سیستم دفاعی بدن خود را بهتر بشناسید

سیستم دفاعی بدن را بهتر بشناسیم ؛ دفاع از بدن کاری گروهی است

سیستم دفاعی بدن با همکاری چندین عضو وظیفه ی مهم خود را انجام می دهد. مغز استخوان، غدد لنفاوی، روده ها، طحال، غده تیموس و سلول های دفاعی این وظیفه را بر عهده دارند. علاوه بر این ها، مخاط و ترشحات خاص بدن نیز در این فرآیند نقش موثری دارند. خلاصه این که موارد فوق به طرز شگفت آوری وظیفه خود را انجام می دهند تا سالم بمانیم. اعضای این گروه برای تامین و انتقال مواد و هورمون ها با هر کدام از سلول ها در ارتباط هستند. سیستم عصبی بدن و مغز در عملکرد سیستم دفاعی نقش به سزایی دارند. خال در ادامه این مقاله سیستم دفاعی بدن را بهتر بشناسید.

اعضای سیستم دفاعی

در سیستم دفاعی بدن ما هر کدام از این اعضا سهم مهمی دارند که به شرح زیر است:

• پوست، مخاط و باکتری های روده مهم ترین نقش را در سیستم دفاعی ایفا می کنند.
• مغز استخوان هم با تولید گلبول های سفید خون در این سیستم از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
• غده تیموس، طحال، لوزه ها و نیز بخشی از روده هر کدام سهمی از این وظیفه را بر عهده دارند.
• غدد لنفاوی در همه جای بدن پراکنده هستند. وظیفه لفن انتقال ذرات چربی است و نیز گلبول های سفید را حمل می کند، یعنی به عنوان مایع ناقل گلبول های سفید خون عمل می کند. فضای بین سلول ها پر از مایع لنف است.

مواد مصون کننده

مواد مصون کننده که ایمونوگلوبولین (immunoglobulin superfamily) یا گلبول های دفاعی نامیده می شوند، به عنوان نیروی دفاعی بدن عمل می کنند و میلیون ها عدد از آن ها در خون و مایع لنف شناور هستند.

سلول های دفاعی

گلبول های سفید علاوه بر این که در خون شناورند، در مایع لنف و سلول های بدن هم وجود دارند و کارشان حمایت از بدن است. البته این گلبول های سفید، میکروب های بیماری زا را می خورند، سلول های تی (T) وظیفه ی شناسایی آنتی ژن ها را بر عهده دارند و سلول های بی (B) آنتی بادی تولید می کنند که آنتی ژن ها را خنثی می کند.

سیستم دفاعی بدن را بهتر بشناسیم

سلول های بی

این سلول ها در کار سیستم دفاعی بدن فعالیت دارند، با یکدیگر هماهنگ هستند و هیچ کدام در انجام وظیفه خود سهل انگاری نمی کنند. گلبول های سفید با جریان خون در تمام سطح بدن حرکت می کنند و در بافت های بدن در کمین بیماری هستند. این گروه، دشمن آنتی ژن ها به شمار می روند. برای این گروه، باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها و بقیه ی موجودات ذره بینی یکسان اند و در مقابل آن ها عکس العمل نشان می دهند.

همکاری سلول های تی با این گروه موجب بازدهی بیشتر در دو گروه می شود. علاوه بر این، سلول هایی که ویروس های بیماری زا می بلعند، این مواد را در خود هضم می کنند.

سلول های تی

سلول های تی، سلول های سیستم دفاعی را کنترل و حتی با سلول های سرطانی هم مبارزه می کنند. به طوری که وجود میکروب ها را به سایر گلبول‌ها خبر داده و آن ها را از بین برده و به گلبول سفید تحویل می دهد. علاوه بر این، سلول های تی به دلیل داشتن گیرنده های آنتی بادی مانند، به آنتی ژن میکروب ها می چسبد و دیواره سلول آن ها را حل می کند.

وظایف غده تیموس

غده تیموس از سلول هایی که میکروب های بیماری زا را می بلعند و همچنین سلول های بی حمایت می کند. سلول های تی علیه آنتی ژن ها مبارزه می کنند، ولی سلول های بی وظیفه شناسایی آنتی ژن ها را بر عهده دارند. سلول های تی همچنین قادرند به ویروس ایدز حمله و در کار آن اختلال ایجاد کنند، بنابراین عکس العمل دفاعی این سلول ها برای از بین بردن بیماری بسیار موثر است.

تحت تاثیر سلول های تی عکس العمل دفاعی کنترل و به این ترتیب آنتی ژن ها نابود می شوند. سلول های تی سلول های بدخیم سرطانی را نابود می کنند. همچنین سلول های تی می توانند در برابر سلول های بیگانه، از بدن دفاع کنند و به همین دلیل است که اعضای پیوند شده به انسان، به اصطلاح پس می زند.

همچنین بخوانید:  نقش مواد غذایی در حفظ و تقویت سیستم دفاع طبیعی بدن

تعامل سلول های بی با سلول های تی

با ورود باکتری ها به بدن، سلول های بی آن ها را شناسایی و کار خود را شروع می کنند. سلول های تی به کمک سلول های بی می روند و آنتی بادی های به وجود آمده، جانشین سلول های بی می شوند. آنتی بادی های تولید شده نسبت به سلول های بی مدت زمان بیشتری به کار خود ادامه می دهند.

سیستم دفاعی هوشمند

به هنگام بروز برخی از بیماری ها مانند سرخک، سیستم دفاعی بدن به طور طبیعی علیه بیماری فعالیت می کند. این احتمال وجود دارد که سلول های بی و سلول های تی دارای حافظه باشند، زیرا این سلول ها در برابر تهدیدات بعدی عامل بیماری مقاومت می کنند. برخورد زمانی به وجود می آید که عامل بیماری شناخته شده و میکروب ها به بدن وارد شده باشند. آنگاه کار دفاع، آغاز و پیش از اینکه دوباره له بیماری مبتلا شوید، فعالیت سیستم دفاعی شروع می شود.

انسان ها با برخورد با بعضی از عوامل مریضی، مانند قارچ پوستی و افسردگی و حتی یک سرماخوردگی ساده توان سیستم ایمنی شان کاهش می یابد، اما می توانند با اندکی تغییر و ایجاد آرامش در زندگی، توان سیستم ایمنی خود را افزایش دهند.