با خواص گل ختمی آشنا شویم
با خواص گل ختمی آشنا شوید
گل ختمی، که با نام‌های دیگر مانند خبازی شجری، غسل، العصرس، انجل و آلتیا نیز شناخته می‌شود، از خانواده‌ی پنیرک‌ها است. این گیاه دائمی، می‌تواند تا ۱۵۰ سانتی‌متر رشد کند و به صورت وحشی در مزارع، مناطق پر آب، و اطراف باغ‌ها و باغچه‌های منازل یافت می‌شود. ریشه‌ی این گیاه سفید، شیرین و دارای لعاب است.
ریشه‌ی گل ختمی دارای چندین ساقه‌ی دندانه‌دار و زبر بوده و برگ‌های آن پهن و دندانه‌دار است. گل‌های ختمی عموماً به رنگ‌های قرمز، سفید یا ارغوانی دیده می‌شوند. این گیاه دارای خواص درمانی متعددی است، از جمله نرم کردن سینه و کاهش التهاب مخاط دهان و دستگاه گوارش. همچنین، برگ‌های تازه‌ی له شده‌ی آن برای بهبود گزش حشرات به صورت موضعی استفاده می‌شود.
اکنون، با بررسی دقیق‌تر به خواص درمانی گل ختمی خواهیم پرداخت تا بهتر با فواید این گیاه ارزشمند آشنا شویم.
مشخصات ظاهری گیاه ختمی
گیاه ختمی از خانواده پنیرک‌ها (Malvaceae)، گیاهی چندساله است که ارتفاع آن بین 0.5 تا 1.5 متر می‌رسد. این گیاه دارای برگ‌ها و ساقه‌ای پوشیده از کرک‌های نرم و غدد مانند است. برگ‌های ختمی به صورت متناوب روی ساقه قرار گرفته و پهنک آن‌ها به ۳ تا ۵ لوب دندانه‌دار تقسیم می‌شود. برگ‌های بالایی گیاه نسبت به برگ‌های پایینی، دارای بریدگی‌های کم‌عمق‌تری هستند.
گل‌های ختمی در رنگ‌های متنوعی همچون صورتی، ارغوانی یا گلی ظاهر می‌شوند. این گل‌ها دارای ۵ گلبرگ بیضوی یا قلبی‌شکل بوده و پرچم‌های متعدد با بساک‌هایی به رنگ قرمز مایل به ارغوانی تا بنفش تیره دارند. ریشه‌های ختمی دراز و دوکی‌شکل هستند، به ضخامت انگشت می‌رسند و به رنگ خاکستری مایل به زرد می‌باشند. میوه این گیاه از هشت تا بیست و پنج برچه یک‌خانه‌ای تشکیل شده است.
با خواص گل ختمی آشنا شویم
محل رویش و پراکنش گیاه ختمی
ختمی بومی اروپا و غرب آسیا است و به شمال آمریکا نیز انتقال یافته است. همچنین، در کشورهای بالتیک، روسیه، آلمان، بلژیک و فرانسه کشت و بهره برداری می شود. از پراکندگی ختمی در شمال ایران گزارش شده است. این جنس در ایران ۵ گونه دارد. البته اغلب گونه های این جنس امروزه به جنس Alcea انتقال یافته و با گونه های آن هم نام شده است.
اندام قابل مصرف گیاه ختمی
به واسطه مواد موسیلاژی بالایی که در اندام های مختلف ختمی یافت می شود، از برگ، ریشه و گل های آن استفاده دارویی و بهداشتی می شود. در کشورهای دیگر بیشتر از ریشه ختمی استفاده درمانی می شود، اما مردم ایران گل ختمی را موثرتر می دانند. گیاهی که در ایران به عنوان ختمی استفاده می شود، بیشتر از گونه های گیاهان جنس متعلق به خانواده پنیرک است.
ترکیبات شیمیایی گیاه خطمی
ریشه‌های گیاه ختمی حاوی ترکیبات موسیلاژی به میزان ۵ تا ۲۰ درصد و مقدار زیادی نشاسته هستند. همچنین، برگ‌های این گیاه دارای ترکیبات موسیلاژی به میزان ۵ تا ۹ درصد و فلاونوئیدها می‌باشند.
همچنین بخوانید: خواص درمانی گیاه پنبه
خواص گل ختمی
طبع گل ختمی سرد و تر است که گل، برگ و ریشه این گیاه، هر کدام دارای ترکیبات مفیدی هستند که می‌توانند به بهبود وضعیت‌های گوناگون سلامتی کمک کنند. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین خواص درمانی گل ختمی می‌پردازیم.
-
افزایش عملکرد گلبول‌های سفید خون: گل ختمی به افزایش تعداد و عملکرد گلبول‌های سفید خون کمک می‌کند که به تقویت سیستم ایمنی بدن و دفاع در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها کمک می‌کند.
