گیاه آکونیت و خواصش را بدانیم
گیاه آکونیت و خواصش را بشناسید.
در کتب فارسی قدیم و در کتب طب سنتی گونه های مختلف این گیاه را با نام های آکونیت، آقونیطون، بیش، خائق الذئب، خانق النمر و هلاهل آورده شده است. این گیاهان همه کم و بیش سمی و از خانواده رانوکلویوس و دارای گونه های متعددی هستند که در زیر به ذکر چند گونه عمده می پردازیم.
بیش در بازار دارویی هند نیز بیش و در زبان سانسکریت ویشا نامیده می شود. ویشا در اوستا به معنای زهر آمده است. در برخی کتب این گیاه هلاهل ذکر شده است. هلاهل نام کوهی است در مرزهای چین و هند که این گیاهان در آن ناحیه می روید و چون ریشه این گیاه از سم های بسیار معروف است آن را زهر هلاهل و در بعضی کتب نام گیاه را نیز هلاهل گفته اند. محل رویش این گیاه در دامنه های هیمالیای نپال و در آسام هندوستان می باشد.
این گونه را آقونیطون می نامند. این گیاه دارای گل های زیبای آبی استکانی آویزان است و در بعضی از مناطق در گل کاری وارد شده و چون شبیه تاج الملوک است. باغبان ها آن را نیز تاج الملوک می نامند. این گونه آکونیت در مناطق معتدل و نواحی شمالی اروپا، آسیا و آمریکای شمالی می روید. این گونه بیشتر از سایر گونه ها در طب سنتی مستعمل است.
گونه دیگری از این گیاه در کتب طب سنتی با نام خانق الذئب آمده است، گیاهی است دارای گل های زرد که در مناطق کوهستانی اروپا می روید و چندین گونه دیگر که در مناطق چین و ژاپن می روید دارای خواص دارویی مشابهی هستند.
گیاه آکونیت و خواصش را بدانیم
مشخصات گیاه آکونیت
آکونیت گیاهی است چند ساله به بلندی 1 متر در برخی گونه ها بلندتر، دارای ریشه ای متورم و ضخیم و گوشتی به شکل غده، برگ های آن بریده بریده است و در قسمت پایین ساقه می روید. گل های آن معمولا آبی رنگ و در برخی گونه ها نیز زرد و گاهی نیز سفید به شکل کاسک سربازان و به صورت گل آویز است و در اکثر مناطق عالم اعم از نیمکره شمالی و جنوبی انواع آن می روید. برای محل رویش اغلب ارتفاعات کوهستان ها و برخی گونه ها چمنزارها، سنگزارهای مرطوب و سایه دار را ترجیح می دهند.
در گیاه آکونیت معمولا در قسمت بالای ریشه نزدیک سطح خاک و به عبارت دیگر در ناحیه یقه گیاه پس از رویش ساقه گلدار، جوانه هایی ظاهر می شود که پس از رشد داخل زمین فرو می روند و نمو کرده به غده یا ریشه ای متورم تبدیل می شوند به طوری که از سال اول هر گیاه دارای 2 – 3 ریشه غده ای می شود که در ابعاد تربچه ولی سیاه رنگ است. این غده ها پس از رشد منشا یک ساقه گلدار جدید می شوند.
آکونیت معمولا از طریق کاشت تخم آن با کاشت همین غده ها که از گیاه جدا می شوند تکثیر می شود. اگر تخم آن به کار رود، بذر را در شهریور در خزانه می کارند و در بهار پس از رشد گیاه آن را به زمین اصلی منتقل و به فواصل 20 – 30 سانتیمتر بین بوته ها روی خطوطی به فواصل 40 سانتیمتر می کارند. برای کاشت غده روش این است که غده های حاصل از جوانه های انتهای ریشه را پس از خاتمه دوره گل دادن در پاییز از گیاه جدا کرده و می کارند. غده ها را نیز روی خطوطی به فاصله 40 سانتیمتر به فاصله 20 – 30 سانتیمتر بین بوته ها باید کاشت. معمولا آلکالوئید گیاهی که در اراضی خیلی مرطوب مردابی کاشته می شوند خیلی بیشتر از گیاهانی است که در ارتفاعات زیاد کوهستان می رویند و کاشته می شوند.
همچنین بخوانید: درمان عفونت های واژن
خواص و کاربرد گیاه آکونیت
در کتب طب سنتی مشرق زمین وقتی صحبت از اقونیطون به عنوان دارو می شود بیشتر منظور آکونیت گونه آناپلس است و سایر گونه های آکونیت نیز به هر حال استفاده دارویی می شود ولی خواص اغلب آن ها مشابه است. لذا به ذکر خواص دارویی انواعی از آن که در نواحی مختلف عالم مصرف می شوند می پردازم. در چین و ژاپن مرسوم است که ریشه های ضخیم گیاه را در پاییز جمع آوری کرده در آب خیس می کنند و آب آن را هر روز عوض می کنند و تا سه روز این کار را ادامه می دهند و برای اینکه برای مصرف دارویی آماده شود آن را پرورده می نمایند.
روش پرورده کردن آن این است که 10 واحد ریشه ضخیم آکونیت را گرفته و یک واحد دانه سوژا و 1/5 واحد ریشه شیرین بیان به آن اضافه کرده با مقدار زیادی آب آن قدر می جوشانند تا رنگ سفید قسمت مرکزی ریشه های آکونیت از بین برود. طبق نظر حکمای طب سنتی چین ریشه ضخیم آکونیت از نظر طبیعت گرم است و تلخ و سمی است.
در استعمال داخلی برای معالجه روماتیسم، بی حسی اعضای بدن در موارد نیمه فلج، ورم دستگاه تناسلی، درد پشت و کمر تجویز می شود. این دارو مخدر و حشره کش است. بسیار معرق است و خوردن مقدار خیلی کم از آن برای معالجه برونشیت و مالاریا توصیه می شود. در هند و چین ریشه ضخیم گیاه را نازک ورقه ورقه کرده در الکل می خیسانند و محلول حاصل را در استعمال خارجی در موارد از جا در رفتن، رگ به رگ شدن و شکستگی به کار می برند. در هند و چین به علت سمیت آن به ندرت در استعمال داخلی مصرف می شود. در مواردی که در اثر خوردن ریشه آکونیت و بی احتیاطی در مقدار مصرف آن ایجاد مسمومیت شود به عنوان تریاق برای خنثی کردن سم آن خوردن مخلوطی از ریشه گیاه و گرد شاخ کرگدن توصیه می شود. علامت مسمومیت این است که بیمار احساس حرارت شدید کرده تنفس او مشکل می شود و اگر مسمومیت شدید باشد در اثر فلج ریوی منجر به مرگ می شود.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
بذر شوکران را با خواص ضد هاری، ضد کزاز، ضد درد آرتروز، درمان آسم، ضد بیماری مالیخولیا، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.
