آشنایی با گیاه سنا و خواص و مضراتش

با گیاه سنا و شگفتی‌های درمانی آن آشنا شوید

گیاهان دارویی از دیرباز نقش مهمی در درمان بیماری‌های مختلف داشته‌اند، و یکی از معروف‌ترین آن‌ها سنا است. این گیاه با تاریخچه‌ای کهن در طب سنتی، به عنوان یک ملین و مسهل طبیعی شناخته شده است و از گذشته‌های دور تا به امروز در درمان یبوست و مشکلات گوارشی کاربرد دارد. اما خواص گیاه سنا به همین محدود نمی‌شود؛ این گیاه شگفت‌انگیز در مناطق مختلف جهان از جمله حجاز و هندوستان می‌روید و در بهبود سلامتی فواید بسیاری دارد. در این مقاله با خواص و مضرات سنا بیشتر آشنا شوید.

معرفی گیاه سنا 

سنا را که تحت عنوان سنای مکی، سنا حجازی، سیا، سنای تینه ولی، سنای عربی، نیل تات و… نیز می شناسند، گیاهی است از تیره گل ارغوان و چند نوع دارد و اغلب در حجاز می روید. انواعی از این گیاه در هندوستان یافت می شود. نوعی از آن نیز در بلوچستان و برخی از نواحی شمال ایران می روید. بهترین نوع سنا دارای گل های زرد بوده و نوع حجازی آن است. برگ های سنا باریک و شبیه به برگ حنا و برگ مورد است و از برگ حنا قدری بزرگتر و ضخیم تر و از برگ مورد نازکتر است. دانه سنا پهن و بسیار نازک دارای برگ هایی سبز رنگ است، اگر سنا کهنه یا سیاه شود اثر درمانی خود را از دست می دهد. سنا در طب سنتی به عنوان ملین و مسهل شناخته می شود و جهت رفع یبوست، استفاده درمانی دارد. 

مشخصات ظاهری گیاه سنا

سنا (با نام علمی Cassia angustifolia)، گیاهی از خانواده ارغوان (Caesalpinaceae) است. این گیاه بوته ای و ارتفاع آن تا ٢ متر می رسد. گیاه سنا گسترده بر روی زمین با برگ های مركب از تعداد زیادی برگچه (٥ تا ٧ زوج) باریك، دراز و نوك تیز كه معمولا طول برگچه های آن در ناحیه قاعده برگ، كوچكتر از بقیه جاهاست. برگچه های آن به طور متوسط به طول ١ تا ٦ و پهنای ٣/٠ تا ٢ سانتی متر است. رنگ برگ از سبز زیتونی تا سبز مایل به زرد، متفاوت است. گل های آن زردرنگ و میوه، کلیوی شکل به رنگ سبز تا قهوه ای روشن است. دانه های آن، كوچك، مسطح، تقریبا مستطیلی، با نوک کشیده و سطحی ناصاف است.

آشنایی با گیاه سنا و خواص و مضراتش

محل رویش و پراکنش گیاه سنا

سنا گیاهی بومی آفریقا، به‌ویژه مصر و سودان، است که در مناطق دیگری مانند هند (تنه ولی) و عربستان نیز کشت و بهره‌برداری می‌شود. در ایران، این گیاه با نام علمی Cassia italic obovata شناخته می‌شود و به‌طور عمده در استان‌های جنوبی کشور از جمله بوشهر، هرمزگان و بلوچستان یافت می‌شود.

اندام‌های قابل مصرف گیاه سنا

بخش عمده‌ای از گیاه سنا که به‌عنوان دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد، برگ‌های کامل آن است. این برگ‌ها سبزرنگ، بیضوی، کشیده و نوک‌تیز هستند و به نازکی کاغذ به نظر می‌رسند. سطح برگ‌ها صاف بوده و رگبرگ‌های مشخصی دارند. همراه با برگ‌ها، دمبرگ یا قطعاتی از آن نیز دیده می‌شود. برگ‌های سنا طعمی تلخ و موسیلاژی داشته و بوی ضعیف و نامشخصی دارند.

ترکیبات شیمیایی گیاه سنا

برگ‌های گیاه سنا حاوی ترکیبات مؤثر متعددی هستند. مهم‌ترین آن‌ها گلیکوزیدهای آنتراکینون به نام سنوزید (به میزان ۳ درصد) است. علاوه بر این، سنا دارای فلاونوئیدها، موسیلاژ (۲ تا ۳ درصد)، و نفتالین گلیکوزیدها نیز می‌باشد که همگی در تأثیرات دارویی این گیاه نقش دارند.

همچنین بخوانید:  4 راهکار موثر برای درمان یبوست

خواص دارویی گیاه سنا

1. خاصیت مسهل

سنا به عنوان یک مسهل شناخته می‌شود، به این معنا که باعث افزایش حرکات روده و تسهیل دفع مدفوع می‌شود. این خاصیت به ویژه برای افرادی که با مشکل یبوست مواجه‌اند، بسیار مفید است. مصرف سنا باعث تحریک روده‌ها و تسهیل عبور مواد زائد از دستگاه گوارش می‌شود.

2. خاصیت ملین

گیاه سنا به عنوان یک ملین نیز عمل می‌کند. این خاصیت به افزایش رطوبت مدفوع کمک می‌کند و به نرمی آن می‌انجامد، که در نتیجه خروج راحت‌تر آن از بدن را تسهیل می‌کند. ملین بودن سنا، به کسانی که به طور مزمن دچار یبوست هستند، کمک می‌کند.

