رابطه پدر شدن با کاهش سطح تستوسترون

رابطه پدر شدن با کاهش سطح تستوسترون

هورمون تستوسترون (Testosterone)، هورمونی جنسی است که نقش بسیار مهمی در رفتار، جسم و روان مردان ایفا می‌کند. این هورمون علاوه بر تأثیر بر ویژگی‌های ثانویه جنسی مانند رشد عضلات، تولید اسپرم و صدای ضخیم‌تر، بر رفتارهای اجتماعی و نگرشی هم موثر است. یکی از یافته‌های جالب در علوم رفتاری و زیست‌شناسی، رابطه پدر شدن با کاهش سطح تستوسترون است؛ به‌طوری که کاهش قابل توجه سطح تستوسترون در مردان پس از پدر شدن، تا ۳۵ درصد نیز گزارش شده است. در این مقاله قصد داریم این پدیده را از منظر زیستی، روانی و تکاملی بررسی کنیم و به نقش آن در افزایش مراقبت از همسر و فرزند بپردازیم.

تستوسترون و نقش آن در مردان

تستوسترون به عنوان هورمون اصلی مردانه، تأثیر زیادی بر رفتارهای اجتماعی از جمله رقابت، پرخاشگری و جلب توجه جنس مخالف دارد. سطح بالای تستوسترون غالباً با رفتارهای تهاجمی‌تر، جستجوی فرصت‌های تولید مثلی و کاهش مراقبت والدینی مرتبط است. به عبارت دیگر، این هورمون نسبتی مستقیم با فعالیت‌های مرتبط با تولید مثل و رقابت جنسی دارد.

کاهش سطح تستوسترون پس از پدر شدن

مطالعات متعددی نشان داده‌اند که مردان پس از تولد فرزند، سطح تستوسترون‌شان به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. طبق تحقیقات معتبر، میانگین کاهش این هورمون حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد و حتی در برخی موارد بیشتر است. این تغییرات در طول ماه‌ها و سال‌های ابتدایی پدر شدن ادامه دارد و به تدریج با افزایش تعهدات والدینی و مراقبت از فرزند، به ثبات می‌رسد.

مکانیزم زیستی کاهش تستوسترون

فرایند کاهش تستوسترون پس از پدر شدن با تغییرات هورمونی، عصبی و رفتاری همراه است. برخی از عوامل موثر عبارت‌اند از:

• افزایش سطح هورمون اکسی‌توسین: این هورمون معروف به هورمون «عشق» و «دلبستگی» باعث کاهش پرخاشگری و افزایش رفتارهای آرام و مراقبتی می‌شود.
• افزایش پرولاکتین: هورمون پرولاکتین نیز که معمولا در زنان شیرده افزایش می‌یابد، در مردان پدر شده هم رشد می‌کند و به حساس‌تر شدن و تعهد بیشتر نسبت به فرزند کمک می‌کند.
• کاهش نوراپی‌نفرین و کورتیزول: به‌عنوان هورمون‌های استرس، کاهش این هورمون‌ها می‌تواند باعث آرامش و ثبات رفتاری در پدران شود.