-
حاوی هورمون‌های جنسی مردانه: این گیاه به دلیل وجود هورمون‌های جنسی مردانه، می‌تواند بر تعادل هورمونی تأثیر بگذارد و به بهبود برخی مشکلات مرتبط با هورمون‌های جنسی کمک کند.
-
درمان سوزش و سختی ادرار: گل ختمی در کاهش سوزش ادرار و سختی ادرار مؤثر است. این گیاه با خواص آرام‌بخش خود به تسکین مشکلات ادراری کمک می‌کند و در کاهش خون‌ادراری نیز مفید است.
-
درمان ورم کلیه: جوشانده برگ‌های گل ختمی به کاهش ورم کلیه کمک می‌کند. این خاصیت به دلیل خواص ضد التهابی و تسکین‌دهنده آن است.
-
کاهش التهاب و درد: استفاده موضعی از گل ختمی به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند. این خاصیت برای درمان مشکلات پوستی و التهاب‌های دیگر بسیار مفید است.
-
نرم‌کننده سینه: گل ختمی به عنوان نرم‌کننده سینه عمل می‌کند و در درمان سرفه و مشکلات تنفسی کمک‌کننده است. این گیاه به تسکین سینه و کاهش تحریکات کمک می‌کند.
-
التیام زخم‌ها: خواص التیام‌بخش گل ختمی به تسریع روند بهبودی زخم‌ها و کاهش التهاب‌های پوستی کمک می‌کند.
-
درمان سرماخوردگی و ضد التهاب: گل ختمی در درمان سرماخوردگی مؤثر است و به دلیل خواص ضد التهابی‌اش، به کاهش علائم سرماخوردگی و پیشگیری از آنفولانزا کمک می‌کند.
-
کاهش اخلاط: این گیاه به کاهش اخلاط در سیستم تنفسی کمک می‌کند و به عنوان درمانی برای مشکلاتی مانند خلط‌های زیاد و التهاب‌های تنفسی مفید است.
-
نرم کردن غشاهای تحریک‌شده: گل ختمی به طور خاص در نرم کردن غشاهای تحریک‌شده، مانند غشاهای گوارشی و تنفسی مؤثر است و به کاهش ناراحتی‌های ناشی از تحریکات کمک می‌کند.
-
درمان سوءهاضمه و کولیت: گل ختمی به درمان سوءهاضمه و کولیت کمک می‌کند. خواص آرام‌بخش آن به کاهش ناراحتی‌های گوارشی و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند.
-
بهبود ناراحتی‌های مجاری ادراری: این گیاه به بهبود ناراحتی‌های مجاری ادراری کمک می‌کند و در درمان مشکلاتی مانند التهاب و دردهای مجاری ادراری مؤثر است.
نسخه های درمانی با گیاه ختمی
گل ختمی از جمله گیاهان دارویی است که به دلیل خواص منحصر به فردش در درمان بسیاری از مشکلات جسمی و پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اینجا به چند نسخه درمانی ساده و موثر با استفاده از گل ختمی اشاره می‌کنیم:
ماسک صورت گل ختمی و مامیران
مواد لازم:
- گل ختمی
- مامیران
روش استفاده: گل ختمی و مامیران را به مقدار مساوی با هم مخلوط کنید. سپس این ترکیب را به صورت ماسک ، روی صورت خود بمالید و اجازه دهید به مدت 20 دقیقه بماند. این ماسک باعث نرمی و لطافت پوست می‌شود، به خصوص برای کسانی که پوست خشک دارند.
بخور گل ختمی
مواد لازم:
- گل ختمی
- آب
روش استفاده: گل ختمی را در آب جوشانده و بخار آن را استنشاق کنید. این بخور به مرطوب‌سازی پوست و افزایش لطافت آن کمک می‌کند، و همچنین برای کسانی که پوست خشک دارند بسیار مناسب است.
ضماد گل ختمی و سرکه
مواد لازم:
- گل ختمی
- سرکه
روش استفاده: گل ختمی را با سرکه مخلوط کرده و به صورت ضماد روی لکه‌های قهوه‌ای پوست (کک و مک) بمالید. این ترکیب می‌تواند به مرور زمان این لکه‌ها را کاهش داده و پوست شما را صاف‌تر و روشن‌تر کند.
درمان سرماخوردگی با تخم گل ختمی
مواد لازم:
- تخم گل ختمی
- آب
روش استفاده: تخم گل ختمی را در آب بجوشانید و روزانه یک فنجان از این جوشانده میل کنید. این نوشیدنی می‌تواند به کاهش علائم سرماخوردگی و بهبود سریع‌تر کمک کند.
