فواید و مضرات شیرین بیان
با فواید و مضرات شیرین بیان آشنا شوید
شیرین بیان را در بوشهر و به طور کلی در فارس مهک یا مک و ریشه آن را بیخ مهک و در اطراف تهران و شمال ایران شیرین بیان و در کرمان متکی و در اصفهان میجو یا مجو یا مژو گویند. در کتب سنتی نیز با نام سوس و ریشه آن را اصل السوس می نامند. از شیرین بیان به عنوان یک داروی خلط آور و ضد التهاب گوارشی و پوستی استفاده درمانی می شود. همچنین به عنوان شیرین کننده در صنایع غذایی مورد توجه است. حال در این مقاله با فواید و مضرات شیرین بیان آشنا شوید.
مشخصات ظاهری گیاه شیرین بیان
شیرین بیان، گیاهی است از خانواده نخودیان یا باقالائیان (Fabaceae)، بوته ای که ارتفاع آن به ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی متر و گاهی بیشتر می رسد. این گیاه دارای ساقه ساده یا منشعب از قاعده، بدون کرک و تا اندازه ای کرکدار، برگ ها مرکب و دارای ۴ تا ۷ زوج برگچه و یک برگچه انتهایی هستند. گل آذین آن، خوشه است و گل ها به رنگ آبی یا ارغوانی با لکه های روشن دیده می شود. میوه به شکل نیام به طول ۲ سانتی متر و محتوی ۳ تا ۵ دانه است. دانه ها قهوه ای یا قهوه ای روشن، گرد و به قطر حدود ۴ میلی متر هستند.
اندام قابل مصرف شیرین بیان، ریشه آن می باشد. ریشه آن شامل قطعات ضخیم (بیشتر مکعبی شکل)، تکه های بدون پوست (به رنگ زرد و دارای خطوط طولی نامنظم) و تکه های با پوست (چوب پنبه) به رنگ قهوه ای است. ریشه ها دارای بویی مشخص و کمی مطبوع هستند و مزه ای خیلی شیرین و کمی قابض دارند.
محل رویش و پراکنش گیاه شیرین بیان
شیرین بیان دارای واریته های متفاوت است و بوته های خودروی آن به طور گسترده در نواحی مدیترانه، روسیه، آسیای کوچک تا ایران پراکنده است و در اکثر نقاط جهان مانند کشورهای ایران، ترکیه، چین، روسیه، سوریه، ایتالیا و بلغارستان به صورت کشت شده یا خودرو بهره برداری می شود.
ترکیبات شیمیایی شیرین بیان
از نظر ترکیبات شیمیایی در ریشه شیرین بیان ترکیبات تری ترپن ساپونن ها (۲ تا ۱۵ درصد)، فلاونوئیدها (۶۵/. تا ۲ درصد)، ایزوفلاونوئیدها و پلی ساکاریدها (حدود ۱۰ درصد) وجود دارد. به طور جزیی تر در این گیاه مواد موثر شیرین گلیسیریزین، گلیسیرتینیک اسید و گلیسیریزیک اسید یافت می شود. شیرین بیان تجاری دارای یزولیکیریتین، یک آنتوکسانتین و گلیکوزید که رنگ زرد کم رنگی به مغز ریشه می دهد و به علاوه یک فلاونوئید باسمیت محدود کم که فقط عمل عضلات نرم را کند می کند، می باشد. علاوه براین، در این گیاه یک ماده لیکیریتی ژنین چالکون وجود دارد که دارای خاصیت رفع اسپاسم است.
خواص شیرین بیان
شیرین بیان تونیک، ضد سم قوی و نیرو بخش است و برای نرم کردن سینه مفید است. در طب جدید از شیرین بیان برای رفع ناراحتی های طحال، جراحت گلو و در مورد نوزادان که دارای جوش، کورک و ناراحتی های پوستی هستند، تجویز می شود. همچنین، در مورد درمان زخم معده موثر واقع شده و عوارض جانبی آن کمی پس از قطع خوردن دارو برطرف شده است.
از ریشه شیرین بیان برای رفع سوزش مجرای ادرار، امراض عصبی، بیمارهای دماغی (مغزی) و تب های کهنه مفید است. استفاده مداوم از این ریشه گیاه شیرین بیان در فصل بهار برای رفع نفخ، جلای رنگ صورت، رفع اکثر سر درد ها و ناراحتی های شقیقه و ازدیاد نور چشم سودمند است.
مالیدن دم کرده ریشه شیرین بیان به چشم برای رفع زردی چشم، درخشان کردن سفیده چشم و ازدیاد بینایی موثر است. ضماد ریشه آن با آب خالص برای جلوگیری از ریزش مو موثر است. آب حاصل از خیس کردن ریشه در آب و یا دم کرده ریشه در 90 درصد موارد برای درمان زخم های اثنی عشر و زخم معده اثر رضایت بخش داشته است. جویدن ریشه شیرین بیان التهاب و زخم دهان را برطرف و موجب کاهش میل به مصرف سیگار می باشد.
