سداب و خواصش را بشناسیم

 سداب و خواصش را بشناسیم، مقاله ای در مورد این گیاه و خواصش است.

گیاه شناسی

سداب با نام علمی Ruta graveolens گیاهی است علفی و دائمی به ارتفاع تا حدود یک متر، برگ ها ضخیم و گوشت دار و بدون دندانه هستند که در قسمت های بالای ساقه به صورت ساده و در قسمت های پایین چند قطعه ای می باشند. رنگ برگ و ساقه ها سبز مایل به آبی و کدر و رنگ گل ها زرد است، میوه سداب به صورت کروی و متشکل از پنج برگچه است که درون دانه هایی به رنگ قهوه ای وجود دارد. کلیه قسمت های هوایی گیاه بوی نا مطبوعی دارد. سداب بومی نواحی جنوب اروپا است، ولی در حال حاضر در مناطقی از مدیترانه، اروپا و آسیا به وفور پراکنده است و در نواحی شمالی ایران نیز رویش دارد.

تاریخچه

در گذشته دانشمندان زیادی مصرف این گیاه را توصیه می کردند و بر این باور بودند که بسیاری از بیماری ها را درمان می کند. شاید علت نام گذاری گیاه  هم همین باشد. در زمان باستان سداب را در موارد زیادی از جمله مشکلات قاعدگی، کمی اشتها، اسپاسم، مشکلات گردش خون، مشکلات هضم غذا، تب، افزایش فشار خون، دندان درد، ضعف قلب، آرتریت، زخم ها و بیماری های پوستی استفاده می کرده اند.

در کشور عراق آن را برای تلقین و دلگرمی یا جرات، همراه سربازان می کردند. کاربردهای دیگر سداب در قدیم برای دفع چشم بد، رفع حسادت ها، شکستن طلسم و جادو و این گونه موارد بوده است. استفاده مهم دیگری که در قدیم از سداب می شد، برای کاهش و تسکین قوای شهوانی بود. به خصوص گروه های مذهبی برای غلبه بر خواهش های نفسانی از این گیاه در غذاهای خود استفاده می کردند. سداب در طب سنتی ایران به عنوان نیرو دهنده و بند آورنده خونریزی به صورت خوراکی و به عنوان درمان زخم ها و مشکلات پوستی به صورت موضعی مورد مصرف بوده است.

ترکیبات مهم

ترکیبت مهم قسمت هوایی سداب شامل کومارین ها، فوانوکومارین ها، آلکالوئیدهای فورانوکینولین، فلاونوئیدها و به خصوص روتین، اسیدهای کاپرینیک، کاپرینیک، کاپریلیک و پلارگونیک، ویتامین ک، ویتامین پ و اسانس می باشد که مهمترین ماده ی آن متیل نونیل کتون است که در عطرسازی و طعم دهنده های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.

همچنین بخوانید:  روغن سداب چگونه تهیه می شود؟

داروشناختی و اثرات مهم

سداب دارای اثرات ضد کرم، ضد اسپاسم، ضد نفخ، قی آور، قاعده آور، آرام بخش، ضد التهاب، محرک، ضد میکروب، کاهش پرفشاری خون و جلوگیری از باروری است. در یک گزارش خارجی از کاربرد سداب به عنوان ضد باروری در طب سنتی ایران چنین نقل شده است :

در طب سنتی ایران گیاه سداب یکی از گیاهان دارویی ضد بارداری در هر دو جنس مرد و زن بوده است. زنان به دو صورت خوراکی و استفاده در واژن و مردان نیز به دو صورت خوراکی و استفاده موضعی آن را مصرف می کرده اند. در یک مطالعه جدید کاهش تحرک قابل توجه اسپرم ها به وسیله عصاره بی برگ سداب به اثبات رسیده است. با توجه به نتیجه اخیر می توان گفت که باور مردم باستان در مورد کاهش میل جنسی و قوای شهوانی ممکن است به این مساله ارتباط داشته باشد. امروزه در هومیوپاتی از سداب در درمان بیماری ها استفاده می شود.

طریقه و میزان مصرف

جوشانده : جوشانده نیم تا یک گرم از پودر برگ در روز مصرف شود.

