رابطه پدر شدن با کاهش سطح تستوسترون
رابطه پدر شدن با کاهش سطح تستوسترون
هورمون تستوسترون (Testosterone)، هورمونی جنسی است که نقش بسیار مهمی در رفتار، جسم و روان مردان ایفا می‌کند. این هورمون علاوه بر تأثیر بر ویژگی‌های ثانویه جنسی مانند رشد عضلات، تولید اسپرم و صدای ضخیم‌تر، بر رفتارهای اجتماعی و نگرشی هم موثر است. یکی از یافته‌های جالب در علوم رفتاری و زیست‌شناسی، رابطه پدر شدن با کاهش سطح تستوسترون است؛ به‌طوری که کاهش قابل توجه سطح تستوسترون در مردان پس از پدر شدن، تا ۳۵ درصد نیز گزارش شده است. در این مقاله قصد داریم این پدیده را از منظر زیستی، روانی و تکاملی بررسی کنیم و به نقش آن در افزایش مراقبت از همسر و فرزند بپردازیم.
تستوسترون و نقش آن در مردان
تستوسترون به عنوان هورمون اصلی مردانه، تأثیر زیادی بر رفتارهای اجتماعی از جمله رقابت، پرخاشگری و جلب توجه جنس مخالف دارد. سطح بالای تستوسترون غالباً با رفتارهای تهاجمی‌تر، جستجوی فرصت‌های تولید مثلی و کاهش مراقبت والدینی مرتبط است. به عبارت دیگر، این هورمون نسبتی مستقیم با فعالیت‌های مرتبط با تولید مثل و رقابت جنسی دارد.
کاهش سطح تستوسترون پس از پدر شدن
مطالعات متعددی نشان داده‌اند که مردان پس از تولد فرزند، سطح تستوسترون‌شان به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. طبق تحقیقات معتبر، میانگین کاهش این هورمون حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد و حتی در برخی موارد بیشتر است. این تغییرات در طول ماه‌ها و سال‌های ابتدایی پدر شدن ادامه دارد و به تدریج با افزایش تعهدات والدینی و مراقبت از فرزند، به ثبات می‌رسد.
مکانیزم زیستی کاهش تستوسترون
فرایند کاهش تستوسترون پس از پدر شدن با تغییرات هورمونی، عصبی و رفتاری همراه است. برخی از عوامل موثر عبارت‌اند از:
- افزایش سطح هورمون اکسی‌توسین: این هورمون معروف به هورمون «عشق» و «دلبستگی» باعث کاهش پرخاشگری و افزایش رفتارهای آرام و مراقبتی می‌شود.
- افزایش پرولاکتین: هورمون پرولاکتین نیز که معمولا در زنان شیرده افزایش می‌یابد، در مردان پدر شده هم رشد می‌کند و به حساس‌تر شدن و تعهد بیشتر نسبت به فرزند کمک می‌کند.
- کاهش نوراپی‌نفرین و کورتیزول: به‌عنوان هورمون‌های استرس، کاهش این هورمون‌ها می‌تواند باعث آرامش و ثبات رفتاری در پدران شود.
رابطه پدر شدن با کاهش سطح تستوسترون
دلایل تکاملی کاهش تستوسترون پس از پدر شدن
از منظر تکاملی، کاهش سطح تستوسترون در مردان پس از پدر شدن یک سازگاری مهم است که برای افزایش بقای نسل تکامل یافته است. دلایل این سازگاری شامل موارد زیر می‌شود:
۱. افزایش مراقبت والدینی
با کاهش تستوسترون، میل به رفتارهای پرخاشگرانه و جستجوی فرصت‌های تولید مثلی کاهش یافته و توجه بیشتری به مراقبت از همسر و فرزند معطوف می‌شود. مردانی که زمان و انرژی بیشتری برای نگهداری فرزندشان صرف می‌کنند، احتمال موفقیت فرزند و بقای ژن‌های آنان بالاتر است.
۲. تقویت پیوند عاطفی با همسر و فرزند
سطوح پایین‌تر تستوسترون موجب افزایش رفتارهای اجتماعی مثبت، مانند تعهد، مهربانی و همکاری می‌شود که برای حفظ یک خانواده پایدار ضروری‌اند. این افزایش دلبستگی به همسر و فرزند، محیطی حمایتی را برای رشد بهتر کودکان فراهم می‌کند.
۳. کاهش رقابت‌های پرخاشگرانه و درگیری‌های اجتماعی
در شرایط پدر شدن، کاهش رفتارهای تهاجمی از طریق پایین آمدن تستوسترون، تعاملات اجتماعی را ملایم‌تر و سازنده‌تر می‌سازد و امکان تمرکز بیشتر بر مراقبت‌های والدینی را فراهم می‌کند.
