اکالیپتوس و خواص و مضرات آن
آشنایی با خواص و مضرات اکالیپتوس
تا حالا اسم اکالیپتوس رو شنیدید؟ شاید درختان اکالیپتوس رو توی پارک‌ها یا باغ‌ها دیده باشید، اما این گیاه بومی استرالیا خیلی بیشتر از اون چیزی که فکر می‌کنید، فایده داره! اکالیپتوس نه تنها به خاطر برگ‌های سبز و خوشبو، بلکه به دلیل خاصیت‌های درمانی‌اش، به‌ویژه در بهبود مشکلات تنفسی، شناخته شده است.
در این مقاله، قصد داریم به طور دقیق و علمی به بررسی خواص فوق‌العاده و مضرات احتمالی اکالیپتوس بپردازیم. اگر خودتان یا اطرافیانتان مشکلات تنفسی دارید، یا به دنبال راه‌های طبیعی برای بهبود سلامت خود هستید، حتماً این مطلب رو از دست ندید. ما در اینجا نکات کلیدی و اطلاعات مفیدی رو درباره اکالیپتوس ارائه می‌کنیم که می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند.
آشنایی با گیاه اکالیپتوس
اکالیپتوس (Eucalyptus)، که با نام‌های کافور، درخت تب و نوبه، درخت صمغ آبی و آلک نیز شناخته می‌شود، گیاهی از خانواده موردیان (Myrtaceae) و بومی استرالیا است. این درخت همیشه سبز، به ارتفاعی بین ۴۵ تا ۶۵ متر می‌رسد و دارای پوستی نقره‌ای است که هر ساله به صورت ورقه‌ای جدا شده و سپس به رنگ زرد تغییر می‌کند.
برگ‌های اکالیپتوس، بسته به سن گیاه و نوع شاخه‌ها، در اشکال مختلفی ظاهر می‌شوند. درختان جوان دارای برگ‌های نوک تیز و نازک هستند، در حالی که درختان مسن‌تر و شاخه‌های آن‌ها برگ‌های پهن‌تر و گسترده‌تری دارند. این تنوع در شکل برگ‌ها، به درختان اکالیپتوس کمک می‌کند تا در شرایط محیطی مختلف به خوبی سازگار شوند.
اکالیپتوس و خواص و مضرات آن
تفاوت ظاهری برگ های جوان و مسن گیاه اکالیپتوس
برگ‌های جوان اکالیپتوس، به‌طور کلی، در شاخه‌های تازه به صورت متقابل، افقی و تقریباً بدون دمبرگ دیده می‌شوند. این برگ‌ها بیضوی و در قسمت قاعده، پهن و مدور هستند. حاشیه‌های برگ‌ها صاف بوده و طول آن‌ها بین 10 تا 15 سانتی‌متر و عرضشان بین 4 تا 8 سانتی‌متر می‌باشد. رنگ این برگ‌ها در ابتدا سبز مایل به آبی است، اما به تدریج به سبز مایل به سفید تغییر رنگ داده و سطح آن‌ها مومی می‌شود.
در درختان مسن، برگ‌ها از نظر شکل و ساختار با برگ‌های جوان تفاوت قابل توجهی دارند. برگ‌های درختان بالغ، برخلاف برگ‌های جوان، به صورت منفرد بر روی ساقه قرار دارند و هر برگ به یک دمبرگ باریک به طول 2 تا 3 سانتی‌متر ختم می‌شود. این برگ‌ها چرمی‌شکل، تیز و به صورت شمشیرند. پهنک این برگ‌ها باریک و دراز است، دارای سطحی صاف و بدون کرک بوده و به نوک باریک و کمی خمیده ختم می‌شود. رنگ برگ‌های مسن در هر دو سطح پهنک سبز یا سبز مایل به زرد است. طول آن‌ها بین 16 تا 25 سانتی‌متر و عرضشان بین 2 تا 5 سانتی‌متر می‌باشد. ساقه حامل این برگ‌ها، برخلاف ساقه‌های جوان، مدور و بدون بال است.