اگر شیرین بیان روی برخی التهاب ها و تاول های پوستی ریخته و مالیده شود، اثر شبیه کورتیزون دارد، با این تفاوت که سمیت آن کمتر از کورتیزون است.
همچنین بخوانید: با گیاه سوس آشنا شویم
مصرف شیرین بیان در سایر کشورها
در چین این گیاه را با عسل مصرف می کنند، شیرین بیان پس از جین سینگ از مهمترین و پر خاصیت ترین دارو های چینی است. از این گیاه در بسیاری از دارو ها به عنوان جز تعدیل کننده و اصلاح کننده استفاده می شود و معتقدند که از دارو های جوان کننده انسان است و اثرش برای مدت مدیدی می ماند.
در هند و چین معمولا پودر مغز ریشه شیرین بیان را به عنوان ملین، مدر و معرق مصرف می کنند، در اندونزی شیرین بیان را مضمضه می کنند تا التهاب و زخم دهان را رفع کند.
در هندوستان از شیرین بیان به عنوان تونیک، ملین، برای رفع ناراحتی های مجاری ادرار، برطرف کننده سرفه، زخم و ورم گلو و عقرب زدگی استفاده می شود. ریشه شیرین بیان یا اصل السوس برای متعادل کردن غلظت اخلاط و تسکین تشنگی، رفع التهاب معده مفید است. هم چنین برای نرم کردن سینه، رفع خشونت حلق و سینه، تنگی نفس، تقویت اعصاب و نیروی جنسی نافع است. علاوه بر این، برای رفع نفخ، ازدیاد ترشح ادرار، افزایش ترشحات عادت ماهیانه، رفع انواع سرفه ها و سوء هاضمه مفید است.
مضرات و عوارض جانبی شیرین بیان
طبق تحقیقات علمی جدیدی که توسط دانشمندان اروپایی انجام و نتایج آن در مجله پزشکی لانست و هم چنین در نشریه اتحادیه پزشکان آمریکا منتشر شده است، مصرف عصاره غلیظ گلیسیرتینیک اسید که از شیرین بیان استخراج می شود، برای درمان اولسرهای جهاز هاضمه در جانوران و انسان موثر است. ولی متاسفانه در اغلب موارد ایجاد ورم مفصل مچ پا که علامت کلاسیک جمع شدن آب است می نماید که عارضه بالقوه جدی و ناراحتی است. به علاوه منجر به افزایش فشار خون می شود که مخصوصا برای زنان باردار و مادران شیرده و اشخاص مبتلا به بیماری قند و گلوکومای چشم و بیماری های قلبی خطرناک است.
جالب است بدانید
تحقیقات دیگری علت جمع شدن آب در بدن را چنین توجیه می نماید که ماده شیمیایی گفته شده در بالا (گلیسرتینیک اسید) شبیه هورمون آدر نال الدوسترون عمل می کند که مصرف مقدار زیاد آن ممکن است منجر به عارضه ی پزودوآلدوسترونیسم شود که علایم آن سردرد و خواب آلودگی و جمع شدن آب در بدن و افزایش فشار خون و احتمالا نارسایی قلبی است.
دانشمندن و محققان آمریکایی که معمولا برای درمان اولسرهای روده کوچک (اثنی عشر) شیرین بیان کامل (گلیسر تینیک اسید) مصرف می کنند، به فکر افتادند که تجربیاتی را با شیرین بیان بدون (گلیسر تینیک اسید) اروپایی برای درمان اولسرهای روده کوچک آغاز نمایند، ولی نتیجه گرفتند که شیرین بیان بدون (گلیسر تینیک اسید) برای درمان اولسرهای روده ی کوچک به کلی بی اثر است.
در حال حاضر در آمریکا مصرف شیرین بیان کاملا معمول است و اخیرا نتایج تحقیق دیگری که در مدت 12 هفته روی 784 نفر بیمار مبتلا به اولسر اثنی عشر انجام شده و در مجله پزشکی ایرلند منتشر گردیده نشان می دهد که مصرف شیرین بیان بدون گلیسر تینیک اسید در مقایسه با داروی تاگامت بیماری آن ها بدون هیچ عارضه جانبی سریع درمان شده است.
عرق ریشه شیرین بیان
دارای همان خواص دم کرده به علاوه اثرات دیگر گیاه شیرین بیان است که این خواص عبارتند از :
درمان زخم معده و اثنی عشر، مفید در بیماری های ریوی و دستگاه گوارش، ملین، مسکن، تشنگی، التهاب معده، نرم کننده سینه، مقوی اعصاب، رفع ورم های چشم و گلو و بینی، موثر در ضد ترشی معده و بر طرف کننده بواسیر می باشد.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
عصاره شیرین بیان را با خواص رفع معده درد، کنترل دیابت، روشن کننده پوست، خوشبو کننده دهان، درمان سرفه، ضد ویروس، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.