طب فشاری یا فشار درمانی چیست و نقاط فشار بدن کجا هستند؟

طب فشاری یا فشار درمانی چیست ؟

طب فشاری (Acupressure) یکی از روش های طب سنتی چینی است که بر اساس فشار دادن نقاط خاصی از بدن (نقاط مریدیانی) برای تحریک جریان انرژی حیاتی (چی) و بازگرداندن تعادل فیزیولوژیکی عمل می کند. این روش از لحاظ فیزیولوژیک می تواند با تحریک اعصاب محیطی، افزایش ترشح اندورفین، بهبود گردش خون و کاهش تنش عضلانی، اثراتی مشابه طب سوزنی اما بدون ورود سوزن داشته باشد.

شواهد علمی نشان میدهد که طب فشاری میتواند در کاهش دردهای مزمن، تهوع، اضطراب و بهبود کیفیت خواب مؤثر باشد، اگرچه میزان اثربخشی آن بسته به نوع بیماری و فرد متفاوت است و نیازمند تحقیقات بیشتر و کنترل شده برای اثبات قطعی کارایی در درمان های بالینی است.

تاریخچه طب فشاری

طب فشاری ریشه در طب سنتی چینی دارد که قدمت آن به بیش از ۲۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد. بر اساس این سیستم؛ اعتقاد بر این است که انرژی زندگی (چی) در بدن جریان دارد و این جریان تحت تأثیر عواملی از جمله استرس، رژیم غذایی، محیط و سبک زندگی قرار دارد.

در طب سنتی چینی، نقاط فشاری به نقاط خاصی در بدن اطلاق می‌شود که اتصال‌ها و ارتباطات انرژی در آن‌ها وجود دارد. این نقاط معمولاً در امتداد مسیرهای خاصی به نام “مریدین‌ها” (Meridians) واقع شده‌اند. لذا با استناد به این علم، اختلال در جریان انرژی می‌تواند منجر به بیماری‌ها و مشکلات جسمی و روانی شود. در‌صورت مسدود شدن کانال‌های مریدین یا همان کانال‌های انرژی بدن در طب فشاری، احساس درد ایجاد می‌شود. استفاده از طب فشاری به آزادسازی جریان انرژی در کانال‌های مریدین کمک می‌کند.

تاریخ ‌نگاران معتقدند که تکنیک‌های مشابه فشار در قالب طب فشاری در فرهنگ‌های مختلف آسیا نیز، مانند هند (با نام آرویدا) و جاپان (شیاتسو)، وجود داشته‌اند. به مرور زمان، این روش‌ها به نقاط مختلف دنیا منتقل شده و مورد توجه محققین و درمانگران مدرن قرار گرفته است.

طب فشاری یا فشار درمانی چیست

اصول طب فشاری

طب فشاری بر اساس اصول زیر عمل می‌کند:

• نقاط فشاری: در این روش، به نقاط خاصی از بدن فشار داده می‌شود. این نقاط به طور خاص و دقیق شناسایی شده‌اند و هر کدام با اندام‌ها و عملکردهای خاصی در بدن مرتبط هستند.
• مریدین‌ها: این نقاط در امتداد مسیرهای خاصی به نام مریدین‌ها واقع شده‌اند که به جریان انرژی در بدن مربوط می‌شوند.
• رفع انسداد انرژی: هدف از طب فشاری، کمک به رفع انسداد در جریان انرژی است که می‌تواند به دلیل تنش‌های عاطفی، فیزیکی یا سبک زندگی نادرست ایجاد شود.
• استفاده از فشار: در این تکنیک، از فشار دست، انگشتان یا ابزارهای خاص برای تحریک نقاط استفاده می‌شود.

آیا طب فشاری همان طب سوزنی است؟

هر دو روش طب فشاری و طب سوزنی برای بهبود سلامت و درمان مشکلات جسمی و روانی مفیدند، اما از تکنیک‌ها و ابزارهای متفاوتی استفاده می‌کنند. اگرچه هر دو به تعادل انرژی و کاهش درد کمک می‌کنند، انتخاب بین این دو باید بر اساس نیاز و شرایط شخصی، همچنین مشاوره با یک متخصص باشد.

مزایای طب فشاری

طب فشاری به دلایل متعددی مورد توجه قرار گرفته و به عنوان یک روش درمان مکمل در نظر گرفته می‌شود. از مزایای این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش درد: فشار دادن نقاط خاص می‌تواند به طور مؤثری درد ناشی از مشکلاتی مانند سردرد، دردهای گردن و کمر، و دردهای مفصلی را کاهش دهد.
• کاهش استرس و اضطراب: مطالعات نشان داده‌اند که طب فشاری می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند و احساس آرامش را افزایش دهد.
• بهبود خواب: با کاهش تنش و بهبود آرامش، بسیاری از افراد بعد از درمان طب فشاری به بهبود کیفیت خواب خود اشاره کرده‌اند.
• تقویت سیستم ایمنی: طب فشاری می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش توانایی بدن برای مقابله با بیماری‌ها کمک کند.
• پیشگیری از بیماری‌ها: با استفاده منظم از تکنیک‌های طب فشاری، می‌توان از بروز مشکلات و بیماری‌های مزمن جلوگیری کرد.
• راحتی و آسانی: این تکنیک نیازی به تجهیزات خاص ندارد و می‌تواند در خانه، محل کار یا هر مکان دیگری به سادگی انجام شود.

