شنبلیله گیاهی با خواص متعدد
با خواص متعدد گیاه شنبلیله آشنا شوید
به فارسی به طور کلی شنبلیله در گیلان خلبه و در کتب طب سنتی با نام حلبه نام برده شده است.
مشخصات گیاه شنبلیله :
گیاهی است یک ساله ی کوتاه که ارتفاع آن از نیم متر تجاوز نمی نماید و دارای برگ های متناوب مرکب شامل 3 برگچه که قسمت انتهایی هر برگچه دندانه دار است. گل های آن از نظر شکل مانند گیاهان تیره ی پروانه واران و به رنگ های مختلف سفید و سفید مایل به زرد و حتی بنفش دیده می شود. میوه ی آن به شکل غلاف دراز تا 10 سانتی متر طول که داخل آن 10 الی 20 دانه تخم شنبلیله قرار دارد. شنبلیله به طور کلی دو نوع دارد یکی گونه ی زینتی و معطر آن است و دومی گونه ی خوردنی آن است که همان حلبه می باشد.
شنبلیله در طب سنتی قدیم :
شنبلیله به طوری که در تاریخ انتشار گیاهان بحث می شود از ایران و از غرب آسیا برخاسته به سایر نقاط دنیا برده شده است و در حال حاضر در اغلب کشور های اروپا و آسیا و آفریقا پرورش می یابد و در ایران نیز کاشته می شود، شنبلیله از گیاهان بسیار قدیم طبی است و از نوشته کاغذ هایی که از قبور کهن مصری ها به دست آمده چنین بر می آید که در دوران کهن قبل از میلاد مسیح به عنوان خوراک و به عنوان گیاهی برای کاهش تب مصرف می شده است. در طب سنتی قدیم مصری ها و رومی ها و دانشمندان طب سنتی ایران از تخم شنبلیله در طب گیاهی بسیار مصرف می کرده اند.
شنبلیله گیاهی با خواص متعدد
ترکیبات شیمیایی شنبلیله :
از نظر ترکیب مواد موثر تخم شنبلیله دارای آلکالوئیدی به نام گونلین و کولین و اسانس روغنی و ماده ی ساپونین و پرولامین است، الکالوئید تری گلونلین اثر توکسیک قوی روی نو رو موسکلار پر پاریشن دارد و به علاوه شامل روغن ثابت و اسانس فرار و مقدار زیادی لعاب و مواد نشاسته ای و چربی و مواد ازته (پروتئین) و یک عصاره تلخ و یک ماده رنگی زرد می باشد.
خواص درمانی گیاه شنبلیله :
شنبلیله طبق نظر حکمای طب سنتی از نظر طبیعت گرم و خشک است و از نظر خواص آن معتقدند که برگ و عرق آن ملین و منضج است یعنی اعتدال دهنده اخلاط می باشد، مدر است و ترشح ادرار و حیض را افزایش می دهد و برای سرفه های سرد و استسقا و ورم طحال و کبد و درد کمر و برودت مثانه و قطره قطره ادرار کردن مفید است.
برای تقویت مو نافع است و تخم آن که قسمت اساسی گیاه از نظر طبی است ملین و منضج است و قوه باه را زیاد می کند و مقوی ریه است، دم کرده آن با عسل و خروج مواد و اخلاطی که در سینه حبس شده است را تسهیل می کند و برای سرفه و تنگی نفس و سختی تنفس و بواسیر و ورم های داخلی مفید است و باد شکن می باشد.
خواص دم کرده شنبلیله :
دم کرده آن با تمبر هندی و مویز و انجیر که پس از دم کردن صاف نموده و آب آن را با عسل قوام آورند برای تنگی نفس و صاف کردن صدا و قرحه های سینه (زخم سینه) و دم کرده آن به تنهایی و یا با گیاهان متناسب برای تسهیل ولادت و زایمان و ازدیاد و ترشح ادرار و حیض نافع است.
