بیماری تب کیو چیست؟(علل، علایم، راه های درمان و پیشگیری آن)
بیماری تب کیو چیست؟
تب كيو (Q Fever) بيماری مشترک بين انسان و حيوان است كه در سراسر جهان انتشار دارد. این بيماری توسط باکتری به نام كوكسيلابورنتي ايجاد مي شود كه يک ريكتزيا (Rickettsia) با زندگي داخل سلولي اجباري است. در این مقاله با علل، علایم، راه های درمان و پیشگیری بیماری تب کیو آشنا شوید.
بیماری تب کیو چیست؟(علل، علایم، راه های درمان و پیشگیری آن)
تاريخچه بيماری تب كيو
عامل بيماری تب كيو اولين بار در سال ١٩٣٧ در استراليا كشف شد. اين باكتري يک ريكتزيا (از نوع باکتری های گرم منفی) است كه نسبت به شرايط نامساعد محيطي از جمله گرما و خشكي مقاوم است. اين ارگانيسم توليد اشكال اسپور مانندي مي كند كه مي تواند باعث آلودگي فرد پس از قرار گرفتن در معرض حيوانات آلوده يا فراورده هاي حيواني آلوده و يا ذرات آئروسل آلوده شود. قدرت آلوده كنندگي به حدي بالاست كه حتي يک ارگانيسم زنده نيز مي تواند باعث ايجاد بيماری شود.
ارگانيسم عامل بيماری را مي توان تا 8 سال به صورت منجمد (خشک شده) نگهداري كرد. وجود همين خصوصيات است كه كوكسيلابورنتي را به عنوان يک سلاح بيولوژيک بالقوه مطرح مي سازد. بيماری تب كيو گسترش جهاني دارد، به طوري كه حداقل از ٥١ كشور در پنج قاره مختلف گزارش شده است.
عامل تب کیو و شناسایی باکتری آن
عامل تب کیو یک باکتری است به نام كوكسيلابورنتي که یک کوکوباسیل پلی مرف است که از نظر ساختمان دیواره سلولی به باکتری های گرم منفی شباهت دارد. بر خلاف سایر ریکتزیاها، كوكسيلابورنتي از طریق مکانیسم غیر فعال وارد سلول میزبان می شود و باکتری در داخل فاگولیزوزوم های سلول میزبان زنده می ماند، PH اسیدی این محیط برای فعالیت متابولیکی باکتری ضروری است.
علایم بیماری تب کیو
این بیماری باعث یک عفونت حاد نمی شود و در حدود 50 درصد از افراد مبتلا، فقط شاخص های سرولوژیک نشان دهنده بیماری است. بیماری ممکن است به صورت ناگهانی همراه با تب، لرز و سر درد بروز نماید. تعریق زیاد، ضعف، بی حالی، بی خوابی و کاهش وزن اغلب رخ می دهد. درد عضلانی متداول است ولی درد مفاصل به ندرت دیده می شود. سرفه اغلب دیرتر بروز کرده و یک علامت اولیه برای بیماری محسوب نمی شود.
درد قفسه سینه رایج است و حدود یک چهارم از بیماران به آن دچارند. نشانه های غیر طبیعی در رادیو گراف قفسه سینه (در صورت وجود) شامل ارتشاح پراکنده در ریه ها است که بیشتر شبیه پنومونی ها مایکوپلاسمایی یا ویروسی است. در دو سوم از بیماران مبتلا به فرم حاد، دوره تب، سیزده روز به طول می انجامد. عوارض عصبی متداول است و حداقل در 23 درصد از مبتلایان به فرم حاد بیماری دیده می شود. از این میان یک درصد شامل مننژیت یا آنسفالیت است.
همچنین بخوانید: بیماری تب یونجه و راه های درمان آن در طب سنتی
تنفس صدادار متداول ترین یافته فیزیکی است. هر چند هپاتومگالی (بزرگی کبد)، اسپلنومگالی (بزرگی طحال) و یرقان نیز در برخی موارد گزارش شده اند، ولی نسبتا غیر متداول هستند. حدود 33 درصد از مبتلایان به تب کیو به هپاتیت حاد مبتلا می شوند. یافته های آزمایشگاهی اغلب نشان دهنده بروز تغییرات در عملکرد کبد است.