قطع تب با دمنوش ریوند و گل ختمی
مواد لازم:
- گل ختمی
- ریوند
- آب
روش استفاده: گل ختمی و ریوند را در آب جوشانده و سپس این دمنوش را میل کنید. این ترکیب برای کاهش تب و تسکین علائم بیماری‌های تب‌دار مفید است.
درمان زگیل با ضماد ریشه ختمی
مواد لازم:
- ریشه گل ختمی
- آب
روش استفاده: ریشه گل ختمی را له کرده و به صورت ضماد روی زگیل‌ها بگذارید. این کار را به طور منظم انجام دهید تا به مرور زمان زگیل‌ها کوچک‌تر شده و از بین بروند.
درمان بواسیر با جوشانده گل ختمی
مواد لازم:
- گل ختمی
- آب
روش استفاده: گل ختمی را در آب بجوشانید و ته‌نشین آن را در حمام ته‌نشین استفاده کنید. این روش به کاهش التهاب و درد ناشی از بواسیر کمک می‌کند.
دهان‌شویه برای درمان آبسه لثه
مواد لازم:
- گل ختمی
- آب
روش استفاده: گل ختمی را در آب بجوشانید و پس از خنک شدن به عنوان دهان‌شویه استفاده کنید. این محلول به کاهش التهاب و تسکین درد آبسه‌های لثه کمک می‌کند.
درمان ورم زبان با تخم گل ختمی و دانه خرما
مواد لازم:
- تخم گل ختمی
- دانه خرما
- سرکه
روش استفاده: تخم گل ختمی را با دانه خرما و سرکه مخلوط کرده و روی زبان بمالید. این ترکیب به کاهش ورم زبان و تسکین درد آن کمک می‌کند.
شستشوی زخم معده و چشم با عصاره ریشه گل ختمی
مواد لازم:
- عصاره ریشه گل ختمی
- آب
روش استفاده: عصاره ریشه گل ختمی را با آب مخلوط کرده و برای شستشوی زخم‌ها و چشم‌های تحریک شده استفاده کنید. این روش می‌تواند به بهبود زخم‌ها و تسکین تحریکات چشمی کمک کند.
درمان سرفه و بیماری‌های تنفسی با دم‌کرده برگ و گل ختمی
مواد لازم:
- دم‌کرده ریشه ختمی
- شیرین بیان
- گیاه پای خر
- بوصیر
روش استفاده: این جوشانده را تهیه کرده و دم‌کرده را بنوشید. این ترکیب برای درمان سرفه، ورم کلیه، سیاتیک ، خونریزی داخلی، گزیدگی حشرات، ورم پستان، گلودرد، دفع اخلاط مضر، خشکی گلو و از دست دادن صدا بسیار مؤثر است.
مضرات گل ختمی
گل ختمی، با وجود خواص دارویی و درمانی فراوان، ممکن است عوارضی نیز به همراه داشته باشد. مصرف این گیاه می‌تواند به مشکلاتی مانند ضعف بینایی، کم‌اشتهایی، ناراحتی‌های ریوی و معده منجر شود. از آنجایی که گل ختمی می‌تواند باعث سقط جنین شود، مصرف آن برای زنان باردار توصیه نمی‌شود و باید با احتیاط بسیار زیادی صورت گیرد. لذا افراد بایستی قبل از استفاده از گل ختمی، به ویژه در صورت داشتن شرایط خاص یا بیماری‌های زمینه‌ای، با پزشک مشورت کنند.
طرز تهیه دمنوش گل ختمی:
دمنوش ساده گل ختمی:
مواد لازم:
- دو فنجان آب جوش (دمای 80 درجه)
- یک قاشق غذاخوری گل ختمی
روش تهیه:
- آب جوش را روی گل ختمی بریزید.
- بگذارید به مدت 15 دقیقه دم بکشد.
- سپس دمنوش را صاف کرده و به همراه نبات یا عسل میل کنید
دمنوش پودر ریشه یا برگ‌های خشک شده:
مواد لازم:
- دو قاشق چای‌خوری پودر ریشه یا برگ‌های خشک شده گل ختمی
- یک فنجان آب
روش تهیه:
- پودر ریشه یا برگ‌ها را در یک فنجان آب به مدت یک ساعت یا کمتر خیس کنید.
- سپس کمی آن را گرم کنید.
- دمنوش را با شربت عسل شیرین کرده و میل نمایید.
- این دمنوش‌ها می‌توانند با خواص آرام‌بخشی و تسکین‌دهنده خود، به شما کمک کنند تا از لحظاتی آرام و دلپذیر لذت ببرید
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
ریشه ختمی را با خواص درمان ناراحتی های پوستی، رفع سرفه های خشک، تب بر، درمان اسهال خونی، ادرارآور، رفع ترشحات عادت ماهیانه، تنظیم قند خون، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.
