمی داشته باشد. در حالت معمول، از ویژگی های بسیار مشخص فتق این است که با دراز کشیدن (و گاهی دست کاری و جا انداختن فتق)، توده و برآمدگی از بین می رود.

از دیگر نشانه های فتق مغبنی می توان به تورم و بزرگ شدن کیسه بیضه اشاره کرد. به دلیل وضعیت خاص و نیز اینکه طناب اسپرم بر (یا طناب گرد در زنان) از طریق کانال مغبنی از شکم خارج شده و به بیضه متصل می شود، فتق های بزرگ مغبنی می توانند وارد کیسه بیضه (Scrotum) شوند و به ظاهر، بیضه (معمولا همان طرف) بزرگ و باد کرده به نظر برسد. از خصوصیات این حالت این است که با معاینه می توان بیضه را مشخص کرد و تورم یا توده به وجود آمده، نرم است و اگر عارضه ای بروز نکرده باشد، با دراز کشیدن و هدایت محتویات فتق به داخل شکم، قضیه برطرف می شود و شکل کیسه بیضه به حالت عادی باز می گردد.

توجه:

البته لازم به ذکر است هر تورم در کیسه بیضه، دلیل بر فتق مغبنی نمی باشد. تورم کیسه بیضه دلایل زیادی دارد که از همه شایع تر آن، تجمع مایع در کیسه بیضه (هیدروسل)، واریکوسل، کیست، التهاب بیضه، برخی از عفونت های مقاربتی و تومورهای بیضه هستند که با معاینه توسط پزشک مشخص می شود. اما در مورد خانم ها، چون طناب گرد از داخل کانال مغبنی عبور کرده و به لب بزرگ فرج منتهی و متصل می شود، لذا این مسئله در مورد آن ها ممکن است با بزرگ و متورم شدن لب بزرگ فرج همان طرف فتق (معمولا بیشتر در ناحیه پیشین یا قدام آن) تظاهر می کند.

همچنین بخوانید: علایم بیماری فتق نافی در کودکان

گاهی اوقات ممکن است فتق مغبنی بروز کند، ولی توده و برآمدگی به وجود نیاید. این مسئله در دو حالت ممکن است:

• فتق داخلی وجود داشته باشد (نظیر اکثر فتق های داخل لگنی یا فتق های پشت)
• فقط قسمتی از محیط روده وارد فتق شود. این حالت معمولا دیر تشخیص داده می شوند و وجه مشخصه آن ها درد نسبتا شدید و غیر قابل توجیه است که با سونوگرافی (و در مواردی سی تی اسکن) تشخیص داه می شوند.

نکته بعدی اینکه فتق ها همیشه دردناک نیستند. اگر عارضه ای به وجود نیامده باشد، معاینه و لمس فتق به هیچ عنوان دردناک نیست و در صورت وجود درد باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمود.

عوارض و خطرات فتق مغبنی

احتباس فتق (Incarceration)

هم چنان که ذکر شد، فتق ها معمولا با دراز کشیدن و کاهش فشار داخل شکم و گاهی به کمک دست به داخل شکم برگشته و برطرف می شوند. اما در برخی موارد به دلایلی ممکن محتویات فتق به دام افتاده و به راحتی و خودبخود به شکم برنگردند که به این حالت احتباس گفته می شود و در صورتی که جا انداخته نشود ممکن است اختناق فتق بروز کند. بنابراین، هرگاه چنین حالتی به وجود آمد، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.

اختناق فتق (Strangulation)

در موارد کمی، ممکن است فشار داخل کیسه فتق افزایش یابد و یا اینکه حلقه ای از روده دور خود بپیچد و این مسئله باعث انسداد جریان خون وریدی و در نهایت شریانی می شود که به آن اختناق فتق گفته می شود و اگر هر چه سریع تر درمان نشود، آن قسمت از روده مرده و اضمحلال یافته (به اصطلاح سیاه می شود) و باعث عفونت منتشر داخل شکم خواهد شد.

اولین علامت اختناق فتق، درد نسبتا شدید در روی فتق (و گاهی با انتشار به برخی از نواحی بدن) است و لمس فتق نیز دردناک است. به دلیل انسداد روده، بتدریج علایم گوارشی به صورت تهوع و استفراغ، باد کردن (اتساع) شکم و بالاخره عدم دفع گاز و مدفوع ظاهر می شوند. در صورت بروز هر یک از این علایم به اورژانس بیمارستان یا پزشک جراح مراجعه کنید.

درمان فتق مغبنی

به دلیل احتمال بروز عوارض جدی و خطرناک که در بالا ذکر شد، توصیه می شود به پزشک مراجعه کرده و تمامی فتق ها از طریق جراحی ترمیم شوند، اما در افراد بسیار مسن و ضعیف و یا بیماران با ضعف سیستم ایمنی جراحی توصیه نمی شود. اقدامات طبی که تا حدی در بیماران با فتق مفید و کمک کننده هستند، عبارتند از:

• اجتناب از فعالیت هایی که نیاز به زور زدن زیاد دارند.
• از سفت بستن کمربند خودداری کنید.
• با تعدیل رژیم غذایی تا حد امکان از بروز یبوست جلوگیری شود.
• از استعمال دخانیات اجتناب کنید
• به طور کلی، فتق بند (Truss) در مورد کسانی که عارضه حاد نداشته و کاندید جراحی نیستند، توصیه می شود. فتق بند باعث جلوگیری از برآمدگی و ظاهر شدن فتق و تا حدی باعث جلوگیری از تشدید فتق می شود. اصل مهم در رابطه با استفاده از فتق بند، مناسب بودن شکل و اندازه آن است. زیرا در غیر این صورت خود می تواند منجر به احتباس و اختناق فتق شود.

از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.

برای خرید حب السلاطین کلیک کنید

حب السلاطین را با خواص مسهل، درمان یبوست، تقویت و رشد مو ، بدون هیچ اسانس و افزودنی شیمیایی، از فروشگاه عطارک تهیه نمایید.

ارتباط آنلاین در تلگرام