اختلال کم توجهی و بیش فعالی چیست؟ + درمان
اختلال کم توجهی و بیش فعالی (ADHD) چیست؟ (علائم و راه های درمان)
اختلال کمتوجهی و بیشفعالی بزرگسالان یا ADHD بزرگسال که از آن نیز با نام اختلال پر تحركي و كمبود توجه یاد می شود، نوعي اختلال مغزي است كه بر توجه، فعاليت حركتي و كنترل تكانه تاثير مي گذارد. نشانه هاي اصلي آن عبارتند از: حواس پرتي، ناتواني در تمركز، دامنه توجه ضعيف، پر تحركي و تكانشي بودن (فقدان خويشتن داري). گاهي براي آن از اصطلاح نقص توجه (ADD) استفاده مي شود. اما اصطلاح صحيح تر پزشكي آن همان (ADHA) است، حتي اگر پر تحركي وجود نداشته باشد. زماني تصور مي شد ADHD منحصر به دوران كودكي است، اما در حال حاضر مي دانيم كه تا بزرگسالي نيز ادامه مي يابد. ٦٥ تا ٨٥ درصد كودكان مبتلا به اختلال کمتوجهی و بیشفعالی ADHD تا بزرگسالي معيارهاي كامل يا بعضي از معيارهاي آن را خواهند داشت.
نشانه های بیماری اختلال کم توجهی و بیش فعالی یا ADHD
توجه داشته باشيد كه نشانه هاي ADHD حمله اي يا موقتي نيستند. نكته كليدي تشخيص آن مداومت، شدت و هم چنين طولاني بودن نشانه هاست. اعتقاد بر اين است كه نشانه هاي سه گانه بي توجهي، فقدان كنترل تكانه (نداشتن خويشتن داري)، و پر تحركي (بیش فعالی) از نشانه هاي مشخص كننده اين بيماري هستند.
مشكلات توجه عبارتند از:
- فراموشي
- آشفتگي
- ناتواني در تنظيم صحيح وقت
- گم كردن مكرر اشيا
- تاخير مكرر
- پرت شدن حواس هنگام گردهمايي ها، سخنراني ها يا صحبت
- ناتواني در برنامه ريزي
نشانه هاي ناشي از فقدان كنترل تكانه و پر تحركي اغلب شامل موارد دير هستند:
- نداشتن صبر و تحمل
- قطع كردن سخنان ديگران (پريدن وسط صحبت ديگران)
- بدخلقي
- اقدام به رفتارهاي پر خطر
مسائل زير اغلب در ارتباط با ADHDديده مي شوند و نشانه هاي ثانويه يا بر اثر ناتواني در كنار آمدن با نشانه ها به وجود مي آيند:
- اضطراب و استرس
- عزت نفس پايين
- ناتواني در كنترل خشم
- فقدان خويشتن داري
- سوء مصرف يا اعتياد به مواد
- نداشتن مهارت هاي برنامه ريزي
- آستانه تحمل پايين
- ملالت و دل زدگي طولاني مدت
- نوسان خلق
نشانه ها در افراد گوناگون متفاوت هستند. بعضی از مبتلایان اجتماعی هستند، در حالی که برخی گوشه گیر و منزوی. بعضی می توانند بر روی مطالب مورد علاقه شان تمرکز کنند و برخی در هر حال قادر به تمرکز نیستند. بالغین مبتلا ADHD ممکن است سابقه مشکلاتی در مدرسه مانندعقب افتادگی تحصیلی، تجدیدی، عدم رعایت نظم نظم و قانون یا اخراج از مدرسه داشته باشند و مشکلات کتری خود را به صورت تغییرات مکرر شغل (به دلخواه یا اجبار)، ضعف کاری یا عدم پیشرفت در کار نشان می دهند. نشانه های مشکلات اجتماعی آن ها عبارتند از: مسائل ارتباطی، و ضعیت اجتماعی و اقتصادی پایین، استفاده از مواد اعتیاد آور، کشیدن سیگار و حوادث مکرر رانندگی.
همچنین بخوانید: اضطراب دقیقا چیست؟
ADHD یا اختلال کم توجهی و بیش فعالی چگونه تشخیص داده می شود؟
این بیماری با ارزیابی کامل روانپزشک تشخیص داده می شود. تشخیص آن فقط بالینی است و بر اساس سابقه قبلی و نشانه های فعلی انجام می شود. عمدتا بیماران نشانه های زیر را نشان می دهند که عبارتند از:
بی توجهی
- اغلب در توجه دقیق به جزئیات مشکل دارند یا تکالیف مدرسه را انجام نمی دهند.
- در نگه داشتن تمرکز بر اهداف یا انجام فعالیت های ورزشی مشکل دارند.
- به نظر می رسد به صحبت های طرف مقابل گوش نمی دهند.
