خواص گیاه دارویی هوفاریقون
با خواص گیاه دارویی هوفاریقون آشنا شوید
هوفاریقون (Hypericum perforatum) به نام هایی همچون هزارچشم، علف چای و هیپری کوم، گل راعی، گل چای و گل شهناز نیز خوانده می شود. این گیاه دارای برگ هایی متقابل، بدون گوشواره و گل های زرد رنگ با گل آذین منفرد یا مجتمع به صورت دیهم گونه است. از علف چای یا هوفاریقون بیشتر به عنوان یک داروی ضد افسردگی و آرام بخش استفاده درمانی می شود و از فرآورده های روغنی آن در ناراحتی های گوارشی و بهبود زخم های پوستی استفاده دارویی می شود. همچنین، از این گیاه به عنوان داروی ضد رماتیسم و ضد نقرس استفاده سنتی می شود. در ادامه این مطلب با خواص گیاه دارویی هوفاریقون آشنا شوید.
مشخصات ظاهری گیاه هوفاریقون
هوفاریقون، گیاهی است از خانواده علف چای یا هیپریکاسه (Hypericaceae)، علفی، پایا، به ارتفاع ۲۰ تا ۱۰۰ سانتی متر که دارای برگ های متقابل است. از مشخصات علف چای این است که اولا ساقه های متعدد و منشعب آن، دارای دو خط نسبتا برجسته در تمام طول خود است. ثانیا در برگ های متقابل و بیضوی و دراز آن، نقاط کوچک و شفافی، به تعداد فراوان دیده می شود که در واقع کیسه های ترشحی مملو از اسانس هستند. گل ها به رنگ زرد درخشان، مجتمع در گل آذین وسیع پانیکولی دیده می شود و شامل نقاط سیاه در لبه گلبرگ ها است.
کاسبرگ ها سرنیزه ای تا کشیده یا نوک تیز با حاشیه کامل، گاهی دارای نقاط سطحی سیاه است. خامه سه شاخه، تعداد دسته های برچه ها سه عدد و میوه کپسول تخم مرغی تا هرمی شکل، با خطوط پشتی و ویزکول هایی در حاشیه است. زمان گل دادن آن اواخر اردیبهشت تا اواخر مهر ماه است. اگر گل های تازه بین انگشتان فشرده و له شود، مایعی قرمز رنگ از آن تراوش می کند.
گل راعی چندین نژاد دارد که به نام های خوابیده، زیبا، کوهی، پشمالو، چهار گوش، چهار بال، سوراخ دار معروفند. نوع طبی آن هیپریکوم پرفراتوم نام داشته و روی گلبرگ هایش لکه های قرمز شفاف زیادی وجود دارد که از دور سوراخ دار به نظر می رسند. در هر گل تعداد زیادی پرچم وجود دارد.
محل رویش و پراکنش گیاه هوفاریقون
علف چای بومی اروپا و غرب آسیا است و در شرق و جنوب شرقی اروپا بهره برداری می شود. از پراکندگی این گیاه در ایران به خصوص در نواحی البرز و شمال و غرب ایران و کوه های دره بید خوانسار گزارش شده است. مناطق آفتابگیر و خنک و مراتع محل مناسبی برای این گیاهان می باشد.
اندام قابل مصرف گیاه هوفاریقون
هوفاریقون بیشتر شامل گل ها، ساقه ها و برگ ها است. گل ها به رنگ زرد متمایل به نارنجی دیده می شوند. اگر برگ ها (به خصوص برگ های تازه) در مقابل نور قرار داده شوند، نقاط شفاف زیادی که محل سلول های ترشحی اند، به صورت روزنه در سطح برگ ها مشاهده می شوند. این نقاط که اختصاصی علف چای هستند، با ذره بین بهتر دیده می شود. هوفاریقون بویی نسبتا مطبوع و مزه ای کمی تلخ و قابض دارد و پودر آن به رنگ سبز زرد دیده می شود.