افزایش 2 الی 3 برابری سطح آسپارتات آمینوترانسفراز و یا آلانین آمینوترانسفرازی در 50 تا 75 درصد از بیماران دیده می شود. هرچند افزایش سطح آلکاین فسفاتاز و یا بیلیروبین کل در 10 تا 15 درصد از افراد بیمار دیده می شود اما تعداد گویچه های سفید خون اغلب طبیعی است. در مواردی کم خونی خفیف یا ترومبوسیتوپنی (اختلال در پلاکت های خون) نیز گاهی ممکن است مشاهده شود.
با وجود عفونت زایی شدید، موارد مرگ ناشی از بیماری بسیار اندک است. بیماری مزمن در یک درصد موارد می تواند با اندوکاردیت (التهاب درون‌شامه قلب) همراه باشد.
تشخیص بیماری تب کیو
تشخیص بیماری تب کیو
تشخیص تب کیو عمدتا از طریق تست های سرولوژیک صورت می گیرد، متداول ترین روش عبارت است از شناسایی آنتی بادی های فلورسنت غیر مستقیم یا روش الایزا (ELISA test).
تیتر آنتی بادی قابل توجه تا قبل از هفته دوم و سوم بیماری پدیدار نمی شود. دو تا سه ماه پس از حمله بیماری تیتر آنتی بادی های دوران نقاهت به حدود چهار برابر افزایش می یابد. فرم مزمن بیماری اغلب تیتر بالایی از آنتی بادی را القا می کند. کشت میکروبیولوژیکی کوکسیلابورنتی را می توان در نمونه های بیوپسی بافت به وسیله رنگ آمیزی ایمونوفلورسنت یا میکروسکوپ الکترونی مشاهده نمود. یافته های غیر اختصاصی آزمایشگاهی می تواند شامل لوکوسیتوز (در یک سوم افراد مبتلا) باشد. افزایش خفیف در سطح ترانس آمینازهای خون (دو تا سه برابر سطح طبیعی) نیز شایع است. سطح بیلیروبین اغلب طبیعی است.
روش های درمان بیماری تب کیو
درمان فرم حاد تب کیو دوران بیماری را کوتاه می کند و در صورتی که در دوران نهفتگی بیماری انجام شود، می تواند از بروز بیماری جلوگیری نماید. تتراسایکلین (TETRACYCLINE) درمان اصلی فرم حاد بیماری است، آنتی بیوتیک های ماکولیدی همچون آزیترومایسین (Azithromycin) و اریترومایسین (Erythromycin) نیز موثرند. کینولون ها، کلرامفنیکل و تری متوپریم سولفامتاکسازول نیز گاهی مورد استفاده قرار می گیرند.
روش های پیشگیری از بیماری تب کیو
پیشگیری دارویی
پیشگیری دارویی با تتراسایکلین در صورتی که 8 تا 12 روز پس از قرار گرفتن در معرض بیماری آغاز شود، موثر است. اگر پیشگیری دارویی بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض بیماری آغاز شود، می تواند منجر به طولانی تر شدن دوره بیماری گردد.
پیشگیری با واکسن
واکسنی شامل سلول های کامل غیر فعال شده توسط فرمالین طراحی شده است. یک دز از این واکسن می تواند برای مدت حداقل 5 سال ایجاد محافظت نماید. این واکسن می تواند علیه فرم طبیعی بیماری به طور کامل محافظت ایجاد کند و علیه بیماری ایجاد شده توسط آئروسل، بیش از 95 درصد محافظت ایجاد می کند. استفاده از این واکسن در افراد ایمن می تواند باعث واکنش های نامطلوب از جمله بی حسی محل تزریق واکسن، تشکیل آبسه های استریل و حتی نکروز(مجموعه‌ای از سلول‌ها و بافتهای مرده در یک نقطه از بدن)، در محل تزریق شود. به همین دلیل یک تست پوستی با استفاده از دو صدم میلی گرم از واکسن شامل سلول کامل غیر فعال شده توسط فرمالین اغلب قبل از تزریق واکسن انجام می شود.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
تخم خرفه را با خواص تصفیه کننده خون و تسکین دهنده تشنگی، رفع سرفه، تب بر، ضدعفونی کننده، ضد اسکوربوت (بیماری های ناشی از کمبود ویتامین ث)، ضد اسپاسم، مدر و ضد کرم، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.