ضماد شنبلیله برای ورم های سخت و سفت خارجی و داخلی و اگزما و لکه های سرخ روی صورت و دست انسان و سوختگی آتش و ورم طحال و رحم و جلوگیری از ریزش مو و سایر آثار مربوط به پوست نافع است و مالیدن آب دم کرده آن و نشستن در دم کرده آن برای تسهیل زایمان و تنقیه رحم و شیاف آن که با پیه غاز تهیه شده باشد در مهبل برای نرم کردن سفتی رحم و باز نمودن دهانه آن و شستن سر با آب دم کرده آن برای مجعد شدن موی سر و از بین رفتن خارش سر ناشی از یبوست و زخم های سر مفید است.
شنبلیله گیاهی با خواص متعدد
دیگر خواص شنبلیله :
به سبب مواد مغذی که دارد دانه شنبلیله برای تقویت خیلی موثر است و برای بیماران مسلول از نظر رفع ضعف نتیجه خوبی داده است. عده ای از حکما از تخم شنبلیله در بیماری های قند استفاده می کرده اند و برای جلوگیری از لاغر شدن مبتلایان به بیماری قند بسیار موثر است و جوشانده 30 الی 40 گرم تخم شنبلیله نیم کوب که در یک لیتر آب مدت نسبتا زیادی بجوشد جوشانده خوبی می دهد، آرد دانه خشک آن را نیز 2 الی 3 قاشق قهوه خوری مخلوط با عسل و کمی مواد معطر دیگری که رفع بوی آن را بکند، نظیر چند قطره اسانس نعنا و یا مربا می توان خورد.
در استعمال خارجی مقدار بیشتری می توان مصرف کرد و جوشانده 10 درصد (یعنی 100 گرم دانه نیم کوب در 1000 گرم آب) برای مصارف خارجی کمپرس یا شستن موی سر یا اگزما و یا سوختگی آتش و شستن ورم ها به کار می رود.
مضرات احتمالی شنبلیله :
زیاده روی در خوردن آن آشفتگی و دل به هم خوردگی ایجاد کرده و سردرد می آورد و مضر بیضه ها می باشد و از این نظر باید با سکنجبین ترش و انیسون خورده شود و اشخاص گرم مزاج حتما باید با آب کافی آن را بخورند. پخته برگ آن با هویج یا اسفناج و یا خرفه خیلی مفید است.
همچنین بخوانید: خواص بذر شنبلیله برای پوست
در مورد خواص شنبلیله در مدارک فنی طب سنتی منتشره در آمریکا چنین آمده است :
شنبلیله از مدیترانه تا چین کاشته می شود و در سر تا سر منطقه به عنوان گیاهی دارویی مصرف دارد، تخم شنبلیله از هند به شبه جزیره مالایا و اندونزی صادر می شود و در چین از تخم شنبلیله برای معالجه ناراحتی های مثانه و کلیه و اختلالات از نوع هاپیوگتستریک از جمله برای فتق و درد های کمر تجویز می شود.
به علاوه مصرف آن در موارد ضعف نیروی جنسی و تب و ورم های دست و پا در اثر سرما نیز توصیه می شود و برای روماتیسم نیز نافع است.
در شبه جزیره مالایا تخم شنبلیله به عنوان ملین و مسهل ملایم و مدر و قاعده آور و مفید و برای استسقا و سرفه های مزمن و در موارد بزرگ شدن طحال و کبد مورد توجه و تجویز می شود، از ضماد آن برای معالجه سوختگی استفاده می شود و گیاه شنبلیله به عنوان لعاب زا و تونیک مصرف دارد.
تجربیات حکما نشان داده است که شنبلیله داروی موثری برای کنترل بیماری اوستئومی یلی تیس و سل استخوانی اطفال است و در مواردی که احتیاج بدن به مواد آهن دار و فسفر دار باشد خوردن شنبلیله اثر مفیدی نشان می دهد و در بیماری های نرمی استخوان و قند و سل ریوی و سل استخوانی آثار خوبی دارد، همین خواص در عرق شنبلیله بازتاب وسیعی دارد و با مصرف عرق شنبلیله می توان به درمان بسیاری از بیماری و نارسایی ها پاسخ طبی داد.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
شنبلیله خشک را با خواص کاهش دهنده قند خون، ضد التهاب، کاهش دهنده کلسترول مضر، تصفیه کننده خون، تقویت کننده حافظه، ضد سرطان، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.