گل‌های اکالیپتوس بدون گلبرگ و سفید رنگ هستند. میوه‌های آن به شکل کپسول‌های سخت و فنجان‌مانند، که مملو از دانه‌های ریز می‌باشند، ظاهر می‌شوند. اکالیپتوس از خانواده مورد (Myrtaceae) است و دارای طبع سرد و تر می‌باشد. برگ‌های این گیاه به‌طور معمول مورد استفاده قرار می‌گیرند. پودر اکالیپتوس، که به رنگ سبز روشن و با بویی تند و مشخص همراه با مزه‌ای کمی تلخ است، از ویژگی‌های بارز این گیاه محسوب می‌شود.
ترکیبات شیمیایی گیاه اکالیپتوس
اکالیپتوس به دلیل ترکیبات شیمیایی متنوع و مؤثر خود شناخته می‌شود. این ترکیبات نه تنها به گیاه اکالیپتوس ویژگی‌های درمانی منحصر به فردی می‌بخشند، بلکه باعث ایجاد خواص ویژه‌ای در آن می‌شوند. در زیر، به برخی از مهم‌ترین ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه اشاره شده است:
- اسانس: بین 1.5 تا 3.5 درصد، که مهم‌ترین ترکیب آن 1 و 8 سینئول است.
- گالوتانن‌ها
- پرو آنتوسیانیدین‌ها
- تانن‌های کاتچین
- تری ترپن‌ها
- فلاونوئیدها
این ترکیبات به اکالیپتوس کمک می‌کنند تا خواص دارویی و درمانی مؤثری از خود نشان دهد و به عنوان یک گیاه دارویی ارزشمند در درمان انواع بیماری‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
همچنین بخوانید: 15 راه ساده برای درمان جوش در خانه
خواص دارویی اکالیپتوس
گیاه اکالیپتوس با توجه به خواص دارویی متنوعش، در تولید داروها و محصولات درمانی مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. روغن سبز متمایل به زردی که از برگ‌های رسیده اکالیپتوس استخراج می‌شود، در انواع داروها مانند روغن‌ها، قرص‌ها، قطره‌های بینی و داروهای ضد سرفه کاربرد دارد. اما توجه به این نکته ضروری است که عصاره و روغن اکالیپتوس ممکن است سمی باشد، بنابراین باید در مصرف آن دقت کرد. این گیاه به طور عمده برای استعمال خارجی و در رایحه درمانی استفاده می‌شود.
درمان مشکلات تنفسی
- خلط‌آور و بازکننده مجاری تنفسی: برگ‌ها و روغن اکالیپتوس به دلیل مواد فعال خود، به عنوان خلط‌آور و بازکننده مجاری تنفسی عمل می‌کنند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که برای درمان بیماری‌های ریوی، سرماخوردگی، سرفه های خلط دار، گرفتگی بینی و گلودرد مفید باشد.
- بخور درمانی: بخور دادن با اکالیپتوس به عنوان داروی ضدعفونی‌کننده برای بیماری‌های تنفسی مانند آسم و برونشیت بسیار مؤثر است. جوشاندن برگ‌های اکالیپتوس در آب یا استفاده از آن در دستگاه بخور، نه تنها فضای اتاق را خوشبو می‌کند، بلکه به ضدعفونی کردن هوا و تسکین ناراحتی‌های تنفسی کمک می‌کند.
- استفاده در درمان آسم: برای افرادی که به آسم مبتلا هستند، می‌توانند مقداری از روغن اکالیپتوس را بر روی تخت خواب خود پاشیده و یا از بخور آن برای کاهش علائم استفاده کنند.
اکالیپتوس و خواص و مضرات آن
تقویت سیستم ایمنی بدن
- محافظت در برابر عفونت‌ها: بر اساس مطالعات، اکالیپتوس به تقویت سیستم ایمنی بدن و محافظت در برابر عفونت‌های باکتریایی و قارچی کمک می‌کند. این گیاه با اثرات مفید خود بر سیستم تنفسی و مقاومت در برابر بیماری‌های عفونی، نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد.
مفید برای پوست و مو
- پیشگیری و درمان مشکلات پوستی: خواص ضدباکتریایی و ضدعفونی‌کننده اکالیپتوس به محافظت از پوست و درمان مشکلات پوستی مانند التهاب، خشکی، قرمزی و عفونت‌های پوستی کمک می‌کند.
- درمان شوره سر: مالش روغن یا عصاره اکالیپتوس بر روی سر، می‌تواند به از بین بردن شوره سر کمک کند. اما باید توجه داشت که مصرف زیاد این گیاه می‌تواند باعث عوارض شود.