معایب و محدودیت‌های طب فشاری

با وجود مزایای فراوان، طب فشاری نیز می‌تواند محدودیت‌ها و معایبی داشته باشد:

• عدم درمان قطعی: طب فشاری ممکن است به عنوان یک درمان مکمل عمل کند، اما در برخی موارد، نمی‌تواند به تنهایی مشکلات جدی پزشکی را درمان کند.
• افزایش درد در برخی موارد: اگر فشار به درستی و با دقت صورت نگیرد، ممکن است باعث افزایش ناراحتی و درد در نواحی آسیب‌دیده شود.
• افزایش خطر در شرایط خاص: در شرایطی مانند بارداری یا در صورت داشتن بیماری‌های جدی، ممکن است برخی از نقاط فشاری باعث ایجاد خطر شوند.
• نیاز به آموزش: استفاده صحیح از تکنیک‌های طب فشاری نیاز به آموزش و آگاهی دارد. بنابراین، انجام اینکار بدون دانش کافی می‌تواند ریسک‌زا باشد.
• عواملی چون فردیت: واکنش به طب فشاری ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و ممکن است برخی افراد احساس بهبودی نکنند.

همچنین بخوانید: آشنایی با طب کایروپرکتیک و اصول آن

نقاط فشاری بدن

در طب فشاری، نقاط خاصی به نام نقاط فشاری یا نقاط ماشه‌ای (Trigger Points) وجود دارد که فشار برروی این نقاط می‌تواند تأثیرات مثبتی بر سلامت جسمانی و روانی فرد داشته باشد. این نقاط معمولاً به انرژی و اندام‌های خاصی در بدن مرتبط هستند. در ادامه به معرفی برخی از نقاط شناخته‌شده در طب فشاری می‌پردازم:

1. نقطه بین دو ابرو (Yintang)

محل: بین دو ابرو.

مزایا: کاهش استرس و اضطراب، بهبود خواب و کاهش سردرد.

2. نقطه بالای گوش (SJ 17)

محل: در نقطه‌ای که گوش به سر متصل می‌شود.

مزایا: کاهش تنش و درد در ناحیه گردن و شانه‌ها، بهبود وضعیت کلی ذهنی.

3. نقطه روی خط فک (ST 5)

محل: زیر ناحیه استخوان فک، در خط فک پایین.

مزایا: کاهش درد فک و دندان‌درد.

4. نقطه در وسط سینه (CV 17)

محل: در وسط سینه، کمی پایین‌تر از ناحیه استخوان سینه.

مزایا: بهبود تنفس، کاهش احساس تنش و اضطراب، کاهش درد قلبی.

5. نقطه در کف دست (PC 8)

محل: در وسط کف دست، در بین دو انگشت میانی و حلقه‌ای.

مزایا: کاهش استرس، اضطراب و درد در ناحیه قفسه سینه.

6. نقطه در ناحیه مچ پا (SP 6)

محل: چند سانتی‌متر بالای مچ پا، در سمت داخلی پا.

مزایا: بهبود مشکلات خواب، کاهش مشکلات گوارشی و سیکل قاعدگی.

7. نقطه در ناحیه کمر (BL 23)

محل: در ناحیه پایین کمر، در سمت داخلی کلیه‌ها.

مزایا: کاهش درد کمر، تقویت کلیه‌ها و بهبود انرژی کلی بدن.

8. نقطه در ناحیه شانه (GB 21)

محل: در بالای شانه، در مرکزی که شانه به گردن متصل می‌شود.

مزایا: کاهش تنش و درد در ناحیه شانه و گردن.

9. نقاط در ناحیه مچ دست (PC 6 و PC 8)

محل:

PC 6: دو تا ۳ سانتی‌متر بالای مچ، در سمت داخلی دست.

PC 8: در وسط کف دست.

مزایا: کاهش تهوع و استرس، بهبود وضعیت روحی.

10. نقطه در ناحیه پا (LV 3)

محل: در وسط پا، بین انگشت شست و دوم.

مزایا: کمک به تسکین استرس و دردهای قاعدگی، بهبود جریان انرژی و کاهش درد در ناحیه کمر.

نکات مهم:

• هنگام فشار دادن این نقاط، فشار باید به اندازه‌ای باشد که احساس راحتی کنید، اما تا حدی که تأثیر مثبتی بر روی درمان داشته باشد.
• فشار باید با تکنیک‌های صحیح انجام شود تا از آسیب جلوگیری کند. در صورت نبود تجربه، مشاوره با یک درمانگر مجرب توصیه می‌شود.
• در حین فشار درمانی، عمیق نفس بکشید تا تنش و اضطراب کاهش یابد.

نتیجه‌گیری

طب فشاری یکی از روش‌های باستانی و موثر در درمان درد و بهبود کیفیت زندگی است. این روش با استناد به اصول طب سنتی چینی و نقاط فشاری در بدن طراحی شده است و می‌تواند به عنوان یک روش مکمل در کنار دیگر درمان‌ها استفاده شود.

با این حال، مهم است که قبل از شروع هر نوع درمانی، با پزشک خود مشورت کنید تا از ایمنی و کارآمدی آن اطمینان حاصل کنید. اگر چه طب فشاری مزایای زیادی دارد، اما باید با احتیاط و دانش کافی انجام شود تا از هرگونه عوارض جانبی جلوگیری شود.