خیار وحشی و خواصش را بشناسیم
خیار وحشی و خواصش را بشناسیم
به فارسی خر خیار، خیار خر، خیار دشتی، سماهنگ، خیار وحشی و در اصطلاح محلی اصفهان کموز سگی و کموز کول گویند. در کتب طب سنتی و به عربی با نام های قثاالحمار و مشط الذئب نام برده می شود.
مشخصات خیار وحشی !
گیاهی است علفی چند ساله، ساقه آن نسبتا ضخیم خوابیده، پوشیده از کرک های زبر و خشن است. برگ ها متناوب، پهن دارای بریدگی های کم عمق با دم برگ دراز پوشیده از کرک بدون پیچک، گل های آن کوچک زرد و نر و ماده جداگانه روی یک پایه است. میوه آن شبیه به بلوط دراز پس از رسیدن به رنگ سبز مایل به زرد پوشیده از تارهای زبر، طعم آن بسیار تلخ می باشد. دانه های داخل میوه قهوه ای تیره و پس از رسیدن میوه سوراخی در محل اتصال میوه به دم گل ایجاد شده و تخم ها با سرعت و شدت با صدا به خارج پرتاب می شوند. ریشه آن بزرگ و سفید است.
در طب سنتی در درجه اول میوه به عنوان دارو در درجات بعدی ریشه و برگ آن مصرف می شوند. بهترین نوع میوه آن میوه ای است که از گیاه گرفته شده باشد. موارد مصرف عصاره میوه است و بهترین آن سفید رنگ و سبک است که اگر آن را به آتش نزدیک کنند مشتعل می شود و باید حداکثر یک سال از تهیه عصاره نگذشته باشد و از میوه کاملا رسیده گیاهی که بیش از یک میوه داشته است تهیه شده باشد.
برای تهیه عصاره خشک به این ترتیب عمل می شود. میوه رسیده آن چیده می شود، علامت رسیدگی کامل میوه این است که چون دست به آن برسد خود به خود از بوته گیاه جدا گردد و تازه و شاداب باشد. میوه ها را پس از چیدن بریده و روی تور سیمی مانند الک یا پارچه ای ریخته و فشار می دهند که عصاره آن از صافی بگذرد. سپس آب شیرین و زلالی روی عصاره گرفته شده می ریزند و می گذارند تا رسوب آن ته نشین شود.
خیار وحشی و خواصش
آب صاف رقیق روی آن را دور می ریزند و مجددا روی رسوبات آب شیرین خالص می ریزند و می گذارند تا رسوب آن مجددا ته نشین و آب بالای آن را بیرون می ریزند و پس از آن درد باقی مانده را کاملا نرم ساییده و با هم وزن آن صمغ عربی و یا با نصف آن نشاسته مخلوط نموده ساییده و قرص درست می کنند و خشک می نمایند و در بازار با نام الاتریوم عرضه می کنند. حکمای طب سنتی معتقدند که نیروی مسهلی و دارویی آن تا ده سال می ماند. گیاه خر خیار در هرزویل در ارتفاعات 700 متری و در ارسباران در جنگل حسن بگلو دیده می شود.