خاصیت ضد التهابی و ضد درد
- کاهش التهاب و درد: اکالیپتوس به عنوان یک گیاه طبیعی ضدالتهابی، می‌تواند در کاهش دردهای عضلانی، اسپاسم‌ها و التهاب مفاصل مؤثر باشد. برای کاهش دردهای ناشی از بیماری‌های روماتیسمی، می‌توان از برگ‌های اکالیپتوس مرهمی تهیه کرده و آن را بر نواحی دردناک مالید.
- درمان میگرن و سردرد: استفاده از روغن یا ضماد برگ‌های اکالیپتوس به کاهش دردهای میگرنی و سردرد کمک می‌کند. این خاصیت به دلیل ویژگی‌های ضد التهابی و ضد درد آن است.
سایر فواید گیاه اکالیپتوس
- از نظر استعمال خارجی روغن اکالیپتوس برای زخم های چرکی و زخم معده موثر است.
- مالیدن برگ های اکالیپتوس خاصیت انرژی زایی دارد.
- از برگ درخت اکالیپتوس برای دفع مگس ها نیز استفاده می شود.
- تب را کاهش می دهد.
- انعقاد کننده خون است.
- برگ های اکالیپتوس برای درمان عفونت مجاری ادراری مفید بوده و به درمان بیماری کولی باسیلوز که سبب ورم دستگاه ادرار می شود، کمک می کند. علاوه بر این برای بیماری سوزاک نیز موثر واقع می شود.
- مطالعات اخیر نشان داده است که این گیاه به پیشگیری و کنترل دیابت کمک می کند.
- خاصیت ضد انگل دارد و به درمان سو هاضمه نیز کمک می کند.
- برای بیماری هایی نظیر حصبه، صرع و مالاریا نیز موثر است.
مضرات گیاه اکالیپتوس
با وجود فواید فراوانی که گیاه اکالیپتوس دارد، مصرف نادرست یا بیش از حد آن می‌تواند عوارض جانبی و مضراتی به همراه داشته باشد. مهم است که با این عوارض آشنا شوید تا از مصرف این گیاه به طور ایمن بهره‌برداری کنید.
1. ممنوعیت مصرف برای برخی گروه‌ها:
- زنان باردار و شیرده: استفاده از روغن و عصاره گیاه اکالیپتوس برای زنان باردار و شیرده توصیه نمی‌شود. این گیاه می‌تواند بر روی سلامت مادر و نوزاد تأثیر منفی بگذارد.
- کودکان زیر سه سال: مصرف اکالیپتوس برای کودکان زیر سه سال ممنوع است. سیستم ایمنی و تنفسی کودکان در این سن به اندازه کافی توسعه نیافته است و مصرف این گیاه می‌تواند خطراتی برای آن‌ها به همراه داشته باشد.
2. عوارض مصرف زیاد:
- ورم روده و کلیه: مصرف بیش از حد اکالیپتوس می‌تواند منجر به ورم روده و ورم کلیه شود. این عوارض ممکن است به دلیل تحریک بیش از حد دستگاه گوارش و سیستم ادراری ایجاد شود.
- پیدایش خون در ادرار: یکی دیگر از عوارض جانبی مصرف زیاد اکالیپتوس، مشاهده خون در ادرار است. این علامت می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات جدی در دستگاه ادراری باشد.
- سردرد: استفاده زیاد از این گیاه ممکن است باعث سردرد شود، که می‌تواند به دلیل اثرات تحریک‌کننده یا سمّی آن باشد.
3. فلج شدن دستگاه تنفسی:
- زیاده‌روی در مصرف بخور: بخور اکالیپتوس، اگر به میزان زیاد استفاده شود، ممکن است منجر به فلج شدن دستگاه تنفسی شود. این عارضه به ویژه در افرادی که به صورت مداوم و بدون رعایت دوز مناسب بخور می‌کنند، ممکن است بروز کند.
با توجه به این نکات، بسیار مهم است که در استفاده از گیاه اکالیپتوس و محصولات حاوی آن احتیاط لازم را به عمل آورید و در صورت بروز هرگونه عارضه، به پزشک مراجعه کنید.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
برگ اکالیپتوس را با خواص تب بر، ضد تنگی نفس و درمان آسم های ساده، ، مفید برای گرفتگی حنجره، ضد سرفه، قابض، ضد عفونی کننده، رفع درد لثه و دندان، درمان التهاب مهبل، درمان زخم، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.