- اغلب از دستورات و تکالیف پیروی نمی کنند. تکالیف مدرسه، کارهای روزمره و وظایف شغلی خود را به پایان نمی رسانند.
- اغلب در سازماندهی اهداف و فعالیت ها مشکل دارند.
- اغلب از انجام اهدافی که مستلزم پشتکار و تلاش روانی است اجتناب می کنند یا مایل به انجام آن ها نیستند.
- حواس پرت و فراموش کار هستند و اغلب اشیای مورد نیاز خود را گم می کنند.
پرتحرکی (بیش فعالی) و فقدان کنترل تکانه (خویشتن داری)
- اغلب دست و پای خود را تکان می دهند و آرام و قرار ندارند.
- یک جای ثابت نمی نشینند و در اماکن نامناسب می دوند و یا از چیزی بالا می روند (در نوجوانان ممکن است محدود به احساس بی قراری باشد)
- فعالیت ها و بازی های پر سرو صدا انجام می دهند و اغلب در حال حرکت هستند.
- افراطی صحبت می کنند و وسط حرف دیگران می پرند.
- از انتظار کشیدن متنفر هستند و منتظر ماندن برایشان عذاب آور است.
توجه داشته باشید که برای تشخیص، حداقل باید 6 نشانه از یک یا هر دو دسته و به مدت حداقل 6 ماه یا بیش تر وجود داشته باشند و باعث تخریب واضح عملکردهای اجتماعی، تحصیلی یا شغلی شوند.
راه های درمان ADHD یا اختلال کم توجهی و بیش فعالی
روش های اصلی درمان در ADHD، تجویز دارو و درمان های روانی اجتماعی هستند. چند دهه است که از دارو برای درمان این بیماری استفاده می شود و اثر بسیار خوبی داشته است. داروهای معمول برای درمان ADHD محرک ها (Stimulant) هستند. البته داروهای دیگری غیر از محرک ها نیز وجود دارند مانند داروهای ضد افسردگی.
از چندین دسته دارویی برای درمان ADHD استفاده می شود. برای درمان این بیماری در بالغین چند داروی محرک و یک داروی غیر محرک مورد تایید قرار گرفته اند. داروهای محرک مورد استفاده عبارتند از: آمفتامین (Amphetamine) و متیل فنیدیت (Methylphenidate) با نام تجاری ریتالین. اولین و تنها داروی غیر محرک تایید شده برای درمان ADHD، آتوموکستین (Atomoxetine) با نام تجاری استراترا است. پاسخ به داروهای محرک بهتر است، اما دلایلی برای مصرف یک داروی غیر محرک نیز وجود دارد. داروهای محرک همیشه به خوبی تحمل نمی شوند و اشتها و خواب را در بعضی از افراد کاهش می دهند. به علاوه، داروهای محرک می توانند اختلالات خلقی و اضطرابی همراه با ADHD را بدتر می کننند، باعث تشدید تیک شوند و مورد سوء مصرف قرار گیرند. در جمعیت بزرگسالان بیشتر نگرانی عوارض قلبی عروقی وجود دارد. بر عکس داروهای محرک، اتوماکساتین به سرعت ناثیر نمی کند و برای پاسخ گامل به 4 تا 6 هفته زمان لازم است.
همزمان با مصرف دارو حتما درمان های روانی اجتماعی نیز صورت گیرد. این درمان ها شامل روش های درمانی گوناگونی مانند روان درمانی انفرادی، گروه درمانی، خانواده درمانی یا زوج درمانی است. مداخلات دیگر ممکن است عبارت باشند از روش های پرورش تربیتی و کمک جهت نظم و سازماندهی.
آیا اختلال کم توجهی و بیش فعالی یا ADHD جنبه های مثبتی هم دارد؟
نباید تصور کرد که همه جوانب این بیماری منفی هستند. بعضی از مبتلایان به دلیل ذهن فعال و برق آسا صفات مثبتب هم دارند. تعدادی از صفات مثبت مبتلایان به ADHD عبارتند از:
- خلاقیت
- خودکاری
- سطح انرژی بالا
- شوخ طبعی
- انعطاف پذیری
- همدردی و ترحم
- کنجکاوی
- قدرت الهام
- خطرپذیری
- شور و شوق
- بخشش
- تفکر سریع
اگر جنبه های منفی بیماری اختلال کمتوجهی و بیشفعالی (ADHD) شما را آزار می دهند، صفات فوق را به خاطر بیاوردید.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
پک دمنوش گیاهی آرامش بخش و ضد اضطراب را با خواص آرام کننده اعصاب، افزایش تمرکز، تسکین سردرد های میگرنی، درمان اضطراب و تشویش، درمان کم خوابی، برطرف کننده افسردگی و غم و کاهش دهنده استرس و …، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.