3. پاکسازی صفرا و اخلاط بدن

سنا در پاکسازی صفرا و دیگر اخلاط بدن مؤثر است. این خاصیت به خروج مواد زائد و سموم از بدن کمک می‌کند و می‌تواند به بهبود وضعیت سلامت کلی بدن منجر شود.

4. دفع مواد زائد از مغز و شش‌ها

این گیاه توانایی جذب و دفع مواد زائد از مغز، شش‌ها و دیگر اندام‌های داخلی بدن را دارد. این امر به پاکسازی سیستم داخلی بدن و جلوگیری از تجمع سموم کمک می‌کند.

5. درمان بیماری‌های عصبی و روانی

سنا برای درمان صرع و جنون مؤثر است و به بهبود سردردهای کهنه نیز کمک می‌کند. این خواص به خاطر تأثیر آن بر روی سیستم عصبی و تنظیم عملکرد مغز است.

6. تسکین دردهای پهلو

سنا می‌تواند به تسکین دردهای پهلو کمک کند. این خاصیت برای افرادی که از دردهای ناشی از مشکلات داخلی رنج می‌برند، مفید است.

7. بهبود مشکلات گوارشی

این گیاه در درمان سوء هاضمه و ترش کردن معده کاربرد دارد. سنا به بهبود هضم غذا و کاهش مشکلات گوارشی کمک می‌کند.

8. درمان تنگی نفس

سنا به عنوان درمانی برای تنگی نفس و مشکلات تنفسی استفاده می‌شود. خواص آن به پاکسازی سیستم تنفسی و کاهش التهابات کمک می‌کند.

9. درمان بیماری‌های مفصلی و نقرس

سنا برای درمان درد های مفصل و نقرس مؤثر است. این گیاه به کاهش درد و التهاب مفاصل کمک می‌کند.

10. کاهش تشنج ماهیچه‌ای

این گیاه به عنوان دارویی برای کاهش تشنج‌های ماهیچه‌ای عمل می‌کند. سنا با تنظیم عملکرد عضلات، می‌تواند تشنج‌های مرتبط با سیستم عصبی را کاهش دهد.

11. درمان وسواس

سنا در طب سنتی برای درمان بیماری وسواس نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه می‌تواند به تسکین حالت‌های اضطرابی و وسواسی کمک کند.

12. درمان جوش‌های کهنه و مقاوم

سنا برای درمان جوش‌های کهنه و مقاومی که به درمان‌های سطحی پاسخ نمی‌دهند، به کار می‌رود. با پاکسازی بدن از سموم، می‌تواند به بهبود مشکلات پوستی نیز کمک کند.

نسخه های درمانی با گیاه سنا

1. نسخه دم‌کرده سنا

سنا را می‌توان به تنهایی یا با گل سرخ و آلو بخارا دم کرد.

مقدار مصرف:

• به تنهایی: ۲ تا ۶ مثقال سنا
• همراه با گل سرخ: ۲۰ گرم سنا و ۱۰ گرم گل سرخ

طرز تهیه: این مقدار را در ۲۵۰ میلی‌لیتر آب ریخته و پس از دم کشیدن، آن را صاف کرده و میل کنید.

2. درمان دردهای مفاصل

برای معالجه دردهای مفاصل، مصرف روزانه یک مثقال از پودر سنا به مدت سه روز تا یک هفته بسیار مفید است.

3. معجون سنا با گل سرخ و روغن بادام شیرین

یکی از روش‌های مؤثر برای مصرف سنا، ترکیب آن با گل برگ گل سرخ و روغن بادام شیرین است. این معجون:

موارد مصرف:

• بهترین داروی دستگاه گوارش
• برطرف‌کننده ترشی معده
• درمان سوء هاضمه و ضد نفخ شکم

4. دم‌کرده برگ سنا

مقدار مصرف:

• به عنوان مسهل: ۱۰ تا ۱۵ گرم از برگ سنا در ۲۵۰ میلی‌لیتر آب
• به عنوان ملین: ۵ گرم از برگ سنا در ۲۵۰ میلی‌لیتر آب

نحوه مصرف: این دم‌کرده‌ها برای افراد بالغ استفاده می‌شوند و می‌توانند به عنوان مسهل یا ملین به کار روند.

مضرات گیاه سنا

• از مضرات سنا می توان به قولنج (کولیت) معده، دل پیچه، افسردگی، استفراغ اشاره کرد.
• مصرف این گیاه برای زنان باردار و مادران شیرده مجاز نیست، زیرا ترکیبات آن وارد شیر مادر شده و کودک نیز دچار اسهال می شود.

توجه: در بازار گیاهان دارویی ایران، اغلب برگ سنا را با برگ گیاه مورد اشتباه می كنند. لذا به هنگام مصرف احتیاط کرده و این گیاه را از مکان های معتبر تهیه نمایید. همچنین، قبل از مصرف سنا با پزشک خود مشورت نمایید.

از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.

برای خرید برگ سنا کلیک کنید

برگ سنا را با خواص درمان اختلالات و عفونت های پوستی، نرم کننده موها، جلوگیری از ریزش مو، درمان یبوست، درمان هموروئید، کاهش وزن و لاغری، رفع بوی بد دهان، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.

ارتباط آنلاین در تلگرام