۴. بهبود سلامت جسمی و روانی
مطالعات نشان داده‌اند که سطح بالای تستوسترون مداوم می‌تواند با افزایش رفتارهای پرخاشگرانه، استرس‌زا و حتی افزایش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی مرتبط باشد. کاهش تستوسترون پس از پدر شدن، این تهدیدها را کاهش داده و به حفظ سلامت کلی مرد کمک می‌کند. به‌علاوه، تغییرات هورمونی باعث بهبود خلق و حال و کاهش اضطراب می‌شود که برای ایفای نقش والدینی به شکل مؤثر حیاتی است.
همچنین بخوانید: 14علامت نشان دهنده عدم تعادل هورمونی
پیامدهای روانی و رفتاری کاهش تستوسترون در مردان پدر شده
- کاهش سطح تستوسترون در مردان تازه پدر شده علاوه بر تغییرات فیزیکی، سبب تغییرات رفتاری و روانی نیز می‌شود که اغلب با بهبود کیفیت روابط بین فردی همراه است.
- افزایش همدلی و حساسیت عاطفی: مردان پدر شده با این تغییر هورمونی قادر به بهتر درک کردن نیازهای همسر و فرزند هستند.
- کاهش رفتارهای ریسک‌پذیر: کاهش تمایل به رفتارهای مخاطره‌آمیز که ممکن است سلامت خود و خانواده را به خطر بیندازد.
- تعهد عمیق‌تر نسبت به خانواده: تغییرات در هورمون تستوسترون، ممکن است محرکی برای اتخاذ نقش مسوولانه‌تر در خانواده باشد.
شواهد تجربی از مطالعات میدانی و آزمایشگاهی
همراه با تحقیقات زیستی، مطالعات میدانی روی جوامع مختلف نیز نشان داده‌اند مردانی که سطح تستوسترون‌شان پس از ورود به دوره پدر شدن کاهش می‌یابد، وقت و توجه بیشتری به فرزندان خود اختصاص می‌دهند. همچنین ارتباط عاطفی و رضایت زناشویی آنان بالاتر ارزیابی شده است.
- مطالعات روی انسان: در آزمایشاتی که سطح تستوسترون مردان را قبل و بعد از تولد فرزندشان اندازه‌گیری کرده‌اند، کاهش قابل توجهی مشاهده شده است.
- مطالعات روی حیوانات: تجارب روی گونه‌هایی مانند شامپانزه‌ها و موش‌ها نیز نشان می‌دهد کاهش سطح تستوسترون پس از تولد جوانه‌ها به افزایش مراقبت والدینی کمک می‌کند.
پیامدهای بالینی و راهکارهای مرتبط
شناخت این پدیده به پزشکان و روانشناسان کمک می‌کند تا تغییرات رفتاری مردان پدر شده را بهتر درک کنند و در صورت بروز مشکلات روحی یا جسمی، به شیوه‌ای مناسب‌تر مداخله کنند.
- آگاهی‌دهی به مردان: اطلاع‌رسانی درباره تغییرات هورمونی طبیعی پس از پدر شدن باعث کاهش اضطراب و درماندگی آن‌ها می‌شود.
- پشتیبانی روانشناختی: به مردان تازه پدر شده کمک می‌کند تا نقش جدیدشان را بپذیرند و راهکارهای مقابله با چالش‌ها را بیاموزند.
- مدیریت سلامت جسمی: توصیه به حفظ سبک زندگی سالم که باعث تعادل هورمونی و سلامت عمومی می‌شود.
نتیجه‌گیری
کاهش تا ۳۵ درصدی سطح هورمون تستوسترون در مردان پس از پدر شدن، یک سازگاری زیستی-تکاملی مهم است که به افزایش مراقبت والدینی، تعهد عاطفی و حفظ سلامت جسمی و روانی کمک می‌کند. این تغییر هورمونی باعث کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و افزایش حساسیت عاطفی می‌شود که شرایط بهینه‌تری برای پرورش فرزند و حفظ خانواده فراهم می‌آورد. درک این مطلب برای جامعه پزشکی، روانشناسان و خود مردان، گامی مهم در بهبود کیفیت زندگی خانوادگی و سلامت روانی است.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
روغن مریم گلی را با خواص کاهش دردهای عضلانی، سردمزاجی، رفع میگرن و سردردهای مزمن، افسردگی، اضطراب، فشارخون بالا، آسم، ناتوانی جنسی، فشار روحی و عصبی، بی خوابی، ناراحتی های عادت ماهانه، عادت ماهانه نامرتب و… با بهترین کیفیت، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.