همچنین بخوانید: خواص چای کوهی در درمان افسردگی
ترکیبات شیمیایی هوفاریقون
این گیاه شامل ترکیبات شیمیایی نظیر نفتودی آنترون ها (هایپریسین و ترکیبات هایپرسین ۰/۱ تا ۰/۳ درصد)، فلوروگلوسین ها (هیپوفورین و غیره ۲ تا ۴ درصد)، فلاونوئیدها (۲ تا ۴ درصد)، حدود 16% تانن ها از نوع اولیگمر پروسیانیدین ها (۶ تا ۱۵ درصد)، گزانتون ها و اسانس (۰/۱ تا ۰/۳ درصد) می باشد. همچنین، حاوی چند نوع گلوکوزید که مهمترین آن هیپرین و روتن، کاتئوهل، نیاسین، و نوعی ماده تلخ دارویی و نوعی ماده قابض است که این ماده برای خشک کردن زخم ها استفاده می شود.
خواص گیاه دارویی هوفارقون
این گیاه را در طب سنتی قدیم، جهت رفع افسردگی، ضد سردرد و میگرن و تحریکات عصبی، بی خوابی، دلهره آشفتگی روانی و افسردگی های دوران پیری، اختلالات دوران قاعدگی و رفع شب ادراری کودکان مصرف می نمودند بدون آنکه در هیچ یک از موارد فوق اثر جانبی داشته باشد.
گل راعی اثر خشک کنندگی و مدری دارد. همچنین، در رفع فلج، سیاتیک و تقویت معده مفید است. هوفاریقون در تقویت و رفع عفونت های دستگاه تناسلی، بخصوص در خانم ها موثر است. علاوه بر این، در بیماری های مزمن، انواع زکام، آسم و عفونت های ریوی مصرف می شود و در مداوای این امراض همیشه با موفقیت همراه بوده است.
در ضمن محرک دستگاه گوارش، کرم کش و تب بر هم می باشد. علف چای در معالجه برونشیت ورم مثانه، غلظت ادرار و انسداد لوله های کبد و اسهال، دمکرده آن تجویز می شود. دم کرده 15 تا 30 گرم سر شاخه ها و گل خشک شده آن در یک لیتر آب جوش برای مدت 15 دقیقه قبل از غذا اشتها آور است ولی اگر بعد از غذا میل شود در رفع سو هاضمه و ترش کردن غذا و گرفتگی مجاری صفراوی هم موثر است.
طرز تهیه روغن هوفاریقون
حدود 500 گرم از گل های تازه آن را برای مدت 3 روز در مخلوطی از یک لیتر روغن زیتون و یک لیتر الکل سفید خیس کنید. بعد از سه روز آن را در ظرفی ریخته و ظرف حاوی مواد را داخل ظرف آبجوش قرار داده تا به غیر مستقیم بجوشد و آنقدر جوشیدن آن را ادامه دهید تا الکل آن تبخیر شود و مایعی قرمز رنگ باقی بماند که روغن هوفاریقون می باشد.
خواص روغن هوفاریقون
روغن هوفاریقون در رفع سوختگی ها و تسکین درد آنها و سوختگی در آفتاب شهرت دارد و این روغن نیز برای روماتیسم هم موثر است. اگر قطعه ای باند یا دستمال تمیز را درون روغن خیس کرده و بر محل درد بگذارند و رویش را ببندند در رفع درد و رماتیسم موثر می باشد. بهتر است برای جلو گیری از هوا خوردن و تجزیه روغن آن را در شیشه های کوچک دربسته نگهدارید و هر نوبت یکی از آنها را باز کرده و مصرف کنید.
فراموش نکنید
- نکته مهم در مورد استفاده از این گیاه این است که ممکن است در بعضی افراد حساسیت ایجاد کند واین عارضه در نور شدت می یابد از این جهت توصیه می شود که از مصرف بسیار زیاد آن خودداری نمایید.
- اخیرا در داروخانه ها روغنی به نام هاپیران به فروش می رسد که از همین گیاه گرفته می شود و ضد میگرن و از عوارض ناشی از آن است، و بیشتر باید برای پیشگیری مصرف کرد.
- وجه تسمیه هوفاریقون یا همان علف چای این است که در مزارع چای کاری شمال ایران به صورت علف هرز می باشد.
- علف چای را نباید با گون های دیگر جنس علف چای اشتباه کرد. در بازار گیاهان دارویی ایران اشتباها به جای علف چای از گیاه چای کوهی (Stachy Lavandulifolia) استفاده دارویی می شود که کاملا از یکدیگر متمایزند.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
عرق هوفاریقون را با خواص قاعده آور، ضد هپاتیت، درمان مننژیت، سیاه سرفه، اسهال خونی، کم خونی، سرطان خون، فلج، ضد افسردگی، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.