عصاره الکلی : نیم تا یک میلی لیتر تا سه بار در روز مصرف شود.

سمیت و عوارض جانبی

کلیه قسمت های هوایی سداب سمی بوده و مصرف خودسرانه و خارج از حد دارویی می تواند خطرات جدی به دنبال داشته باشد. از مهمترین عوارض جانبی گزارش شده می توان سقط جنین، حساسیت های شدید پوستی، مسمومیت کلیوی، مسمومیت کبدی، افزایش ضربان قلب، افزایش پتاسیم خون و در مواردی مرگ را نام برد.

احتیاط

حساسیت های پوستی حتی ممکن است در اثر تماس گیاه با پوست یا بدن ایجاد شود. همچنین استنشاق بوی گیاه ممکن است باعث حالت تهوع و استفراغ گردد. با توجه به عوارض شدید این گیاه توصیه می شود از مصرف خودسرانه آن پرهیز گردد و در صورت موجود بودن داروهای صنعتی این گیاه از آن ها با احتیاط مصرف شود.

ابن سینا در کتاب قانون راجع به سداب چنین گفته است : سداب یا فیجن که انواع دارد، بهترین نوع آن کاشتنی است که در همسایگی درخت انجیر است. طبیعت آن گرم و خشک و دارای خاصیت بادشکن می باشد. با روغن و عسل قاطی کنند برای زخم ها مفید ست. خوردن و یا ضماد آن با عسل برای درد مفاصل سودمند است. با سرکه در بینی کنند، خون دماغ بند آید. آب پشت را می خشکاند و قطع می کند. آرزوی جماع را به کلی از بین می برد. پیچش و درد روده را علاج است. خاصیت قابض دارد با عسل مخلوط کنند، زخم معده را شفا دهد. سداب را در روغن زیتون بجوشانند و بخورند داروی کرم است. با زهرها مقاومت می کند. زیاده خوردن آن سم قاتل است.

در کتب مخزن الادویه راجع به سداب چنین آمده  است : سداب دارای خواص مقوی معده، ضد نفخ، قاعده آور، ادرارآور، سقط کننده جنین، رفع درد مفاصل، ضد کرم، مقوی هضم، ضد سموم و مانع آبستنی می باشد. مداومت بوییدن آن باعث ضعف بینایی و تاریکی قلب می شود و ضماد برگ آن جهت کاهش درد گزیدن عقرب و رتیلا و سگ هار مفید است.

مهم ترین اثرات گزارش شده

سقط کننده، آلرژی زا، ضد درد، کاهش دهنده میل جنسی، ضد باکتری، ضد شکنندگی عروق موئینه، ضد بارداری، ضد حساسیت، حساسیت زا، ضد التهاب، ضد اسپاسم، آنتی اکسیدان، ضد نفخ، ضد سرفه، قی آور، معرق، قاعده آور، افزایش دهنده حافظه، حشره کش، محرک، مقوی معده، کرم کش، بند آورنده خون ریزی و شل کننده عضلات از مهمترین اثرات گزارش شده برای سداب است.

نکات قابل توجه

با توجه به اثرات حساسیت زای آن، به خصوص حساسیت های پوستی از دست زدن به آن خودداری گردد. در صورت تماس این گیاه با پوست و ایجاد قرمزی، لکه های قهوه ای، تاول و اثرات دیگر حتما باید آن نواحی را از نور محفوظ نگه داشت و نقاط آسیب دیده را مرتبا چرب نمود، بهبودی ممکن است هفته ها طول بکشد.

بوئیدن این گیاه در بعضی افراد باعث تهوع و استفراغ می گردد.

از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.

برای خرید برگ سداب کلیک کنید

برگ سداب را با خواص سقط کننده، آلرژی زا، ضد درد، کاهش دهنده میل جنسی، ضد باکتری، ضد شکنندگی عروق مویینه، ضد بارداری، ضد حساسیت، ضد التهاب، ضد اسپاسم، آنتی اکسیدان، ضدنفخ، ضد سرفه، قی آور، معرق، قاعده آور، افزایش دهنده حافظه، حشره کش، محرک، مقوی معده، کرم کش، بند آورنده خون ریزی و شل کننده عضلات، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.

ارتباط آنلاین در تلگرام